- قايىرلى كۇن زاينۋدين. ءسىز اۋعانستاننان قازاقستانعا كەلگەن قازاق ازاماتى ەكەنسىز. قازاقستانعا قاشان كەلدىڭىز؟ ازاماتتىق الدىڭىز با؟ قازىر قايدا ءومىر ءسۇرىپ جاتىرسىز جانە نەمەن اينالىساسىز؟
- قايىرلى كۇن. مەنىڭ ەسىمىم نازار زاينۋدين بولادى. اۋعانستاننان كەلگەن قازاق ازاماتىمىن. 1997 جىلى اۋعانستاندا ءومىر ەسىگىن اشتىم. 2019 جىلدىڭ 28-قاراشاسىندا قازاقستانعا كەلدىم. "ۆيد نا جيتەلستۆو" الدىم. قازىرگى ۋاقىتتا تۇركىستان وبلىسى، تۇركىستان قالاسىندا تۋىس اپكەمنىڭ ۇيىنە پروپيسكاعا تۇردىم. قولدان كەلگەنشە قارا جۇمىس جاساپ ءجۇرمىن.
- اۋلەتتەرىڭىز اۋعانستانعا قاشان قونىس اۋدارعان؟ قاي ۋاقىتتا؟ قازاق ءتىلىن اۋعانستانداعى جاقىندارىڭىز قولدانا ما؟
- بۇل قازاق نە كورمەدى دەيسىز، ءبىزدىڭ قازاقتىڭ ناقتى كوش تاريحىمەن تولىق تانىس ەمەسپىن، بىراق ءبىزدىڭ رۋ وكىلدەرى 1900 جىلعا دەيىن اتا قونىستارىنان اۋا كوشكەندىگىن ەستىگەنمىن. ياعني ءبىزدىڭ ەسەنتەمىر رۋىنان ەكى جۇزدەن اسا ءۇي اۋعانستانعا بارعاندىعى ايتىلادى. مەنىڭ ناقتى بىلەتىنىم اتامىز نازار ءۇش اعايىندى بولعان، نازار (شوراق بابا), وراز جانە شەرالى. شەرالىدان جيەندەر تاراعان، بۇگىندە قازاقستاندا تۇرادى. وراز اتامىزدىڭ ۇرپاقتارى دا تۇركىستاندا ءونىپ-ءوسىپ جاتىر. ەندى نازاردان (شوراق بابادان) مەنىڭ اكەم مامادۋللا. بىزدەر قازاقتىڭ كىشى جۇزىگىڭ ىشىندەگى بايۇلى-ەسەنتەمىر رۋىنان بولامىز. ونىڭ ىشىندە تاعاشىدان تارايتىن اجىمبەتىمىز. ناعاشىم دا كىشى ءجۇز، التى اتا ءالىم ىشىندە كەتەلەردەن بولادى. كەزىندە ءار ءتۇرلى سەبەپتەرمەن ۇلى كوشتەن قالىپ قويعانبىز. ول كەزدە مەن جاس بالا ەدىم. ودان كەيىن ەسەيگەن سوڭ تۋىستارىمدى ىزدەي باستادىم. اقىرى قازاقستانعا قالاي بولعاندا دا بارۋ كەرەك دەپ شەشتىم. ال تىلگە كەلەتىن بولساق، ۇلكەن كىسىلەر قازاقشانى تازا سويلەيدى، ءارى ءبىزدى دە قاداعالاپ وتىرادى. شىندىعى كەرەك قازاقتىڭ كوپشىلىگى كوشىپ كەتكەسىن اينالاداعى كورشى-قولاڭنىڭ تۇرمىس-سالتى، ءتىلى دە اسەرىن قالدىرعان. ول جاعى بارشاڭىزعا تۇسىنىكتى بولار دەپ ويلايمىن.
- اۋعانستاندا جاقىندارىڭىز قاي وڭىردە تۇرادى؟
- اۋعانستاندا جاقىندارىم بار. شەشەم، اپكەم، اعا-ىنىلەرىم جانە تۋعان ناعاشىم تۇرادى. ولار اۋعانستان مەملەكەتىنىڭ، مازاري-شاريف ايماعىنداعى سايدابات دەگەن اۋىلدا تۇرىپ جاتىر. اعام نازارۇلى ابدۋلقادىر، ءىنىم نازارۇلى جۇماحان، ءىنىم نازارۇلى اميدۋللا، اپكەم نازارقىزى سيما، انام شاحزاداقىزى روزاگۇل، ناعاشىم شاحزاداۇلى ابدۋلشۇكىر جانە باسقا تۋىستارىم سول ايماقتا. ناعاشىم كەتە رۋىنان، ونىڭ ىشىندە نۇرىمبەتسارى.
