كوكتەم جۋاننىڭ جىڭىشكەرىپ، جىڭىشكەنىڭ ۇزىلەتىن، تىرشىلىكتىڭ بويىنا قان جۇگىرىپ، تابيعات انانىڭ جاڭاراتىن مەزگىلى عانا ەمەس، بۇل قىزۋ ناۋقاننىڭ باستالاتىن شاعى. ەلدىڭ نەسىبەسىن جيناۋعا ۇمتىلعان ديقانداردىڭ دالا "مايدانىندا" جەر-انا توسىنە ءدان سەۋىپ، ماڭداي تەر توگەتىن، جىلعى ازىقتى قامداۋدىڭ العاشقى قادامى باستالاتىن ماۋسىم. جۋىردا «Jetisu Media» اقپارات ورتالىعىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن «جەتىسۋداعى ەگىن جۇمىستارى» تاقىرىبىندا كوشپەلى ءباسپاسوز-ءماسليحاتى ءوتتى. اتاۋلى شارا بارىسىندا تىلشىلەر قوسىنى كوكسۋ اۋدانىنداعى جارلىوزەك ەلدى مەكەنىندەگى قانت قىزىلشاسى القابى، قاپشاعاي قالاسىنا قاراستى شەڭگەلدى جانە سارىبۇلاق اۋىلىنداعى پياز جانە قانت قىزىلشاسى القاپتارىنداعى قىزۋ تىرلىكپەن تانىسىپ قايتتى.
كوكسۋ اۋدانىنىڭ بارلىق ەلدى مەكەنىندە بۇگىندە قايناعان ەڭبەك ءجۇرىپ جاتىر. جول بويى كورىپ وتكەن ەگىس القاپتارىندا ءبىرى جەر جىرتىپ، ەندى ءبىرى قوپسىعان توپىراقتى ۇساقتاپ، تاعى دا ءبىرى جەرگە ءدان ەگىپ جاتقان ءتۇرلى تەحنيكا مەن جىل بويعى تىرشىلىگىن وسى دالا توسىنەن تاباتىن ديقانداردىڭ قاربالاس ەڭبەگىن كورەسىڭ. جۋرناليستەر ەڭ الدىمەن وسىنداي قىزۋ تىرلىك ءجۇرىپ جاتقان جارلىوزەك اۋىلىنداعى «اليم-تايار» شارۋا قوجالىعىنىڭ ەگىس القابىنا ات باسىن تىرەدى. تىلشىلەرلى كۇتىپ العان كوكسۋ اۋدانى اۋىلشارۋاشىلىعى ءبولىمىنىڭ باسشىسى ەرجان شالقىبەكوۆ پەن شارۋا قوجالىعىنىڭ يەسى تايار زەينالوۆ ەگىس ناۋقانى بارىسىن تانىستىرىپ شىقتى.
– ءبىزدىڭ شارۋا قوجالىق 1998 جىلى قۇرىلدى. مىنە، سودان بەرى جيىرما جىلدان اسا ۋاقىتتان بەرى اۋىلشارۋاشىلىعى تاۋارلارىن وندىرۋمەن اينالىسىپ كەلەمىز. بۇگىندە شارۋاشىلىققا تيەسىلى 170 گەكتار سۋارمالى جەردىڭ 80 گەكتارىنا قانت قىزىلشاسىن، قالعانىنا كوكونىس، مايبۇرشاق، ءداندى جۇگەرى سەۋىپ، سونى باپتاپ، كۇتىپ، مول ءونىم الۋعا تىرىسىپ جاتىرمىز. قازىرگى ناۋقان كەزىندە 50 ادام جۇمىسپەن قامتىلىپ، اربىرىنە 80 مىڭ تەڭگەدەن جالاقى تولەنۋدە. قولىمىزدا ءتورت «متز-82»، ءتورت «بەلارۋس»، ءبىر «بەلارۋس-82,1» تراكتورى، ەكى كومباين بار. ۇكىمەت تاراپىنان تۇقىم جانە جەڭىلدەتىلگەن جانار-جاعارماي ارقىلى قولداۋ كورسەتىلۋدە، – دەيدى شارۋاشىلىق باسشىسى.
جالپى بيىل كوكسۋ اۋدانى 31 مىڭ گەكتاردان استام القاپ وڭدەلەدى. ونىڭ 9 مىڭ گەكتارىنا ءداندى، 10 مىڭ گەكتارىنا مايلى داقىل، 6 مىڭ گەكتارىنا مال ازىعى، 900 گەكتار كارتوپ، 800 گەكتار كوكونىس، 150 گەكتار باقشا داقىلىن سەبۋدى جوسپارلاپ وتىر. قازىر كوپجىلدىق شوپتەر مەن ارپا-بيداي سەبىلىپ جاتىر. وسىعان دەيىن 4 مىڭ گەكتارعا جۋىق كۇزدىك بيداي سەبىلىپ، 7 مىڭ گەكتار سۇدىگەر جىرتىلىپتى. كوكتەمگى دالا جۇمىستارى اياسىندا 20 مىڭ گەكتاردان استام ەگىس القابىنىڭ 30 پايىزى جىرتىلعان.
