ەل تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىل ىشىندە ەلىمىزدە بۇقارالىق سپورت دامىپ كەلەدى. مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس ەلىمىزدە بۇقارالىق سپورتتى دامىتۋعا، سپورتتىق ينفراقۇرىلىمنىڭ بالالارعا بارىنشا قولجەتىمدىلىگىن قامتاماسىز ەتۋگە كوڭىل بولىنۋدە. سونىڭ ىشىندە رەسپۋبليكانىڭ ءۇشىنشى مەگاپوليسىندە دە ناقتى جۇمىستار قولعا الىنۋدا. ناقتى ايتقاندا جۋىردا اباي اۋدانىنان بوي كوتەرگەن زاماناۋي سپورت الاڭشاسىن اتاۋعا بولادى.
سامال-3 شاعىناۋدانىنداعى ىزگىلىك جانە يۋسۋپوۆ كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىندا ورنالاسقان كوپ فۋنكتسيونالدى سپورت الاڭشاسىن قالا اكىمى اشىپ بەردى.
– بۇقارالىق سپورتتى دامىتۋدىڭ نەگىزىندە ساۋ ءارى سانالى ۇرپاق، مىقتى ۇلت قالىپتاسادى. سپورت – دەنساۋلىق كەپىلى. سپورتپەن اينالىساتىن، ونى ومىرلىك ۇستانىمىنا، ءداستۇرىنىڭ اجىراماس بولىگىنە اينالدىرعان ۇلت ءاردايىم دەنى ساۋ، ساناسى سەرگەك، قۇلشىنىسى بيىك بولادى. جامان ادەتتەردەن ارىلعان، بويىن سەرگەك ۇستايتىن قوعامدا تاربيەلەنگەن ۇرپاقتان ارقاشان تەك جوعارى جەتىستىكتەر كۇتەسىڭ. ول ءۇشىن بۇقارالىق سپورتتى ءار قازاقستاندىق، سونىڭ ىشىندە شىمكەنتتىكتەر ءوزىنىڭ ومىرلىك سەرىگى ەتۋى ءتيىس. بۇگىنگى تاڭدا مەملەكەت تاراپىنان بۇقارالىق سپورتتى دامىتۋ باعىتىندا ۇلكەن جۇمىس اتقارىلۋدا. قالامىزدا جاڭادان بوي كوتەرگەن وسىناۋ اشىق سپورت الاڭدارى – سونىڭ ءبىر كورىنىسى. سوندىقتان بارشا قالا تۇرعىندارىن سپورتپەن شۇعىلدانىپ، سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستانۋعا شاقىرامىن، – دەدى مۇرات ايتەنوۆ.
بۇل سپورت الاڭشاسى «Eurasian Resources Group» جشس-ءنىڭ جەكە قورى ەسەبىنەن سالىندى. جۇمسالعان قارجى كولەمى 14,5 ملن تەڭگەنى قۇراعان. نىسان قۇرىلىسىن جۇرگىزگەن مەردىگەر مەكەمە – «فەرروتەكس» جشس. جالپى اۋدانى 324 شارشى مەتر الاڭشا سپورت جابدىقتارىنىڭ بارلىق تۇرىمەن جانە دەنە شىنىقتىرۋعا ارنالعان، ءتۇرلى جاتتىعۋ جاسايتىن بۇيىمدارمەن جابدىقتالعان. مۇندا جاقىن ماڭدا تۇراتىن بالالار ۆولەيبول، باسكەتبول، فۋتبولدان سايىسىپ، وسى سپورت تۇرلەرىن جاتتىقتىرۋشى ارقىلى ۇيرەنىپ، قوسىمشا ستريت ۆوركاۋتپەن دە اينالىسا الادى.
بۇقارالىق سپورتتى دامىتۋ بويىنشا اتقارىلعان جۇمىستاردى ايتىپ وتكەن اۋدان اكىمى بۇحارباي پارمانوۆ 2014 جىلدان بەرى اۋداندا جالپى سانى 222 اۋلا اباتتاندىرىلعانىن جانە 58 سپورت الاڭشاسى سالىنعانىن جەتكىزدى.
