مال شارۋاشىلىعى قازاقستاندا اتا زاماننان كەلە جاتقان كاسىپ. بىراق قازاقستانداعى شارۋاشىلىقتىڭ 45%-ى مال شارۋاشىلىعىنا تيەسىلى بولعانمەن، ودان كەلەتىن تابىس كوزى ءالى دە السىزدەۋ. ماسەلەن، 2020 جىلدىڭ كورسەتكىشتەرى بويىنشا، مال شارۋاشىلىعى 2,3 ترلن. تەڭگەگە ءونىم ءوندىرىپتى، ال وسىمدىك شارۋاشىلىعى ودان 600 ملرد. تەڭگەگە كوبىرەك ءونىم ءوندىردى.
الايدا بۇل كورسەتكىشتەر ۇنەمى سولاي تۇرا بەرمەيدى دەپ پايىمدايدى eldala.kz جانە سالالىق دامۋ باعدارلاماسىنىڭ ەسەبىنە سۇيەنسەك، 2028 جىلعا دەيىن سيىر ەتى ءونىمىن 372 مىڭ تونناعا، ياعني 10 ەسەگە ءوسىرىپ، الەمدەگى ەڭ ءىرى سيىر ەتىن وندىرەتىن ەلدەردىڭ قاتارىنا كىرۋ جوسپارلانۋدا. ال قوي ەتى ءونىمىن 2027 جىلعا قاراي 108 مىڭ تونناعا ارتتىرماقشى.
1991-1998 جىلدارى ەلدىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ بارلىق دەرلىك سالالارى قۇلدىراعان كۇيدە بولدى. تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارىندا قازاقستان كەڭەس زامانىنان قالعان قۇرىلعىلارمەن قولدانىپ، سول زاماننىڭ ونىمىنەن قالعان 10 ملن. قارا ءىرى باسى، شامامەن 34 ملن. قوي مەن ەشكى، 35 ملن. ەگىستىك جەرى مەن ونىڭ ىشىندە 11 ملن. گەكتاردان استامى تەك مال ازىقتىق داقىلدارى بولدى. شىنى كەرەك، كۇللى جاڭا قۇرىلعىلار پايدا بولىپ، اگروونىمنىڭ دامۋىنا قاراماستان، قازىردىڭ وزىندە ءبىز بۇل كورسەتكىشتەردەن اسا المادىق. وسى مولشىلىقتىڭ مولشەرى كۇننەن كۇنگە ازايىپ، ەگىستىك القاپتارى مەن ءونىم كولەمى قىسقاردى. ماسەلەن، 7 جىلدىڭ ىشىندە ءىرى قارا باسىنىڭ سانى 9,7 ملن.-نان، 3,9 ملن.-عا دەيىن ەكى ەسەگە كەمىدى. ۇساق مالدىڭ جاعدايى ودان دا ناشار بولدى. قازاقستاندىق قويلاردىڭ مايلى تابىندارى پىشاقتىڭ استىنا ءتۇستى، بۇرىنعى 34 ميلليون باستان ون ميلليونى دا قالمادى. 1996 جىلعا قاراي ءۇي قۇستارى 59-دان 15 ميلليونعا دەيىن قىسقاردى، ال وسى جىلدارى قازاق دالاسىنان 650 مىڭ جىلقى جوعالىپ كەتتى.
ەگىستىك جاعدايى دا ونشا جاقسى ەمەس ەدى. ول ۋاقىتتا ەگىستىك القاپتارى ەداۋىر قىسقارعان بولاتىن. ەگەر 1991 جىلى قازاقستاندىقتار 34 935 000 گا جەرگە ەگىس ەگسە، 1999 جىلى نەبارى 15 285 300 گا. ەگىس ەگىلدى.
