الماتى – قازاقستاننىڭ عىلىمي، ءبىلىم بەرۋ، مادەني، تاريحي، ەكونوميكالىق، قارجىلىق، يندۋستريالىق ورتالىعى، سونداي-اق ورتا ازيانىڭ كليماتتىق جاعدايى قولايلى جەرىندە ورنالاسقان، كوك جەلەكپەن كومكەرىلگەن ەڭ اسەم قالالارىنىڭ ءبىرى. اقىن ءابدىلدا تاجىباەۆ «الماتى» اتتى ولەڭىندە بىلاي دەيدى:
الماتىمىز استاناسى قازاقتىڭ،
تۇرامىن مەن سول قالانىڭ وزىندە.
ريم دا ەمەس ول، پاريج دا ەمەس ماقتاۋلى،
ۇقساسى جوق بۇكىل دۇنيە جۇزىندە.
قالا ەمەس ول – سىزدەر كورگەن، دوستارىم
سۋرەتى ونىڭ باسقالاردان وزگەرەك.
جىرلاۋ ءۇشىن ونىڭ جەرىن، اسپانىن
ەسكىرمەگەن، ەستىلمەگەن ءسوز كەرەك.
قاي قالادا وسىنشا الىپ ەمەندەر
قوشەلەرگە جايىپ قانات شىعادى.
قاي قالادا التىن بۇيرات تەرەكتەر
جاپىراعىمەن كوكتى ءسۇرتىپ تۇرادى
ءاربىر گۇلگە ءبىر بۇلبۇلدان سايراسا،
ءار سۇلۋعا جىر شەرتەدى ءبىر اقىن.
ءاربىر كوڭىل جوعارىعا قومدانسا،
بۇلتتان دا ءارى تاۋىمىز بار شىعاتىن،
جەلپىپ وتسە جىبەك سامال لەبىمەن،
اق جاڭبىر كەپ استانامدى شايادى.
تارتىپ شەڭبەر بوياۋلارى كوگىمنەن
قەمپىرقوساق كەڭ قۇشاعىن جايادى.
سۇيۋشىلەر كۇن مەن گۇلدى جانىنداي
الماتىما – استاناما كەلىڭدەر.
دوستارىما كازاق داستارقانىنداي
اق پەيىلدەر جايىلعانىن كورىڭدەر!
وسى ۋاقىتقا دەيىن الماتىنىڭ جاسىن انىقتاۋ بويىنشا ءبىرشاما زەرتتەۋ جۇرگىزىلىپ، يگىلىكتى جۇمىستار جولعا قويىلدى. اكادەميك كارل مولداحمەتۇلى بايپاقوۆ ءبىر سۇحباتىندا «1858 جىلى ابراموۆا دەگەن ولكەتانۋشى الماتى تۋرالى شاعىن زەرتتەۋىن جازعان. الماتى تۋرالى ۆلاديمير بارتولد پەن اكادەميك الكەي مارعۇلاننىڭ، ارحەولوگ كەمەل اقىشەۆتىڭ جازعان زەرتتەۋلەرى بار. ارعىداعى زەرتتەۋشىلەردى ايتپاعاندا، بەرگىدەگى الماتىنى زەرتتەۋ ىسىندە شوقان ءۋاليحانوۆ كوپ ءىز قالدىرعان»، – دەيدى. ەلىمىزدىڭ ايتوبەل ارحەولوگتارى مەن تاريحشىلارىنىڭ الماتىنىڭ جاسىن «1000» دەپ بەلگىلەگەندەرى بەلگىلى. كەيبىر عالىمدار الماتىنىڭ تاريحى 1 مىڭ جىلمەن دە شەكتەلمەي، بۇدان دا كونە قالا بولىپ شىعۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتادى. الماتىنىڭ جاسىن انىقتاۋ كەزىندە تابىلعان كۇمىس تەڭگەلەرگە دە ارقا سۇيەلدى. تەڭگەلەردەگى «الماتۋ» دەگەن ءسوزدى العاش وقىعان – نۋميزمات ۆلاديمير ناستيچ. عالىم «الماتۋ» كەيىننەن ءسال وزگەرىسكە ۇشىراپ، «الماتى» بولعانىن تۇسىندىرەدى. بۇل قازاق تاريح عىلىمىنداعى سەنساتسيا بولدى. ياعني الماتىنىڭ سان عاسىرلىق تاريحى بار ەكەنى دالەلدەندى.
1998 جىلدىڭ 1 شىلدەسىندە الماتى قالاسىنىڭ مارتەبەسى تۋرالى جاڭا زاڭ قابىلداندى. سوعان سايكەس قازىرگى تاڭدا الماتى قالاسى رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالا بولىپ ەسەپتەلەدى.
الماتىدا قالا كۇنى جىل سايىن قىركۇيەك ايىندا ءداستۇرلى تۇردە اتاپ وتىلەدى. «الاتاۋ» ءداستۇرلى ونەر تەاترى (تەاتر ديرەكتورى: رينات زايتوۆ) قالا كۇنىنە وراي تومەندەگى ءىس-شارالاردى ۇيىمداستىرادى:
1) 18.09.2021 – تىكەلەي ەفيردە ونلاين-كونتسەرت
2) 19.09.2021 – ونلاين فورماتتا ايتىس (تەاتر اقىندارىنىڭ قاتىسۋىمەن)
3) 18-20.09.2021 – «سۇيمەۋگە بولمايتىن قالا» (فوتوكورمە)
4) 18-25.09.2021 – تەاتردىڭ كينوزالدارىندا تەگىن كينولار
5) 20.09.2021 – «ۇلىتاۋ» ەتنو-روك توبىنىڭ ونلاين-كونتسەرتى
6) 24.09.2021 – يران-عايىپتىڭ «ءان-مۇحيت» قويىلىمى (پرەمەرا) (باس رەجيسسەر: جۇلدىزبەك جۇمانباي) جانە ت.ب.
تولىق اقپاراتپەن تەاتردىڭ رەسمي ينستاگرام پاراقشاسى – alatau.theater-دەن تانىسا الاسىزدار!
قالا كۇنى قۇتتى بولسىن!
قۋانىش جۇمابەكۇلى
«الاتاۋ» ءداستۇرلى ونەر تەاترى
ادەبيەت ءبولىمىنىڭ باسشىسى