ب.پارمانوۆتىڭ ايتۋىنشا، قالا اكىمىنىڭ بەرگەن تاپسىرماسىنا سايكەس تۇرعىنداردى بۇقارالىق سپورتقا تارتۋ، وسى باعىتتا ولارعا قولايلى جاعداي قالىپتاستىرۋ ماقساتىندا بيىل بالالارعا جانە ەرەسەكتەرگە ارنالعان سپورت الاڭشالارىن ورناتۋ جۇمىستارىنا 1 ملرد 389 ملن تەڭگە ءبولىنىپتى. بۇل قاراجات كوپ قاباتتى 21 ءۇي اۋلاسىن اباتتاندىرۋعا، 12 سپورت الاڭشاسىن جوندەۋگە، بۇعان قوسا 35 سپورت الاڭشاسىن سالۋعا جۇمسالعان.
مۇنىمەن قوسا اباي اۋدانىندا «شىمكەنت قايىرىمدى قالا» قورى ەسەبىنەن 4 سپورت الاڭشاسى بوي كوتەردى.
قالا اكىمى م.ايتەنوۆ بۇدان كەيىن ەڭبەكشى اۋدانىنا قاراستى قاراباستاۋ تۇرعىن الابىنان پايدالانۋعا بەرىلگەن كوپسالالى سپورت الاڭشاسىنىڭ اشىلۋ راسىمىنە قاتىستى. بۇل نىسان دا «Eurasian Resources Group» جشس جەكە قورى ەسەبىنەن بوي كوتەرىپ وتىر. نىساندى سالۋعا كومپانيا 13 ملن تەڭگە قارجى جۇمساعان. سپورت الاڭشاسىنىڭ جالپى اۋدانى 324 شارشى مەتردى قۇرايدى. ەڭبەكشى اۋدانىنىڭ اكىمى د.ەسىلبەك 2011-2020 جىلدار ارالىعىندا اۋدان اۋماعىندا 85 سپورت الاڭشاسى سالىنعانىن جانە بيىل 15 وسىنداي سپورت نىسانىنىڭ قۇرىلىسىن قولعا الۋ جوسپارلانىپ جاتقانىن باياندادى. شاھار باسشىسى مۇرات دۇيسەنبەكۇلى اشىق سپورت الاڭشاسىنىڭ اشىلۋ راسىمىنەن سوڭ بالالارعا دوپ سىيلاپ، العاشقى جارىستا تەڭبىل دوپتى ورتادان ويىنعا قوستى. ال سپورت نىسانىنىڭ جاتتىقتىرۋشىسى سۇيىندىك جۇمانوۆ بالالار مۇندا كۇن سايىن ۆولەيبول، باسكەتبول جانە فۋتبول ويىندارى بويىنشا جاتتىعاتىنىن، تاڭەرتەڭنەن كەشكە دەيىن دوپ تەۋىپ ۇيرەنىپ، كوماندا بولىپ جارىستار ۇيىمداستىرىلاتىنىن ايتتى. سونىمەن بىرگە تۇرعىندارعا وسىنداي يگى ءىس جاساعان ازاماتتارعا، بۇقارالىق سپورتتىڭ شىن مانىندە بۇقارالىق سىيپات الۋىنا بارىنشا دەن قويعان جەرگىلىكتى اكىمدىككە شىن جۇرەكتەن العىسىن ءبىلدىردى.
بۇگىنگى تاڭدا قاراباستاۋ تۇرعىن الابىندا 8932 ادام تۇرادى. ونىڭ ىشىندە بالالار سانى – 3370. قاراباستاۋلىقتاردىڭ ەندىگى تالاپ-تىلەگى – جابىق سپورت كەشەنىن سالۋ. قالا اكىمى جاڭادان ىسكە قوسىلعان جان باسىنا شاققانداعى قارجىلاندىرۋ باعدارلاماسى ارقىلى جەكە كاسىپكەرلەردىڭ ءوز قاراجاتتارى ەسەبىنەن سپورت كەشەنىن سالۋعا بولاتىنىن ايتتى.
ال دەنى ساۋ ۇرپاق – مەملەكەت كەلەشەگى. كەلەشەك كەمەل بولۋ ءۇشىن كاسىپكەرلەردى قولداۋ بۇگىنگى قاجەتتىلىك بولىپ تۇر.
تەگىن ۇيىرمەلەر كوبەيدى
جالپى، مەگاپوليستىڭ ءار اۋماعىنان ءدال وسىنداي اشىق سپورت الاڭشالارىن سالۋعا قالا اكىمدىگى تاراپىنان 115 جەر تەلىمى بولىنگەن. سونىڭ 14-ءىن دەمەۋشىلەردىڭ جەكە قاراجاتى ەسەبىنەن سالۋ جوسپارلانۋدا. بۇگىنگى تاڭدا 11 سپورت الاڭشاسىنىڭ قۇرىلىسى اياقتالىپ، پايدالانۋعا بەرىلدى. تارقاتىپ ايتساق، ءال-فارابي اۋدانىنان «Shymkent Plaza» ساۋدا ويىن-ساۋىق ورتالىعى دەمەۋشىلىك جاساپ، 7 سپورت الاڭشاسىن سالىپ بەرەتىن بولدى.