– وڭىردە قىزىلشا سەبۋ جۇمىسى باستالدى. بيىل 2600 گەكتار جەرگە قانت قىزىلشاسىن سەبۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا 300 گەكتارعا ارتىق. ارزانداتىلعان جانار-جاعارماي تولىق الىندى. ال قازاقستاندىق تىڭايتقىشتار 50, باسقا ەلدەن كەلگەن تىڭايتقىشتار 30 پايىز جەڭىلدەتىلگەن باعامەن شارۋا قوجالىقتارىنا بەرىلۋدە. بۇگىندە 150 گەكتار جەر يگەرىلدى، – دەيدى كوكسۋ اۋدانى اۋىلشارۋاشىلىعى ءبولىمىنىڭ باسشىسى ەرجان شالقىبەكوۆ.
اتالعان اۋداندا اۋىلشارۋاشىلىعىمەن اينالىساتىن قاليبەك الپىسباەۆ باسقاراتىن «الان» جانە شەكەربەك شەڭگەلباەۆ باسقاراتىن «توعان» سەرۆيستىك-دايىنداۋ ورتالىعى بار. ولار دا ءوڭىردىڭ اۋىلشارۋاشىلىعى سالاسىن وركەندەتۋگە بارىنشا ۇلەس قوسۋدا. 
الاجازداي تۋريستىك قىزمەتىمەن ەكونوميكاسىن ەسەلەپ وتىرعان قاپشاعاي قالاسىنىڭ دا اۋىلشارۋاشىلىعى جاعىنداعى ءباسى جوعارى. قالالىق اۋىلشارۋاشىلىعى ءبولىمىنىڭ اقپاراتى بويىنشا، بيىل 13666 گەكتار ەگىستىك جەر يگەرىلمەكشى، ونىڭ 8448 گەكتارى سۋارمالى جەر.
– بيىلعى جوسپار بويىنشا 4297 گەكتار ءداندى داقىل، 4062 گەكتار مايلى داقىل، 350 گەكتار كارتوپ، 1935 گەكتار كوكونىس، 190 گەكتار باقشا داقىلى، 800 گەكتار قانت قىزىلشاسى، 2155 گەكتار مال ازىقتىق ءونىمىن ەگۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. كوكتەمگى ەگىس-دالا جۇمىستارىن جۇرگىزۋ ءۇشىن وبلىستىق اۋىلشارۋاشىلىق باسقارماسىنان 250 توننا جانار-جاعارماي ءبولىنىپ، ونىڭ ءليترىن 165,5 تەڭگە ارزانداتىلعان باعامەن تولەپ الۋ قاراستىرىلدى. جوسپارعا سايكەس ناۋرىز ايىنا 83 توننا، ءساۋىر ايىنا 83 توننا، مامىر ايىنا 84 توننا ديزەل وتىنى ءبولىندى. قازىرگى تاڭدا ءتورت شارۋا قوجالىق ديزەل وتىنىنا ءوتىنىش بەرىپ، وتىنىشتەرى تولىقتاي قاناعاتتاندىرىلدى، – دەدى قالالىق اۋىلشارۋاشىلىعى ءبولىمىنىڭ باسشىسى راۋان جاماعاتوۆ.
قاپشاعايلىقتاردىڭ كوكتەمگى ەگىس جۇمىسىنا دايىنداعان تەحنيكاسى دا ساقاداي ساي. بۇگىندە دالا جۇمىستارىنا 150 بىرلىك تەحنيكا جۇمىلدىرىلىپتى. ونىڭ ىشىندە «ك-700» تەحنيكاسى 3, «متز» ماركالى تراكتوردىڭ بارلىق تۇرىنەن 51 بىرلىك بار. بۇل ەگىس جۇمىسىمەن اينالىساتىن شارۋا قوجالىقتارىنىڭ قيىنشىلىعىن جەڭىلدەتىپ، ونىمدىلىگىن ارتتىرىپ وتىر.