اۋىل شارۋاشىلىعى جاڭا مىڭ جىلدىقتىڭ باسىندا عانا اقىرىنداپ كوتەرىلە باستادى، بىراق ەشكىم دە 10 جىل بۇرىڭعى كورسەتكىشتەردەن اسۋعا تىرىسقان جوق. نەگىزگى ماقسات – بار نارسەنى ساقتاپ قالۋ ەدى. الايدا وكىنىشكە قاراي، كەيىنگى جىلدارى اۋىل شارۋاشىلىعى دامىعان جوق. قر ەكس-پرەزيدەنتى جىل سايىن ۇيىمداستىرىلاتىن جىلدىق قورىتىندىلاۋ كەزدەسۋلەرىندە اۋىل شارۋاشىلىعىنا بايلانىستى تالاي جوبالار ۇيىمداستىرىلۋدا دەيتىن.
ماسەلەن، «قازاقستان: مال شارۋاشىلىعىن تۇراقتى دامىتۋ باعدارلاماسى 2021-2025» باعدارلاماسىنىڭ ەسەبى بويىنشا قازاقستان اۋىل شارۋاشىلىعى ءۇشىن ارنالعان جەر كولەمى بويىنشا الەمدە بەسىنشى ورىنعا يە – 25 ميلليون گەكتارعا جۋىق ەگىستىك جانە 70 ميلليون گەكتاردان استام جايىلىمدىق جەر بار، قازىردىڭ وزىندە بۇل جەردىڭ تەك 30% -ى پايدالانىلادى. ەلدە جەتكىلىكتى سۋ قورى بار، تازا، تابيعي وندىرىستىك بازاسى – جوعارى ساپالى ءونىم شىعارۋ مۇمكىندىگىن تۋعىزادى.
بۇل كورسەتكىشتەر كوزدەن جاس ىتقىزادى، بىراق شىلدەدە قۇرعاقشىلىقتان مالىنان ايىرىلعان مالشىلار ۇكىمەتتەن توتەنشە جاعداي جاريالاۋىن جانە زارداپ شەككەندەرگە كومەك كورسەتۋىن ءوتىندى. ولار جۇتتىڭ كەلەتىنى ءالى كوكتەمدە-اق بەلگىلى بولعان دەدى. پرەزيدەنت اۋىل شارۋاشىلىعى ءمينيسترىن قىزمەتىنەن قۋىپ، «مەملەكەت مالشىلارعا قاجەتتى كومەك كورسەتەدى» دەپ ۋادە بەردى.
- اۋا رايى مەن تەرىس بولجامنىڭ كەسىرىنەن ماڭعىستاۋ مەن قىزىلوردا وبلىستارىندا جاعداي قيىنداپ كەتتى. ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ وزىندە ولگەن ءىرى قارا سانى 3 مىڭعا جەتتى. ءبىر توننا ءشوپ 23 مىڭ تەڭگە، ال كەيبىر وڭىرلەردە ءتىپتى، 42 مىڭ تەڭگە بولىپتى – دەدى ول.
-
ق-ج. توقاەۆتىڭ ايتۋىنشا، «اكىمدىكتەر مەن اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى دۇرىس شەشىمدەر قابىلدامادى، ءارى جۇيەلى جۇمىس جۇرگىزىلمەگەن». «ناتيجەسىندە مالشىلار قيىن جاعدايعا تاپ بولدى» – دەدى پرەزيدەنت.
توقاەۆ ۇكىمەت پەن اكىمدەرگە «بايتەرەك» حولدينگىمەن بىرلەسىپ، زارداپ شەككەن مالشىلاردى قولداۋ شارالار كەشەنىن ازىرلەۋ كەرەك دەپ «شۇعىل تۇردە» «ەرەكشە تاپسىرما بەردى» جانە ەرەكشە قورعالاتىن تابيعي اۋماقتاردا ءشوپ جيناۋدى توتەنشە شارا رەتىندە قاراستىردى – دەپ حابارلايدى rus.azattyq.org.
پرەزيدەنت پەن ۇكىمەت بولاشاقتا اۋىل تۇرعىندارىنا كومەكتەسۋ كەرەك دەيدى، بىراق مالشىلار قازىر كومەككە مۇقتاج. دالىرەك ايتقاندا، ولار كومەكتى كوكتەمنىڭ ورتاسىنان بەرى كۇتىپ كەلەدى.