وسى كەزگە دەيىن سونىڭ تورتەۋى پايدالانۋعا بەرىلدى. سونداي-اق «Eurasian Resources Group» جشس-ءنىڭ دەمەۋشىلىگىمەن 7 اشىق سپورت الاڭشاسى سالىنىپ، بالالاردىڭ يگىلىگىنە جاراپ وتىر. ال قالعان 101 سپورت الاڭشاسىن سالۋعا بيۋدجەتتەن 2 ملرد تەڭگەدەن استام قارجى قاراستىرىلىپ، مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ بويىنشا كونكۋرستىق جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە. بۇل – شىمكەنت قالاسى ءماسليحاتىنىڭ شەشىمىنە سايكەس قالا بيۋدجەتىن ناقتىلاۋ بارىسىندا «ورداباسى» كاسىبي فۋتبول كلۋبى» اق-دان قىسقارتىلعان قارجى. بۇل قاراجات بۇقارالىق سپورتتى دامىتۋ ماقساتىنا قاراي باعىتتالىپ وتىر. ەندىگى جەردە شىمكەنتتىڭ اباي اۋدانى مەن وعان قاراستى 19 ەلدىمەكەندە – 35, ەڭبەكشى اۋدانى مەن وعان كىرەتىن 5 ەلدىمەكەندە – 14, ءال-فارابي اۋدانى مەن ونىڭ 2 ەلدىمەكەنىندە – 25 جانە قاراتاۋ اۋدانى مەن سوعان جاتاتىن 8 ەلدىمەكەندە 27 اشىق سپورت الاڭشالارى پايدا بولادى.
شىمكەنت قالالىق دەنە شىنىقتىرۋ جانە سپورت باسقارماسىنىڭ باسشىسى باۋىرجان تۇمانباەۆتىڭ سپورت سالاسى بويىنشا 6 ايدا اتقارىلعان جۇمىستار جونىندە بەرگەن مالىمەتىنە سۇيەنسەك، 2021 جىلدىڭ 6 ايىندا دەنە شىنىقتىرۋ جانە سپورتپەن تۇراقتى شۇعىلداناتىن ازاماتتار سانى 340 مىڭنان اسقان. بۇل مەگاپوليس تۇرعىندارىنىڭ 31,2 پايىزىنا تەڭ. سونداي-اق، شىمكەنت قالاسىنىڭ 2021-2025 جىلدارعا ارنالعان دامۋ باعدارلاماسىندا حالىقتىڭ مىڭ ادامعا شاققانداعى سپورتتىق ينفراقۇرىلىممەن ورتاشا قامتاماسىز ەتىلۋى تۋرالى ايتىلعان. ونداعى جوسپارعا سايكەس، 2021 جىلى بۇل كورسەتكىش 25,1 پايىزعا جەتۋى ءتيىس. ال بۇگىنگى تاڭدا باعدارلاما تالابى 25,4 پايىزعا اسىرا ورىندالىپ وتىر. ماسەلەن، بيىل ءنۇرسات شاعىناۋدانىنان بوي كوتەرگەن اۋدانى 1293 شارشى مەترلىك زاماناۋي سپورت كەشەنىنىڭ قۇرىلىسى اياقتالدى.
سونىمەن بىرگە، جوعارىدا ايتقانىمىزداي، قالادا سپورت ۇيىرمەلەرىن جان باسىنا شاققانداعى قارجىلاندىرۋ باعدارلاماسى ىسكە اسىرىلۋدا. اتالعان باعدارلامانىڭ باستى ماقساتى — سپورت ۇيىرمەلەرىنىڭ جۇمىسىنا جان ءبىتىرىپ، سپورتپەن شۇعىلدانۋشى ازاماتتار قاتارىن ارتتىرۋ. اسىرەسە بالالاردى سپورتپەن شۇعىلدانۋعا ماشىقتاندىرۋ. جاستايىنان دەنەسى شىمىر بولىپ وسكەن بالانىڭ دەنساۋلىعى دا مىقتى بولادى. ەلىمىزگە، بۇگىنگى قوعامعا دا كەرەگى — دەنى ساۋ، تاربيەلى، جامان ادەتتەرمەن ساناسى ۋلانباعان ۇرپاق.
