"بەك ەير" اۋە كومپانياسى حالىقارالىق رەيستەردى ورىنداۋعا سەرتيفيكاتى جوق بولا تۇرا شەتەلدىك رەيستەرگە زاڭسىز قىزمەت كورسەتكەن. بۇل تۋرالى «ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى قر يندۋستريا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ مينيسترلىگىنىڭ رەسمي سايتىنا سىلتەمە جاساي وتىرىپ حابارلايدى.
27 جەلتوقساندا "بەك ەير" اۋە كومپانياسىنىڭ Fokker-100 UP–F1007 اۋە كەمەسى اپاتىنا ءبىر جىل تولدى. اۋە اپاتىنان 12 ادام قازا تاپقان ەدى. اتالعان اۆياتسيالىق وقيعانىڭ تەرگەۋ كوميسسياسى جۇمىسىن جالعاستىرۋدا.
اۋە كەمەسى اپاتىنان كەيىن قر پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس قر يدم ازاماتتىق اۆياتسيا كوميتەتى "قازاقستاننىڭ اۆياتسيالىق اكىمشىلىگى" اق-مەن بىرلەسىپ قازاقستاننىڭ بارلىق اۆياكومپانيالارىنىڭ قىزمەتىنە جوسپاردان تىس اۋديت جۇرگىزدى.
وسى وقيعانى تەرگەۋدە ءبىزدىڭ ەلىمىزگە ۇلىبريتانيانىڭ ازاماتتىق اۆياتسيا اگەنتتىگى (UK CAA), ەۋروپالىق كوميسسيا مەن ۇشۋ قاۋىپسىزدىگى جونىندەگى ەۋروپالىق اۆياتسيالىق اگەنتتىگى (EASA) بەلسەندى قولداۋ كورسەتتى. ولار "قازاقستاننىڭ اۆياتسيالىق اكىمشىلىگى" اق-نىڭ دامۋىنا قولداۋ كورسەتۋدى جالعاستىرۋدا.
ەڭ الدىمەن، قازاقستاننىڭ اۆياتسيالىق اكىمشىلىگىنىڭ ماماندارى بريتاندىق رەتتەۋشىنىڭ ينسپەكتورلارىمەن بىرلەسىپ، "بەك ەير" اۋە كومپانياسىنا تولىق اۋديت جۇرگىزدى.
ۇشۋ قاۋىپسىزدىگىندەگى بىرقاتار ەلەۋلى بۇزۋشىلىقتاردان باسقا، تەكسەرۋ بارىسىندا "بەك ەير" اۋە كومپانياسى حالىقارالىق رەيستەردى ورىنداۋعا سەرتيفيكاتى جوق بولا تۇرا، اۋە كومپانيا اۋعانستان مەن افريكا ەلدەرىندەگى رەيستەرگە زاڭسىز قىزمەت كورسەتكەنى انىقتالدى. ىشكى تەرگەۋ بەس ايعا سوزىلدى، سودان كەيىن ءىس قر ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ تەرگەۋشىلەرىنە بەرىلدى. تەرگەۋ جالعاسۋدا.
سونداي-اق، اۋديت اياسىندا بۇرىن "بەك ەير" اۋە كومپانياسىن تەكسەرگەن ەكى اۆياتسيالىق اكىمشىلىك ينسپەكتورىنا قاتىستى ىشكى تەرگەۋ جۇرگىزىلدى. ينسپەكتورلاردىڭ ارەكەتتەرى ورىنسىز دەپ تانىلعاندىقتان، ولار قىزمەتىنەن بوساتىلدى.
قازاقستاننىڭ بارلىق اۋەكومپانيالارىنىڭ جاپپاي جوسپاردان تىس ءاۋديتىنىڭ ناتيجەلەرى
جولاۋشىلار مەن جۇك اۋە كەمەلەرىنە بەرىلگەن ليتسەنزيالاردى تەكسەرۋ پايدالانۋ مەرزىمىنە بايلانىستى جوعارى قاۋىپ توندىرەتىن ۇشاقتاردىڭ تىزىمىنەن باستالدى. تەحنيكالىق جاعدايى مەن ۇشۋعا جارامدىلىعىنا اۋديت، قۇجاتتاردىڭ تەكسەرىلۋىمەن بارلىق پروتسەستەردىڭ ساپاسىنا باقىلاۋ جۇرگىزىلدى.