ماڭعىستاۋ وبلىسىنداعى جۇتتىڭ بولاتىنى قىستا جانە ەرتە كوكتەمدە جاۋىن-شاشىننىڭ از بولۋىنان ءبىلىندى.
الەۋمەتتىك جەلى قولدانۋشىلارى ارىقتاپ قالعان جىلقىلاردىڭ سۋرەتتەرىن تاراتىپ جاتتى. ال سوڭعى مالىمەتتەر بويىنشا، قۇرعاقشىلىق كۇشەيدى.
- جايىلىم دەگەن اتى عانا. ۇساق جانۋارلار ءشوپ تابا المايدى. اينالا تەك تاستار مەن قاتتى جەر. ولار ءبىر ورىننان قوزعالماي، قۋراعان بۇتالاردى كەمىرىپ تۇرا بەرەدى. تۇسكە قاراي، كۇن ىسي باستاعان كەزدە قويلاردى اۋىلعا ايدايمىز. قويلار ماڭىراپ ۇيلەرىنە قايتادى. قورالاردا دا ءشوپ پەن جەم جوق. ەگەر كەبەك بولسا، وندا ءبىز سۋعا مالىنعان كەبەك نەمەسە كارتون بەرەمىز. كارتون دا تاپشى. كارتوننان جاسالعان قوراپتاردى دۇكەندەردەن بىردەن الىپ كەتەدى. ال كەيبىرەۋلەرى كارتوندى اقتاۋدان الىپ كەلەدى – دەدى جانىبەك قوجىق.
-
جانىبەك قوجىق – ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ بەلسەندىسى. ول 2019 جىلدىڭ ماۋسىمىندا قاسىم-جومارت توقاەۆ قازاقستان پرەزيدەنتى بولىپ سايلانعاننان كەيىن قۇرعان قوعامدىق سەنىم جونىندەگى ۇلتتىق كەڭەستىڭ مۇشەسى بولدى. جانىبەك ءوزىنىڭ كەزەگى كەلگەندە تۋعان اۋىلىندا قوي باعۋعا شىعاتىنىن ايتادى. ونىڭ ايتۋىنشا، ءار كوشەدەگى 15-16 وتباسى ۇساق مالدى 300 باسقا جەتەتىن وتارعا بىرىكتىرىپ، جايىلىمعا ايدايدى، بىراق قويلار اۋىلدان بەس-التى شاقىرىمنان ءارى قاراي ۇزاپ، كەتە المايدى.
ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ دەپۋتاتى سامات مۇساباەۆ تا قۇرعاقشىلىققا بايلانىستى توتەنشە جاعداي جاريالاۋدى قولدايدى. الايدا ول رەسپۋبليكا بويىنشا ەمەس، ماڭعىستاۋ وبلىسى مەن ارال وڭىرىندە-اق توتەنشە جاعداي جاريالاسا جەتكىلىكتى دەپ ويلايدى.
مامىرداعى قۇرعاقشىلىققا بايلانىستى اۋىل شارۋاشىلىعى ءمينيسترى 12 ادامنان تۇراتىن كوميسسيا قۇرىپ، ماڭعىستاۋ وبلىسىنا جىبەردى. كوميسسيا قۇرامىنا مەن جانە ءماجىلىستىڭ تاعى ءبىر دەپۋتاتى ەدىل جاڭبىرشين كىردىك. شارۋاشىلىقتىڭ قۇلدىراعان كۇيىن كورگەن كوميسسيا توتەنشە جاعداي جاريالاۋ قاجەت دەپ شەشتى. ءبىز مامىر ايىنىڭ سوڭىندا ءوز ۇسىنىسىمىزدى پرەمەر-مينيستر اسقار مامينگە جىبەردىك. بىراق توتەنشە جاعداي ءالى جاريالانعان جوق – دەدى دەپۋتات.
سامات مۇساباەۆتىڭ ەسەبىندە ماڭعىستاۋ وبلىسىندا قۇرعاقشىلىقتان 6-7 مىڭ باس ءىرى قارا ءولدى. ول رەسمي جانە بەيرەسمي دەرەكتەردىڭ ءبىر-بىرىنە سايكەس كەلمەۋىن «حالىقتىڭ قولدا بار مالدى تىركەگىسى كەلمەيتىندىگىمەن» تۇسىندىرەدى. ەگەر جانۋارلار مەملەكەتتىك تىركەۋ تىزىلىمىندە جوق بولسا، وندا ولگەن جاعدايدا ولار ءولى جانۋارلار ساناتىنا جاتقىزىلمايدى – دەيدى rus.azattyq.org.