سپورت باسقارماسىنىڭ باسشىسى باۋىرجان قالمۇحامەدۇلىنىڭ ايتۋىنشا، سپورتتىڭ 71 تۇرىنەن تەگىن ۇيىرمەلەر ۇيىمداستىرۋعا جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن 339,8 ملن تەڭگە بولىنگەن. بۇل ۇيىرمەلەردە 4 مىڭنان استام بالا جاتتىعاتىن بولادى. 2021 جىلى بالالاردى سپورت سەكتسيالارىنا تارتۋ ۇلەسى 5,3 پايىزدى قۇراپ وتىر. قوسىمشا انىقتاماعا جۇگىنسەك، مەگاپوليستە 6-18 جاسقا دەيىنگى 248 مىڭنان استام بالا بار. سونىڭ 172 مىڭنان استامى سپورتتىق جانە شىعارماشىلىق ۇيىرمەلەرگە بارادى. ەندىگى جوسپار بويىنشا قالعان 76 مىڭ بالانىڭ 5,3 پايىزىن سپورتتىق ۇيىرمەلەرمەن قامتاماسىز ەتۋ كوزدەلۋدە.
كەلەشەك چەمپيونداردى تاربيەلەيدى
رەسمي دەرەك بويىنشا شىمكەنتتە 890 سپورت نىسانى بار. قازىرگى ۋاقىتتا مەگاپوليستەگى «مەتاللۋرگ» ستاديونى قايتا جاڭعىرتىلۋدا. قۇرىلىس ى 2020 جىلى باستالعان. ول ءۇشىن قالالىق بيۋدجەتتەن قارجى ءبولىندى.
ستاديوندى جاڭعىرتۋ ءىسى كەلەسى جىلى دا جالعاسادى. سونىمەن قاتار، بىلتىر سايرام تۇرعىن الابىنداعى №12 سپورت مەكتەبىنىڭ جانىنان قوسىمشا عيمارات سالىنا باستادى. قۇرىلىس «جۇمىسپەن قامتۋدىڭ جول كارتاسى» باعدارلاماسى اياسىندا ىسكە اسىرىلۋدا. سونداي-اق، الداعى ۋاقىتتا قالالىق №20 سپورت مەكتەبىنىڭ قۇرىلىسى قولعا الىنباق. ازىرگە نىساننىڭ جوبالىق-سمەتالىق قۇجاتتاماسى جاسالىپ، ساراپتامادان ءوتىپ قويدى. قۇرىلىسقا قاجەت قاراجات بويىنشا بيۋدجەتكە ۇسىنىس ەنگىزىلىپتى. جانە دە قالالىق №15 سپورت مەكتەبىنىڭ قۇرىلىسىن باستاۋ ءۇشىن جوبالىق-سمەتالىق قۇجاتتامالارىن ازىرلەۋگە كونكۋرس جاريالانعان. اتالعان نىسانداردى تۇرعىزۋ شىمكەنت قالالىق قۇرىلىس باسقارماسى تاراپىنان جۇزەگە اسىرىلادى.
باسقارما باسشىسىنىڭ بايانداۋىنشا، قالادا جاڭا يپپودرومنىڭ قۇرىلىسى باستالدى. نىسان «BIGroup» كومپانياسىنىڭ دەمەۋشىلىگىمەن سالىنادى. قازىرگى تاڭدا يپپودروم تۇسەتىن اۋماقتا جەر قازۋ، تەگىستەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ، بەتون توسەنىشتەر قۇيىلىپ ءبىتتى. يپپودروم قۇرىلىسى جوباسىنىڭ جالپى قۇنى 2,2 ملرد تەڭگەنى قۇرايدى. ايتا كەتۋ كەرەك، جاڭا يپپودرومدا 2 مىڭ مەترلىك اتشابار الاڭى، 1500 ادامعا ارنالعان كورەرمەن ورنى جانە اتتار تۇراتىن قىسقى جانە جازعى قورالار بولادى. مەگاپوليستە بۇدان باسقا «وتاۋ ستروي» جشس دەمەۋشىلىگىمەن قۇنى 400 ملن تەڭگە بولاتىن ۇستەل تەننيسىنە ارنالعان سپورت نىسانىنىڭ قۇرىلىسىن جۇرگىزۋ كوزدەلۋدە.
سايىپ كەلگەندە، بۇل اتقارىلىپ جاتقان جۇمىستار ۇلت دەنساۋلىعىن نىعايتۋ ماقساتىندا قىزمەت ەتەدى.
انۋار جۇماشباەۆ