- اۋعانستاندى “تاليبان» سودىرلارى تولىق جاۋلاپ الدى. قازىر جاقىندارىڭىزدىڭ جاعدايى قانداي؟ قازاقستانعا كوشىپ كەلۋدى ويلايدى ما؟
- دۇرىس ايتاسىز، ساياساتتىڭ تۇبىنە جەتكەن كىم بار. ول جاقتا قالعان تۋىستارىم ءۇشىن قاتتى ۋايىمداپ ءجۇرمىن. اۋعانستاننىڭ جالپى جاعدايى بەلگىلى. قاتتى قينالىپ قالعاندارىن سەزەمىن. كۇندەلىكتى تىرشىلىكتەرى شەكتەلىپ قالعاندىعى انىق. بارلىق كەلەڭسىز جايلاردى كۇتۋگە بولادى. نەگىزىندە مەنىڭ ءوز ەلىمە كەلگەندەگى ماقساتىم جانۇيامىزدى تۇتاس كوشىرىپ الۋ ءۇشىن مۇمكىندىكتەر قاراستىرۋ بولاتىن. وكىنىشكە قاراي مەنىڭ ەلگە كەلگەندەگى جىلدارىم تۇتاس قۇجات الۋعا سارىپ بولعان ەكەن. سونىڭ وزىندە ازاماتتىق ەمەس (ازاماتتىققا تاپسىرىپ ەدىم) ىقتيار حاتپەن شەكتەلىپ وتىرمىن. مەنىڭ دەرتىم ءوز ىشىمدە. ەگەر 2019 جىلداردا بىرەۋ مەنەن «تۋىستارىڭدى قازاقستانعا الدىرۋعا نە كەدەرگى؟ ۇكىمەت ارقىلى الدىرتىپ، بەرەيىك!» دەگەندە مۇنداي سۇمدىق كۇندەرگە دۋشار بولماس ەدىك. ءوزىم جەرگىلىكتى جاۋاپتىلارعا قالىپ قويعان تۋىستارىم تۋرالى ءتىلىم جەتكەنشە ايتىپ كوردىم، بىراق نە ىستەۋ كەرەكتىگىن بىلمەگەسىن بە، تۇسىندىرە المادىم دەپ ويلايمىن، ەشقانداي جاۋاپ الا المادىم. ءتىپتى ءبىر رەتىندە "وتانداستار" دەگەن قورعا حابارلاسىپ، جان سىرىمدى ايتىپ، تۋىستارىم تۋرالى حابارلاعىم كەلدى، وكىنىشكە قاراي تىڭدار قۇلاق تابىلمادى. يا، قازاقستانعا كوشىپ كەلىپ، تۋىستارىنىڭ اراسىندا بولۋعا نە جەتسىن ارينە. سوندىقتان كوشتىڭ ءساتى تۇسسە، كوشۋدى ويلاپ، بۋىنىپ-ءتۇيىنىپ وتىر.
- ەلىمىزدىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنەن قانداي كومەك كۇتەسىز؟
- مينيسترلىك وكىلدەرىنەن تۋىستارىمنىڭ قازاقستانعا كوشۋىنە كومەك قولىن سوزسا دەپ وتىنەمىن. اۋعانستانداعى جاعدايدى كورىپ، ءبىلىپ وتىرسىزدار. ەرتەڭگى كۇنگە دەگەن سەنىم جوق. ءار كۇن ۇرەيمەن اتىپ، ءار ءتۇن الاڭداۋمەن ءوتىپ جاتىر. وق پەن وتتىڭ اراسىندا قالعان جاقىندارىمدى ويلايمىن. تاريحي وتانىمىزعا قايتىپ كەلۋىنە جاردەمدەسۋلەرىڭىزدى سۇرايمىن.
سۇحباتتاسقان اسحات قاسەنعالي،
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