– شارۋاشىلىققا قاراستى 150 گەكتار جەردىڭ 130 گەكتارىنا قانت قىزىلشاسىنىڭ «اردان» تۇقىمىن، قالعانىنا جۇگەرى داقىلىن ەگىپ جاتىرمىز. قازىر 100 گەكتار جەرگە تۇقىم ءسىڭىرىلدى. قالعان جەردە دە قىزۋ جۇمىس ءجۇرىپ جاتىر. دالا جۇمىستارىنا 24 ادام جانە 15 تەحنيكا تارتىلدى. تۇقىم، جانار-جاعارمايدى ۇكىمەتتەن جەڭىلدەتىلگەن باعادا الىپ جاتىرمىز. قانت قىزىلشاسىن ەگۋ، جيناۋ جۇمىسىنا قولدانىلاتىن ءتورت «بەلارۋس» تراكتورى، ەكى «كاماز» كولىگى، ءبىر كومباينىمىز بار. تەحنيكا جاعىنان تاپشىلىق جوق. مىنە، بەس جىل بولدى ەكى شارۋاشىلىقتى بىرىكتىرىپ، سەرۆيستىك-دايىنداۋ ورتالىعىن قۇرىپ ەدىك. جۇمىسىمىز وركەندەپ كەلەدى. الداعى ۋاقىتتا قانت قىزىلشاسىنىڭ ەگىس القابىن 300 گەكتاردان ارتتىرساق دەگەن ويىمىز بار. وعان ساي ادام كۇشى دە، تەحنيكا سانى دا ارتا بەرەتىنىن بەلگىلى. سول مەجەگە جەتۋگە تالپىنىپ كەلەمىز، – دەيدى سارىبۇلاق اۋىلىنداعى «اگروسەرۆيسقانت سدو» جشس باسشىسى ايبەك بوتاي.
قاپشاعايلىقتار تاعى ءبىر جاعىنان جۋا داقىلىن وسىرۋمەن دە تانىمال. سول قاتاردا شەڭگەلدى اۋىلىنداعى «باۋىر» شارۋا قوجالىعى بىرنەشە جىلدان بەرى وسى داقىل تۇرىمەن ارنايى اينالىسىپ كەلەدى. ءبىز اتالعان شارۋا قوجالىعىنىڭ 20 گەكتەر جەرگە جۋا تۇقىمىن سەۋىپ جاتقانىنىڭ ۇستىنەن تۇستىك.
– بىلتىر دا 20 گەكتار جەرگە جۋا ەگىپ، گەكتارىنان 70 توننادان ءونىم الدىق. بيىل سول مەجەدەن اسىرامىز دەگەن سەنىم بار. تەحنيكا دا، ادام كۇشى دە جەتكىلىكتى. ۇكىمەت تاراپىنان جەڭىلدەتىلگەن باعامەن تۇقىم جانە جانار-جاعارماي الىندى. ونىمدەرىمىز «ماگنۋم» ساۋدا ورتالىقتارى جانە التىن وردا بازارىنا ساتىلىمعا شىعادى. رەسەيگە دە شىعارامىز. ءونىمدى كۇزدە جيناپ، قىس بويى اۋىل ىرگەسىندەگى قويمادا ساقتايمىز، – دەيدى «باۋىر» شارۋا قوجالىعىنىڭ باسشىسى باۋىرجان جاندوسوۆ.
قاي قىرىنان كەلسەك تە، ديقانداردىڭ كوڭىلى توق. بىراق تا قاپشاعايلىقتار كەي جىلدارى سۋعا دەگەن تاپشىلىقتىڭ بەلەڭ الىپ قالاتىنىن جاسىرمادى. الايدا قاپشاعاي قالالىق اۋىلشارۋاشىلىعى ءبولىمىنىڭ باسشىسى راۋان جاماعاتوۆ بيىل سۋ تاپشىلىعى بولمايدى دەگەن سەنىمدە.
– قاپشاعاي وڭىرىندەگى ەگىس القاپتارى قاپشاعاي سۋ قويماسىنان ناسوس ارقىلى سورىلىپ الىنعان سۋمەن سۋعارىلادى. وتكەن جىلى سۋ دەڭگەيىنىڭ ءتۇسىپ كەتۋىنە بايلانىستى ناسوستاردىڭ سۋ تارتۋ قۋاتى ازايىپ، ءبىراز قيىندىق بولدى. الايدا بۇگىنگى تاڭداعى سۋ دەڭگەيى جىلداعىدان جوعارى. ونىڭ ۇستىنە بيىل 5 ناسوس ستانسىسىن تولىق ىسكە قوسۋدى كوزدەپ وتىرمىز. ولارعا سۋ كەلەتىن كوزدەر تازالانىپ، ءبارى رەتتەلدى. مامىر ايىنان باستاپ سۋ بەرە باستايمىز، – دەدى ول.
قوس ءوڭىردىڭ دە شارۋا قوجالىقتارى اعىمداعى جىلى اۋىلشارۋاشىلىعى داقىلدارىن ءوسىرۋ تەحنولوگياسىن جاڭارتىپ، ەگىستىكتى ءتيىمدى پايدالانۋ، توپىراقتى قورعاۋ جۇيەسىن ءتيىمدى يگەرۋدى قامتاماسىز ەتۋ، وسىمدىكتى زيانكەستەردەن، اۋرۋلاردان جانە ارامشوپتەردەن قورعاۋ، تىڭايتقىشتار، گەربيتسيدتەر، سۋارمالى سۋ بەرۋ قىزمەتتەرىن سۋبسيديالاۋعا قاتىستى جۇيەلى جۇمىستار اتقارىلىپ جاتىر ەكەن.
