Brıtandyq Nıýkasl ýnıversıtetiniń professory Karım Naıernıı sensaııalyq málimdeme jasady. Ol aldaǵy ýaqytta erkeksiz bala týýǵa bolatynyn, tipti ózińizden ne qyzyńyzdan sábı súıý múmkindigi bar ekendigin aıtty dep habarlaıdy «Adyrna» ulttyq portaly «mk.ru» saıtyna silteme jasap.
Sonymen Naıernııdiń jetekshiligimen bir top ǵalymdar áıeldiń súıek kemiginen uryq aldy. Dálirek aıtqanda, eksperımentter analyq zerthanalyq tyshqandarǵa júrgizildi. Bul zertteýlerge kóńil bólsek, jýyrda áıgili polıaktiń «Sex Mission» fılminde erlerdiń qatysýynsyz áıelderdiń kóbeıý ıdeıasy júzege asýǵa jaqyn sııaqty.
Reseı Ǵylym akademııasynyń Jalpy genetıka ınstıtýtynyń zerthana meńgerýshisi, bıologııa ǵylymdarynyń doktory Sergeı Kıselevtiń aıtýynsha, bul — eshkim kútpegen jańalyq.
«Tabıǵatta, árıne, janýarlardyń bir jynysty túrleri bar. Mysaly, Kavkazda mekendeıtin kesirtkelerdi alaıyq. Ózdiginen kóshirý mehanızmi olarǵa genetıkalyq túrde engen. Áıelden týatyn barlyq urpaq ony birinen soń birin qaıtalaıdy, anasy, ájesi men arǵy ájesi. Bul proess kesirtke jumyrtqasyna salynǵan birdeı hromosomalar jıyntyǵyn eki ese kóbeıtý arqyly bolady,— deıdi S.Kıselev. — Al uryq alýǵa kelsek, embrıonaldy baǵanaly jasýshalardan alynǵan spermatogonııany (jetilmegen spermatozoıd), árıne, alý ońaıyraq. Óıtkeni, bul jasýshalar damýdyń bastapqy satysynda. Eger siz olarǵa belgili bir túrde áreket etseńiz, onda olardan spermatogonııa paıda bolýy múmkin. Biraq súıek kemiginiń jasýshalaryna keletin bolsaq, olar embrıonaldy ulpadan áldeqaıda kesh jetiledi. Al olardan jetilmegen spermatozoıdtardy alý úshin súıek kemiginiń baǵanaly jasýshalarynyń damýyn keri qaıtarý qajet, sonda olar jańa týǵan kúıine oralady. Eger brıtandyqtar dál osylaı jetistikke jetken bolsa, men nátıjeni ǵylymı jetistik dep atar edim».
Endi myna derekterdi alyp qarasaq, 2007 jyly belgili bir zertteýshiler toby adamnyń súıek kemiginen alynǵan baǵanaly jasýshalardan spermatozoıd tárizdi jasýshalar jasady. Alaıda eki jyldan keıin plagıat týraly aıyptaýlarǵa baılanysty zertteý alynyp tastalǵan.
Sol kezeńnen 14 jyl ótken soń da búginde baǵanaly jasýshalardan adamnyń fýnkıonaldy spermatozoıdtaryn qurý múmkindigi álemniń kóptegen ǵalymdary úshin kúrdeli másele bolyp otyr. Óıtkeni, bul bala týa almaıtyn adamdardyń máselesin birjola sheshýi múmkin. Bul másele tóńireginde qazir shetel ǵalymdary ózara pikirtalas týǵyzýda.
S.Kıselev «Eger tyshqandarǵa júrgizilgen zertteýler bári sátti bolyp shyqsa, bolashaqta kez kelgen áıeldiń ózinen bosanýǵa múmkindigi bolady ma?» degen saýalǵa:
«Bul múmkin bolar edi, biraq qajet emes. Bul tyǵyz baılanysty jynystyq qatynas sııaqty, nátıjesinde usqynsyz urpaq týýy múmkin. Meniń túsinýimshe, brıtandyq ǵalymdar áli de áıelderdiń jumyrtqalaryn basqa áıelderdiń uryqtarymen uryqtandyrýdy jaqtaıdy. Mysaly, ǵalymdar bul ortaq balany qalaıtyn lesbııandyq juptar úshin sheshim bolyp otyrǵandyǵyn jazady», —deıdi.
Aıta ketý kerek, Nıýkasl ýnıversıteti Ulybrıtanııa úkimetinen áıelderdiń súıek kemiginiń baǵanaly jasýshalarymen testileýdi bastaýǵa ruqsat surady. Jumystar aldaǵy kóktemde bastalady dep kútilýde.
«Adyrna» ulttyq portaly.
