الماتى وبلىسىنىڭ پانفيلوۆ اۋدانىندا تۇتاس ءبىر اۋىلدىڭ بالالارى بالاباقشا عيماراتىندا ءبىلىم الۋدا. سۇپتايداعى ەسكى وقۋ ورداسى جىلۋ جۇيەسى دۇرىس بولماعاندىقتان، 98-ءشى جىلدارى جابىلىپ، كەيىن اپاتتى دەپ تانىلعان ەكەن. بۇل تۋرالى ەۋرازيا ءبىرىنشى ارناسى حابارلايدى.
ءنۇرالي مۇسابەكۇلى، وقۋشى:
"بىزگە جاتتىعاتىن ورىن قاجەت. جاڭا مەكتەپ قاجەت. كىتاپحانا قاجەت. تاعى دا ولەڭ ايتاتىن بولمە قاجەت".
بۇل 900-دەي تۇرعىنى بار ءسۇپتاي اۋىلىنداعى بۇرىنعى بالاباقشا عيماراتى. مۇندا 200-گە جۋىق بالا ءبىلىم الۋدا. وتكەن عاسىردىڭ 80-جىلدارى سالىنعان نىسان وسى كۇنگە دەيىن بىردە-ءبىر رەت كۇردەلى جوندەۋ كورمەپتى. تەك ۇجىمنىڭ كۇتىمىمەن عانا ءىشى-سىرتى ءبۇتىن تۇر. جىل وتكەن سايىن ەسكىرىپ، توزا باستاعان. توبەسىنەن سۋ وتەدى. ىرگەتاسى شوگىپ، قابىرعالارى دا جارىلىپتى. جالپى، بۇل عيمارات مەكتەپكە بەيىمدەلگەنى بولماسا، ەشقانداي تالاپتارعا ساي كەلمەيدى.
مەكتەپ دەپ ايتۋعا كەلمەيتىن شىعار، ارينە، بۇل بالاباقشا عوي، ارينە. ەشقانداي جاعداي جاسالماعان. ورىندىقتار، ءبىزدىڭ تاعى دا باسقا قولداناتىن زاتتارىمىز تىم ەسكى. وسى ۋاقىتقا دەيىن ءبىز ەشقانداي زەرتحانالىق جۇمىستار، اكتوۆىي زال، سپورت زال، تاعى دا باسقا دۇنيەلەردى كورگەن جوقپىز. ارينە، بىزگە جاعداي جاسالعانىن قالايمىز".
ايگۇل تۇرسىنقىزى، مۇعالىم:
ء"بىر عانا اكتوۆىي زالىمىز بار. سول جەردە دەنەشىنىقتىرۋ ساباعى دا وتەدى. سول جەردە قوسىمشا ساباق تا وتەمىز. سول جەردە مەرەكەلىك شارالار دا وتەدى. سول جانىمىزعا قاتتى باتادى".
سۇپتايلىقتاردىڭ ايتۋىنشا، ەلدى مەكەندە دەموگرافيالىق ءوسىم جاقسى. قازىردىڭ وزىندە مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى 70 شاقتى بالا بار ەكەن. بىراق، سولاردىڭ كوبىسىن بالاباقشا عيماراتى بولا تۇرا، اتا-انالارى كورشى اۋىلداعى بوبەكجايعا امالسىز تاسىمالداپ ءجۇر.
تىلەبالدى شىنتاەۆ، ءسۇپتاي اۋىلىنىڭ تۇرعىنى:
"4 كم جەردە نادەك دەگەن اۋىل بار. تاكسيمەنەن مۇعالىمدەر، باسقا دا سول اۋىلدىڭ تۇرعىندارى بالالارىن بالاباقشاعا اپارىپ تاربيەلەپ جاتىر. بىزگە جاڭادان مەكتەپ سالىپ بەرسە، بۇل بالاباقشا بوپ قالسا، سوندا حالىقتىڭ تۇرمىس دارەجەسى دە جاقسى بولار ەدى".
اۋىلدا مەكتەپ عيماراتى جوق ەمەس، بار. 1970 جىلدارى سالىنعان مىنا نىسان توقىراۋ جىلدارى جىلۋ جۇيەسى دۇرىس بولماعاندىقتان جابىلىپ قالعان. جىلدار بويى قاڭىراپ بوس تۇرعاندىقتان، وسىدان 10 جىل بۇرىن اپاتتى دەپ تانىلعان ەكەن. قازىر توبەسى ءتۇسىپ، وپىرىلىپ جاتىر.
قۋانىش توقتاسىنوۆ، پانفيلوۆ اۋداندىق ءبىلىم ءبولىمى باسشىسىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى:
"اۋدانىمىزدا 3 اپاتتى مەكتەپتەن باسقا، مەكتەپ قۇرىلىسىن سالۋ قاجەت وسى ءسۇپتاي اۋىلىندا. سوندىقتان دا ءبىز بيىلعى جىلى وسى مەكتەپتىڭ قۇرىلىسىن سالۋعا جوبالاۋ-سمەتالىق قۇجاتتارىنا ۇسىنىم دايىنداپ وتىرمىز. ەندى، زامان تالابىنا ساي مەكتەپ سالىنسا، دۇرىس بولار ەدى. نەگىزگى عيماراتى اپاتتى جاعدايدا. سول سەبەپتى، بالالار بالاباقشا عيماراتىندا ءبىلىم الۋعا ءماجبۇر بولىپ وتىر".
وسى كۇنگە دەيىن جوبالاۋ-سمەتالىق قۇجاتى جاسالماعاندىقتان، مەكتەپتىڭ دە قاشان سالىنارى بەلگىسىز. بىراق، سۇپتايلىقتار ءۇشىن جاڭا نىسان اۋاداي قاجەت بولىپ تۇر. ويتكەنى، 120 ورىندىق بالاباقشا عيماراتى بالالارعا بارىنشا تارلىق ەتۋدە. ونىڭ ۇستىنە اۋىلدا ينتەرنەت تە ارەڭ ۇستايدى. قاشىقتان وقىتۋ كەزىندە وقۋشىلارمەن قوسا، ۇستازدار دا قينالعان.