ال ورتا ازيادا مال تۇگىلى، حالىق تا قۇرعاقشىلىقتان زارداپ شەگۋدە. ەڭ جوعارى تەمپەراتۋرا ورتا ازيانىڭ ەكونوميكاسىنا ۇلكەن زيان كەلتىرۋدە. وزەن بويىنىڭ ۇستىڭگى جاعىندا ورنالاسقان ەلدەر – قىرعىزستان مەن تاجىكستان سۋدىڭ جەتىسپەۋشىلىگىنەن زارداپ شەگىپ وتىر جانە ونى وزدەرى ءۇشىن ساقتاپ قالعىسى كەلەدى. وزەن بويىنىڭ تومەنگى اعىسىنداعى ەلدەر – وزبەكستان مەن قازاقستان ءوزىنىڭ قورىن ۇلعايتۋ ءۇشىن مامىلەگە كەلۋگە تىرىسۋدا.
وزبەكستاندا ماۋسىم ۋزگيدرومەتتىڭ تەمپەراتۋرانىڭ ادەتتەگىدەن 7-10 گرادۋسقا جوعارىلاپ، كۇرت كوتەرىلۋى 3-ءشى، 7-ءشى ماۋسىمدا كۇتىلەدى دەگەن حابارلاماسىنان باستالدى. بۇل قاتتى ىستىقتىڭ باستالۋىن بىلدىرەدى. تاشكەنتتە 6 ماۋسىمدا اۋا تەمپەراتۋراسى 42,6 گرادۋس تسەلسي بولدى، بۇل 1811 جىلى تىركەلگەن رەكوردتان استى، ول كەزدە تەمپەراتۋرا 38,5 گرادۋس بولعان ەدى.
ال 8 ماۋسىمدا تاجىكستان مەتەورولوگيالىق ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى دجاميلا بايدۋللوەۆا ازاتتىقتىڭ تاجىكستان رەداكتسياسى – وزودي راديوسىنا بەرگەن سۇحباتىندا ماۋسىمنىڭ ءبىرىنشى اپتاسىندا دۋشانبەدە جانە حاتلوننىڭ وڭتۇستىك بولىگىندە تەرمومەترلەر 45 گرادۋس تسەلسي كورسەتكەن كۇندەر بولعانىن ايتتى. بۇل ماۋسىم ايىنىڭ باسىندا سوڭعى ونجىلدىقتاعى ەڭ جوعارى تەمپەراتۋرا بولدى.
سوڭعى ايلار ورتا ازيادا قۇرعاقشىلىق كەزەڭى كەلە جاتقانىن كورسەتتى. قىرعىزستاننىڭ توقتاعۇل قالاسىنداعى ۇلكەن سۋ قويماسىنىڭ ءحالى ۇنەمى كورسەتكىش ءرولىن ويناعان ەدى.
2021 جىلدىڭ ناۋرىزىندا قىرعىزستان شەنەۋنىكتەرى سۋ قويماسىنداعى سۋدىڭ دەڭگەيى وتە تومەن ەكەنىن ەسكەرتتى – 8,7 ميلليارد تەكشە مەتر، بۇل ساقتاۋ قويماسىنىڭ كولەمىنەن الدەقايدا تومەن – 19,5 ميلليارد تەكشە مەتر.
سۋ قويماسى نارىن وزەنىنەن سۋ الادى جانە ورتا ازياداعى ەڭ ۇزىن وزەن سىردارياعا قۇيادى، ول ءوزىنىڭ جوعارعى اعىسىنان، تاجىكستاننان وزبەكستانعا جانە قازاقستانعا سۋ اپارادى.
