Almaty – Qazaqstannyń ǵylymı, bilim berý, mádenı, tarıhı, ekonomıkalyq, qarjylyq, ındýstrııalyq ortalyǵy, sondaı-aq Orta Azııanyń klımattyq jaǵdaıy qolaıly jerinde ornalasqan, kók jelekpen kómkerilgen eń ásem qalalarynyń biri. Aqyn Ábdildá Tájibaev «Almaty» atty óleńinde bylaı deıdi:
Almatymyz astanasy qazaqtyń,
Turamyn men sol qalanyń ózinde.
Rım da emes ol, Parıj da emes maqtaýly,
Uqsasy joq búkil dúnıe júzinde.
Qala emes ol – sizder kórgen, dostarym
Sýreti onyń basqalardan ózgerek.
Jyrlaý úshin onyń jerin, aspanyn
Eskirmegen, estilmegen sóz kerek.
Qaı qalada osynsha alyp emender
Qóshelerge jaıyp qanat shyǵady.
Qaı qalada altyn buırat terekter
Japyraǵymen kókti súrtip turady
Árbir gúlge bir bulbuldan saırasa,
Ár sulýǵa jyr shertedi bir aqyn.
Árbir kóńil joǵaryǵa qomdansa,
Bulttan da ári taýymyz bar shyǵatyn,
Jelpip ótse jibek samal lebimen,
Aq jańbyr kep astanamdy shaıady.
Tartyp sheńber boıaýlary kógimnen
Qempirqosaq keń qushaǵyn jaıady.
Súıýshiler kún men gúldi janyndaı
Almatyma – astanama kelińder.
Dostaryma kazaq dastarqanyndaı
Aq peıilder jaıylǵanyn kórińder!
Osy ýaqytqa deıin Almatynyń jasyn anyqtaý boıynsha birshama zertteý júrgizilip, ıgilikti jumystar jolǵa qoıyldy. Akademık Karl Moldahmetuly Baıpaqov bir suhbatynda «1858 jyly Abramova degen ólketanýshy Almaty týraly shaǵyn zertteýin jazǵan. Almaty týraly Vladımır Bartold pen akademık Álkeı Marǵulannyń, arheolog Kemel Aqyshevtyń jazǵan zertteýleri bar. Arǵydaǵy zertteýshilerdi aıtpaǵanda, bergidegi Almatyny zertteý isinde Shoqan Ýálıhanov kóp iz qaldyrǵan», – deıdi. Elimizdiń aıtóbel arheologtary men tarıhshylarynyń Almatynyń jasyn «1000» dep belgilegenderi belgili. Keıbir ǵalymdar Almatynyń tarıhy 1 myń jylmen de shektelmeı, budan da kóne qala bolyp shyǵýy múmkin ekenin aıtady. Almatynyń jasyn anyqtaý kezinde tabylǵan kúmis teńgelerge de arqa súıeldi. Teńgelerdegi «Almatý» degen sózdi alǵash oqyǵan – nýmızmat Vladımır Nastıch. Ǵalym «Almatý» keıinnen sál ózgeriske ushyrap, «Almaty» bolǵanyn túsindiredi. Bul qazaq tarıh ǵylymyndaǵy sensaııa boldy. Iaǵnı Almatynyń san ǵasyrlyq tarıhy bar ekeni dáleldendi.
1998 jyldyń 1 shildesinde Almaty qalasynyń mártebesi týraly jańa zań qabyldandy. Soǵan sáıkes qazirgi tańda Almaty qalasy respýblıkalyq mańyzy bar qala bolyp esepteledi.
Almatyda qala kúni jyl saıyn qyrkúıek aıynda dástúrli túrde atap ótiledi. «Alataý» dástúrli óner teatry (Teatr dırektory: Rınat Zaıtov) qala kúnine oraı tómendegi is-sharalardy uıymdastyrady:
1) 18.09.2021 – Tikeleı efırde onlaın-konert
2) 19.09.2021 – Onlaın formatta aıtys (Teatr aqyndarynyń qatysýymen)
3) 18-20.09.2021 – «Súımeýge bolmaıtyn qala» (fotokórme)
4) 18-25.09.2021 – Teatrdyń kınozaldarynda tegin kınolar
5) 20.09.2021 – «Ulytaý» etno-rok tobynyń onlaın-konerti
6) 24.09.2021 – Iran-Ǵaıyptyń «Án-Muhıt» qoıylymy (premera) (Bas rejısser: Juldyzbek Jumanbaı) jáne t.b.
Tolyq aqparatpen Teatrdyń resmı ınstagram paraqshasy – alatau.theater-den tanysa alasyzdar!
Qala kúni qutty bolsyn!
Qýanysh Jumabekuly
«Alataý» dástúrli óner teatry
Ádebıet bóliminiń basshysy