قازاقستاننىڭ اۆياتسيالىق اكىمشىلىگى بارلىعى 331 ينسپەكتسيا وتكىزدى. كەلەسى جىلى اۋديت اۆياكومپانيالارداعى، اۋەجايلارداعى جانە اەروناۆيگاتسيا ۇيىمدارىنداعى قاۋىپسىزدىكتى باسقارۋ جۇيەسىنە نازار اۋدارا وتىرىپ جالعاستىرىلاتىن بولادى.
اۋديت بارىسىندا 2400-گە جۋىق بۇزۋشىلىق انىقتالدى. ولاردىڭ كوپشىلىگى ۇساق بۇزۋشىلىقتار بولىپ تابىلادى. بىراق ەكىنشى جانە ءۇشىنشى دەڭگەيدەگى قورعانىس شارالارى رەتىندە ۇشۋ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن ماڭىزدى.
كوپتەگەن بۇزۋشىلىقتاردىڭ انىقتالۋى جۇمىسقا تارتىلعان اۆياتسيا ينسپەكتورلارىنىڭ سانىنا، سونداي-اق بريتاندىق رەتتەۋشى مەن ۇشۋ قاۋىپسىزدىگى جونىندەگى ەۋروپالىق اۆياتسيالىق اگەنتتىگى وتكىزگەن وقىتۋ ناتيجەلەرى بويىنشا ولاردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋمەن تىكەلەي بايلانىستى ەكەنىن اتاپ ءوتۋ قاجەت. (بۇگىنگى كۇنى اۆياتسيالىق اكىمشىلىكتىڭ شتات سانى 142 قىزمەتكەردى قۇرايدى، ونىڭ 79 - ى ينسپەكتورلىق قۇرام).
جاپپاي اۋديت بارىسىندا بەك ەير -دان باسقا تاعى 3 اۆياكومپانيانىڭ بۇۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ ەمبارگوسىن بۇزعانى، شەتەلدە قازاقستاندا تىركەلگەن اۋە كەمەلەرىن پايدالانا وتىرىپ سول سحەما بويىنشا جۇمىس ىستەگەنى انىقتالدى. ول - "Azee Air" جشس، "Sigma Airlines" جشس، "Jenis Air" جشس. اتالعان اۋە كەمەلەرىن پايدالانۋشىلاردىڭ ۇشاقتارى تاياۋ شىعىس وڭىرىندە شەتەلدىك تاپسىرىس بەرۋشىلەردىڭ مۇددەلەرى ءۇشىن پايدالانىلدى. "Sigma Airlines" جشس چيليدە زاڭسىز رەيستەر جاساعان. قازاقستاندىق پايدالانۋشىلاردىڭ اۋە كەمەلەرىنىڭ مەنشىك يەلەرى شەتەلدىك كومپانيالار بولىپ تابىلادى.
بۇل جاعدايدى تەرگەۋگە قر بىرقاتار مەملەكەتتىك ورگاندار، بۇۇ قىزمەتكەرلەرى جانە ءۇشىنشى ەلدەردىڭ تەرگەۋ توپتارى تارتىلدى.
جاپپاي اۋديت ناتيجەلەرى: بۇگىنگى كۇنگە رەيستەردى جۇزەگە اسىراتىن قازاقستاندىق اۆياكومپانيالار بەرىلگەن نۇسقامالاردى ورىندادى جانە ەڭ ۇساق بۇزۋشىلىقتارعا دەيىن جويدى.
ۇشۋ قاۋىپسىزدىگىنە اسەر ەتەتىن ورەسكەل بۇزۋشىلىقتاردى جويۋ تۋرالى نۇسقامالاردىڭ ورىندالماۋىنا بايلانىستى 6 وپەراتوردىڭ قىزمەتى توقتاتىلدى: «Jet Airlines»، «Jenis Air»، «Azee Air»، «Phoenix»، «Qazaq Helicopters»، «MS AIR KZ». «بەك ەير» جانە «Sigma Airlines» اۋەكومپانيالارىنىڭ سەرتيفيكاتتارى كەرى قايتارىپ الىندى. ءبىر اۋە كەمەسىنىڭ ۇشۋى توقتاتىلدى. تەحنيكالىق تەكسەرۋ ناتيجەلەرى بويىنشا ول ۇشۋ قاۋىپسىزدىگىنىڭ تالاپتارىنا سايكەس كەلمەيدى دەپ تانىلدى.