سونىمەن قاتار توقتاعۇل قىرعىزستانداعى 40 پايىزعا جۋىق ەلەكتر ەنەرگياسىن بەرەتىن ەڭ ءىرى گيدرو ەلەكتر ستانسىسىنىڭ (گەس) ورنالاسقان جەرى.
قىرعىزستاندا قۇلىپتاردى جاۋىپ، سۋ قويماسىن قالپىنا كەلتىرۋگە رۇقسات بەرۋ تۋرالى تاقىرىپ قوزعالدى، بىراق 16 ماۋسىمدا ەلدىڭ ەنەرگەتيكا ءمينيسترى دوسقۇل بەكمۇرزاەۆ سۋ دەڭگەيى 10,9 ميلليارد تەكشە مەترگە دەيىن كوتەرىلگەنىن ايتتى.
وزبەكستان مەن قازاقستان قىرعىزستاننىڭ توقتاعۇلداعى سۋ شەكاراسىن جابۋىنا قارسى.
ونسىز دا سۋ تاپشى كەزىندە، اسىرەسە شارۋاشىلىق ءۇشىن توتەنشە جاعداي جاريالانعاندا سۋدىڭ جابىلۋى ەل ەكونوميكاسى مەن حالقىنا اسەر ەتپەي قويمايدى.
مال تۇگىلى، ادام سۋعا مۇقتاج بولعاندا، ەت ءونىمىنىڭ وسۋىنە كۇمان بار. بىراق ەربولات كەكچەباەۆ پەن گۇلنارا جاكۋپوۆا سياقتى تالاپتى كىسىلەر شەشىم بار دەپ جار سالۋدا! «قازاقستاننىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ ماركەتينگتىك زەرتتەۋلەرىندە» اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى ەڭبەك ونىمدىلىگىن ارتتىرۋ، اگرارلىق سەكتوردىڭ ەكسپورتتىق الەۋەتىن پايدالانۋ ءۇشىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى شەتەلدىك ينۆەستيتسيالاردى تارتۋ ارقىلى زاماناۋي تەحنولوگيالاردى ەنگىزىپ، قۇرىلتايشىلارعا كەپىلدىكپەن قايتارۋ تۇرىندە پرەفەرەنتسيالار بەرۋ مىندەتىن قويدى. ينۆەستيتسيامەن قامتاماسىز ەتىپ، كەيبىر سالىق تۇرىنەن بوساتۋ جانە بىرلەسىپ قارجىلاندىرۋدى ىسكە اسىرۋ جوسپارلانۋدا. قازاقستاندا قولايسىز اۋا رايى جاعدايىندا اۋىل شارۋاشىلىعى تاۋار وندىرۋشىلەرىن قولداۋ ءۇشىن ساقتاندىرۋ تۇرلەرى ەنگىزىلۋدە.
مەملەكەت قولداۋ كورسەتەتىن نەگىزگى باعىتتار:
مال شارۋاشىلىعى (مال شارۋاشىلىعى، ۇساق مال شارۋاشىلىعى، ءسۇت شارۋاشىلىعى، جىلقى شارۋاشىلىعى، تۇيە شارۋاشىلىعى، قۇس شارۋاشىلىعى);
استىق، باقشا داقىلدارى، تەحنيكالىق، جەمىستەر، كوكونىستەر، وسىرەتىن وسىمدىكتەر;
اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن وڭدەۋ (ەت وڭدەۋ كاسىپورىندارى، مال سويۋ الاڭدارى; قۇس فابريكالارى; ءسۇت ء(سۇت وڭدەۋ كاسىپورىندارى، ءسۇت جيناۋ كاسىپورىندارى); استىق، كوكونىستەر مەن جەمىستەر (وڭدەۋ، تازالاۋ، ساقتاۋ، جونەلتۋ).
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى ينۆەستورلارعا قاتىستى پرەفەرەنتسيالاردىڭ ءۇش ءتۇرىن ىسكە اسىرۋعا بولادى:
ينۆەستيتسيالىق جوبانى ىسكە اسىرۋ;
ينۆەستيتسيالىق باسىم جوبانى ىسكە اسىرۋ;
موتور جابدىقتارىن شىعارۋدا، ونىڭ ىشىندە اۋىلشارۋاشىلىعى تەحنيكاسىنا ارنالعان ينۆەستيتسيالىق ارنايى جوبانى ىسكە اسىرۋعا بولادى.
