21 عاسىردا ونەركاسىپ پەن تەحنولوگيا ءبىر ورىندا تۇرمايدى، الەمنىڭ ەڭ بىلىكتى دە جەتەكشى قۇراستىرۋشى-ينجەنەرلەرى تەحنولوگيانى دامىتۋدى جالعاستىرۋدا. ادام عىلىم مەن ءوندىرىستىڭ قالىپتاسا باستاعان كەزىنەن باستاپ تابيعاتتان تابىستى فورمالار مەن مەحانيزمدەردى الدى.
روبوتوتەحنيكانىڭ ءوزىن بىلاي قويعاندا، بۇگىنگى كۇنى ادامزات جاندىكتەردى قاشىقتىقتان باسقارۋدى ۇيرەندى: كيبورگ قوڭىزدارى قاشىقتىقتان بەرىلگەن بۇيرىقتارعا باعىنا وتىرىپ، جورعالاپ، ءتىپتى ۇشىپ كەتە الاتىن دەڭگەيگە جەتتى. مۇنىڭ ءبىر مىسالى رەتىندە DARPA عىلىمي-زەرتتەۋ اگەنتتىگىنىڭ 2006 جىلى ءارتۇرلى جاۋىنگەرلىك جانە بارلاۋ مىندەتتەرىن ورىنداي الاتىن العاشقى روبوت-جاندىكتەردى قۇرۋ تاقىرىبىنا جاسالعان زەرتتەۋ ناتيجەلەرىن قاراستىرۋعا بولادى. ەڭ العاشقى تاجىريبەلەر نەگىزىندە زەرتتەۋشىلەر كوبىرەك مينياتيۋرالىق سحەمالار قۇرا الدى جانە ولاردى قوڭىزدارعا قوسىپ، بوس جىبەردى. يمپۋلستەر اياقتاردىڭ، قاناتتاردىڭ جانە تومەنگى جاق سۇيەكتەرىنىڭ قوزعالىسىنا جاۋاپ بەردى جانە جارىق ديودتى جولاقتىڭ كومەگىمەن ولار قوزعالىس باعىتىن انىقتاي الدى.
عىلىمي-زەرتتەۋ توپتارىنىڭ ىشىندە ەڭ ماڭىزدى جەتىستىكتەرگە جەتكەن سينگاپۋرداعى نانيان تەحنولوگيالىق ۋنيۆەرسيتەتى مەن بەركليدەگى كاليفورنيا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ عىلىمي-زەرتتەۋ توپتارى بولدى. مۇنداعى زەرتتەۋشىلەر ەلەكترودتاردى قولدانا وتىرىپ جانە جاندىكتەر سالماعىنان ەكى ەسە اۋىر جۇك كوتەرە الاتىندىقتان، ارقاسىنا ەلەكتروندى سومكەلەردى ورناتۋ ارقىلى، قاشىقتىقتان باسقارۋعا بولاتىن ء"تىرى ماشينالاردى" ويلاپ تاپتى. بۇل زەرتتەۋدىڭ ەڭ ءتيىمدى تۇستارىنىڭ ءبىرى - جاندىكتەردى اۋادا باسقارۋ باتارەيا قۋاتىن جۇمسايدى. سونىمەن قاتار، جاندىكتەردە اشىق قاناينالىم جۇيەسى بار جانە ولار بەلگىلى ءبىر وپەراتسيالاردان كەيىن تەز قايتا قالپىنا كەلەدى. وسى سەكىلدى بىرقاتار تيىمدىلىكتەرى بويىنشا كيبورگ جاندىكتەر كلاسسيكالىق درونداردان ەرەكشەلەندى. زەرتتەۋ نىسانىنا كىرەتىن جاندىكتەر قاتارىندا ارالار، شىبىندار، ينەلىكتەر، شەگىرتكەلەر، قوڭىزدار مەن تاراقاندار بار. الايدا زەرتتەۋشىلەر كىشكەنتاي تىرشىلىك يەلەرىنىڭ ىشىنەن ەڭ ءمىنسىز كيبورگ-جاندىك رەتىندە ەشبىرىن اتاپ ايتا المايدى. سەبەبى ولاردىڭ ارقايسىسىنىڭ وزىندىك ارتىقشىلىقتارى مەن كەمشىلىكتەرى بار.
عالىمداردىڭ ايتۋى بويىنشا، زووفوبيالىق قوڭىزدىڭ كىشكەنتاي ولشەمى (2-2, 5 سم) تاراقان مەن الىپ قوڭىز كىرە المايتىن تابيعي اپات ورىندارىنداعى ۇساق جۇيەلەرگە وڭاي قول جەتكىزۋگە كومەكتەسەدى. سونىمەن قاتار ءارتۇرلى مولشەردەگى ۇشاتىن جانە جۇرەتىن كيبورگ-جاندىكتەر جۇمىس ۋاقىتىن قىسقارتا وتىرىپ، ىزدەۋ-قۇتقارۋ جۇمىستارىنىڭ تيىمدىلىگى مەن دالدىگىن ارتتىرادى ەكەن.
گۇلدانا ەرمەكقىزى
