قازاقستاندىقتار Telegram-چاتتاردا الفرەد ۋوللەستىڭ «ۆاكتسيناتسيا پايداسىز جانە قاۋىپتى» اتتى كىتابىنىڭ مۇقاباسىنىڭ سۋرەتىن تاراتىپ جاتىر. Stopfake.kz جۋرناليستەرى اقپاراتتىڭ راس-وتىرىگىن انىقتادى، دەپ حابارلايدى «ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى سايتقا سىلتەمە جاساپ.
«الفرەد ۋوللەس – بريتاندىق ناتۋراليست، گەوگراف، بيولوگ جانە انتروپولوگ. ول 1823 جىلى دۇنيەگە كەلىپ، 1913 جىلى قايتىس بولعان. ۋوللەس ءتۇرلى تاقىرىپتاردا كوپ كىتاپ جازعان. مىسالى، امازونيالىق پالمالار، پريماتتار، مارستىڭ ءومىر سۇرۋگە جارامدىلىعى جانە ت.ب. تۋرالى. بۇدان باسقا، شەشەككە قارسى ۆاكتسيناتسيا مەن يممۋنداۋعا ارنالعان ەڭبەكتەرى دە بار.
اتاپ ايتقاندا، ۋوللەس ۆاكتسيناتسيا ءتيىمدى ەمەس جانە قاۋىپتى، ال شەشەك اۋرۋى تۋرالى ستاتيستيكا وعان قارسى ەكپە جاساي باستاعاننان كەيىن ءوستى دەپ ساناعان.
الفرەد ۋوللەستىڭ كىتاپتارى قۇپيا ەمەس. ونىڭ تۋىندىلارى، سونىڭ ىشىندە ۆاكتسيناتسيا تۋرالى ەڭبەكتەرى ۇدايى باسىلىپ شىعادى. اتاپ ايتقاندا، الەۋمەتتىك جەلىلەردە اتى اتالعان كىتاپتى ينتەرنەتتەن 18,5 اقش دوللارىنا ساتىپ الۋعا بولادى. كەيبىر ەڭبەكتەرىن ونلاين تەگىن وقۋعا بولادى.
دالەلدى مەديتسينا ستاندارتتارىنىڭ بولماۋىنا جانە ۆاكتسيناتسيانىڭ جاڭالىعىنا بايلانىستى ۋوللەستىڭ كوزقاراستارىن ونىڭ باسقا زامانداستارى دا، ءىزاشارلارى دا قولداعان. مىسالى، 1798 جىلى لوندون كورولدىك قاۋىمداستىعى ءوز بەدەلىنە قاۋىپ توندىرگىسى كەلمەگەندىكتەن ەدۆارد دجەننەردىڭ شەشەك اۋرۋىنا قارسى ۆاكتسيناتسيا تۋرالى جازبالارىن جاريالاۋدان باس تارتقان.
الايدا، كەيىننەن دجەننەر ۆاكتسينا ويلاپ تاپقانى ءۇشىن بىرنەشە ماراپاتتارعا يە بولدى جانە ونىڭ قۇرمەتىنە ترافالگار الاڭىندا ەسكەرتكىش ورناتىلدى.
ۋاقىت وتە كەلە جانە جالپى مەديتسينانىڭ جەتىلدىرىلۋىمەن ۆاكتسينالار قاۋىپتى اۋرۋلاردىڭ الدىن الۋدىڭ سەنىمدى جانە قاۋىپسىز ءادىسى ەكەنى بەلگىلى بولدى. قازىرگى ۋاقىتتا يممۋنداۋدىڭ ارقاسىندا الەمدە شەشەك، پوليوميەليت، تىرىسقاق جانە سىرەسپە اۋرۋلارى تىركەلمەيدى دەۋگە بولادى.
ديفتەريا، قىزىلشا جانە تۋبەركۋلەز اۋرۋلارى سالدارىنان بولاتىن ءولىم-ءجىتىم سيرەك كەزدەسەدى.
زاماناۋي ۆاكتسينالار كلينيكاعا دەيىنگى جانە كلينيكالىق سىناقتاردان وتەدى، ولاردىڭ تيىمدىلىگى مەن قاۋىپسىزدىگى دالەلدەنگەن.
بۇگىندە الفرەد ۋوللەستىڭ كوزقاراستارى تەك تاريحي تۇرعىدا عانا قاراستىرىلادى. قازىرگى عالىمدار ءناتۋراليستتىڭ كەزىندە ۆاكتسينالاردىڭ تيىمدىلىگىن باعالاۋدىڭ جەتكىلىكتى قۇرىلىمدالعان ستاتيستيكاسى مەن ادىستەرى بولماعان، بۇل ونىڭ پىكىرىنە اسەر ەتۋى مۇمكىن دەپ جازادى.
دەگەنمەن، قازىر ونىڭ ۆاكتسينالاردىڭ قاۋىپتىلىگى جانە ولاردىڭ تيىمدىلىگى تۋرالى مالىمدەمەلەرىن عىلىمي دەرەكتەردى قولدانا وتىرىپ، وڭاي جوققا شىعارۋعا بولادى. ۋوللەستىڭ كەزىندە كوپتەگەن اۋرۋلارعا قارسى ۆاكتسينالار ءالى بولماعانىن ەسكەرگەن ءجون.
وسىلايشا، حح عاسىردىڭ باسىنداعى كىتاپتار قۇپيا ەمەس جانە ۆاكتسيناتسيانىڭ قاۋىپتىلىگىن دە، ونىڭ تيىمسىزدىگىن دە دالەلدەي المايدى. اۆتوردىڭ قولىنداعى مالىمەتتەر جەتكىلىكسىز جانە عىلىمنىڭ دامۋ دەڭگەيى سالىستىرمالى تۇردە تومەن بولدى»، - دەيدى سايت جۋرناليستەرى.
(فوتو stopfake.kz سايتىنان)