مۇنداي جوبالار تۋرالى تولىعىراق «مەملەكەتتىڭ پرەفەرەنتسيالارى بار ينۆەستيتسيالىق جوبالار» بولىمىنەن قاراۋلارىڭىزعا بولادى – دەپ حابارلادى marketingcenter.kz.
پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ 2019 جىلعى 2 قىركۇيەكتەگى حالىققا جولداۋىندا ايتىلعان «قازاقستان: مال شارۋاشىلىعىن تۇراقتى دامىتۋ باعدارلاماسى 2021-2025» باعدارلاماسىندا جوعارى دەڭگەيدەگى جوسپارلار مەن باسىمدىقتار تۋرالى ايتىلعان. بىرىنشىدەن، ول پايدالى قازبالار مەن مۇنايعا قاتىسى جوق قازاقستاندىق ەكسپورتتى ءارتاراپتاندىرۋدى جەڭىلدەتۋگە باعىتتالعان. ەكىنشىدەن، باعدارلاما شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ جانە اۋىلدىق ەلدى مەكەندەردىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋىنا مۇمكىندىكتەر جاساۋعا باعىتتالعان. ۇشىنشىدەن، ول اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ ونىمدىلىگىن ارتتىرۋعا، تازا ءوندىرىس شىعارۋعا جانە قازاقستانداعى جايىلىمداردىڭ وراسان زور الەۋەتىن پايدالانۋىنا باعىتتالعان.
سونىمەن قاتار، egov.kz مەملەكەت سۋبسيدياعا جاتقىزعان مال شارۋاشىلىعىنىڭ كەيبىر اسپەكتىلەرىن جاريالادى:
ءىرى قارا مالدىڭ اسىل تۇقىمدى مالىن ء(سۇت بەرەتىن، سۇتقورەكتى ەت، ەت جانە ءسۇت ەت بەرەتىن تۇقىمدارى), ەت جانە سۇتقورەكتى ەت تۇقىمدارىن وندىرەتىن وتاندىق اسىل تۇقىمدى بۇقالارىن، تۇقىمنىڭ شىعۋ تەگىنە سايكەس كەلەتىن ءىرى قارا مالدىڭ يمپورتتالعان اسىل تۇقىمدى مالىن ساتىپ الۋعا سۋبسيديا بەرىلەدى. اسىل تۇقىمدى قوي، اسىل تۇقىمدى ءوندىرۋشى، تۇيە ءوسىرۋشى، شوشقانىڭ اسىل تۇقىمدى پوپۋلياتسياسى، ەشكىنىڭ اسىل تۇقىمى، جاقسى جۇمىرتقا وسىرەتىن تازا تۇقىمدى جۇمىرتقالى قۇستار الۋعا باعىتتالعان.
- تابىندى كوبەيتۋ ءۇشىن قولدانىلاتىن اسىل تۇقىمدى بۇقالاردى ۇستاۋعا سۋبسيديا الۋعا;
- كوممەرتسيالىق وتاردى كوبەيتۋ ءۇشىن پايدالانىلاتىن اسىل تۇقىمدى قوي وندىرۋشىلەردى ۇستاۋعا سۋبسيديا الۋعا;
- شارۋا (فەرمەرلىك) قوجالىقتارى مەن اۋىلشارۋاشىلىق كووپەراتيۆتەرىندە ءىرى قارا مالدىڭ انالىعىن جاساندى تۇردە ۇرىقتاندىرۋ بويىنشا قىزمەتتەرگە، سونداي-اق شارۋا قوجالىقتارى مەن اۋىلشارۋاشىلىق كووپەراتيۆتەرىندە قويدىڭ انالىق مالىن الۋعا سۋبسيديا الۋعا;
- تاۋار سانالاتىن ءىرى قارا مالدىڭ جاڭا ءتۇرىن شىعارۋ ءۇشىن جانە اسىل تۇقىمدى وتار باسىن كوبەيتۋ جۇمىستارىنا سۋبسيديا الۋعا;
- وتارلىق سانالاتىن ءىرى قارا مالدىڭ جاڭا ءتۇرىن شىعارۋ ءۇشىن جانە اسىل تۇقىمدى وتار باسىن كوبەيتۋ جۇمىستارىنا سۋبسيديا الۋعا;
- قويدىڭ جاڭا ءتۇرىن شىعارۋ ءۇشىن جانە اسىل تۇقىمدى وتار باسىن كوبەيتۋ جۇمىستارىنا سۋبسيديا الۋعا;
- تاۋار سانالاتىن قويلاردىڭ جاڭا ءتۇرىن شىعارۋ ءۇشىن جانە اسىل تۇقىمدى وتار باسىن كوبەيتۋ جۇمىستارىنا سۋبسيديا الۋعا;
- مارالداردىڭ انالىق تۇقىمىمەن جاڭا ءتۇرىن شىعارۋ ءۇشىن جانە اسىل تۇقىمدى وتار باسىن كوبەيتۋ جۇمىستارىنا سۋبسيديا الۋعا;
- ارالار كولونياسىن ءوسىرۋ جانە اسىلداندىرۋ جۇمىستارى ءۇشىن سۋبسيديا الۋعا;
- انالىق جانە اۋىستىرىلاتىن شوشقالارمەن جاڭا ءتۇرىن شىعارۋ ءۇشىن جانە اسىل تۇقىمدى وتار باسىن كوبەيتۋ جۇمىستارىنا سۋبسيديا الۋعا;
-ءسۇت بەرەتىن جانە سۇتقورەكتى ەت تۇقىمداردىڭ اسىل تۇقىمدى بۇقالارىنىڭ ساتىپ الىنعان ءبىرجىنىستى جانە ەكىجىنىستى تۇقىمىن ءوسىرۋ ءۇشىن سۋبسيديا الۋعا;
- ءىرى قارا مەن قويدىڭ ەمبريوندارىن ساتىپ الۋ قۇنىن تومەندەتۋگە سۋبسيديا الۋعا;
- قۇس ەتى (قۇس ەتى، كۇركەتاۋىق ەتى، سۋدا جۇزەتىن قۇستار), جەۋگە جارامدى جۇمىرتقا (تاۋىق جۇمىرتقاسى), ءسۇت (سيىر، بيە، تۇيە) ءوندىرىسىنىڭ قۇنىن تومەندەتۋگە، سونداي-اق ەت وڭدەۋ كاسىپورىندارىنىڭ سيىر ەتىن ساتىپ الۋعا، ءىرى قارا ەتىن سويۋ جانە وڭدەۋ ءۇشىن سۋبسيديا الۋعا;
- سىيىمدىلىعى كەمىندە 1000 باس ءمۇيىزدى ءىرى قارا مال بورداقىلاۋ الاڭدارىنا نەمەسە ءبىر مەزگىلدە كەمىندە 5000 باس قويعا نەمەسە بورداقىلاۋعا وتكىزىلگەن بۇقالاردىڭ / قوشقارلاردىڭ قۇنىن تومەندەتۋ ءۇشىن سۋبسيديا الۋعا نەمەسە ساپالى ەت وڭدەۋ كاسىپورىندارى كۇنىنە 50 باس ءىرى قارا / كۇنىنە كەمىندە 300 باس قوي ءوندىرۋ ءۇشىن سۋبسيديا الۋعا;
- اۋىل شارۋاشىلىعى جانۋارلارىنا جەم باعاسىنىڭ قۇنىن تومەندەتۋ ءۇشىن سۋبسيديا الۋعا;
- ءىرى قارا مالدىڭ / قويدىڭ اكەلىنەتىن اسىل تۇقىمدى مالىن نەمەسە تۇقىمنىڭ شىعۋ تەگىنە سايكەس كەلەتىن ءىرى قارا مالدىڭ يمپورتتالعان اسىل تۇقىمدى مالىن ساتىپ الۋعا بايلانىستى سۋبسيديالار بەرىلەدى.
رامازان ەسماعامبەت