وسى وقيعانى تەرگەۋ كەزىندە ۇلىبريتانيانىڭ ازاماتتىق اۆياتسيا اگەنتتىگى، ەۋروپالىق كوميسسيا مەن ۇشۋ قاۋىپسىزدىگى جونىندەگى ەۋروپالىق اۆياتسيالىق اگەنتتىگى قازاقستاننىڭ اۆياتسيا سالاسىنا، "قازاقستاننىڭ اۆياتسيالىق اكىمشىلىگى" اق-نىڭ دامۋى مەن جاڭا جۇمىس مودەلىنە كوشۋىنە قولداۋ كورسەتۋدى جالعاستىرۋدا. قايعىلى وقيعا ترانسفورماتسيانى جەدەلدەتتى.
اۆياتسيا سالاسىنىڭ جۇمىسىنداعى جۇيەلى وزگەرىستەر
اۋە اپاتى قازاقستاننىڭ اۆياتسيا سالاسىن باسقارۋداعى پروبلەمالىق ماسەلەلەردى تۇسىنۋگە كومەكتەستى.
ءبىرىنشىسى - وتاندىق ينسپەكتورلاردى قوسىمشا دايارلاۋ قاجەتتىلىگى.
ناتيجەسى: قازاقستاننىڭ اۆياتسيالىق اكىمشىلىگىنىڭ قىزمەتكەرلەرى بريتاندىق رەتتەۋشى بەلگىلەگەن وقۋ جوسپارىنا سايكەس دايارلىقتان وتەدى.
ەكىنشى: كوپتەگەن اۆياكومپانيالاردىڭ وقۋ جوسپارلارىندا ەكيپاجدىڭ جانە ينجەنەرلىك-تەحنيكالىق پەرسونالدىڭ باسقارۋعا جاۋاپتى تاۋەكەلدەردى ناقتى ءتۇسىنۋىن قامتاماسىز ەتەتىن اقپاراتتىق ماتەريالدىڭ بولماۋى.
ناتيجەسى: اۋە كەمەسىنىڭ ەكيپاجى مەن ۇشۋ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋگە جاۋاپتى پەرسونال اراسىنداعى ارەكەتتەر ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىكتى ءبولۋ ماسەلەسى قايتا قارالدى. قاۋىپسىزدىكتى وقىتۋ ءوزارا ءىس-قيمىلدى جاقسارتۋ ءۇشىن ۇشۋ قاۋىپسىزدىگى بويىنشا ەسەپتىلىك جۇيەلەرىن ازىرلەۋمەن قاتار قارالادى. بارلىق ءۇش نەگىزگى اۆياكومپانيا ۇشۋ قاۋىپسىزدىگىن باسقارۋ جۇيەسىن جاقسارتۋ بويىنشا بەلسەندى ءوزارا ءىس-قيمىلعا كىرىستى جانە رەتتەۋشىمەن ۇنەمى تۇراقتى ديالوگ جۇرگىزەدى. ۇشۋ قاۋىپسىزدىگىن باسقارۋ جۇيەسى جاڭا دەڭگەيگە كوتەرىلدى.
ءۇشىنشى: قولدانىستاعى زاڭنامانىڭ جەتىلمەگەندىگى.
ناتيجەسى: قازاقستاننىڭ اۆياتسيالىق زاڭناماسى يكاو تالاپتارىنا سايكەس قايتا قارالاتىن بولادى. شەت مەملەكەتتىڭ اۋەايلاقتارىندا تۇراقتى ورنالاسا وتىرىپ، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اۋە كەڭىستىگىنەن تىس ۇشۋلاردى ورىندايتىن پايدالانۋشىلاردى تۇراقتى باقىلاۋدى قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا زاڭناماعا تۇزەتۋلەر توپتاماسى ازىرلەندى.
تاۋەكەلدەردى باسقارۋدىڭ قولدانىستاعى باعدارلاماسى ودان دا قاتاڭ رەگلامەنتتەلەتىن جانە "ۇشقىشسىز ۇشۋ اپپاراتتارى تۋرالى", "باقىلاۋ جانە يەلەنۋ", "ۇشۋ مادەنيەتى", "تولەمدەر سحەمالارى", "وقيعالار تۋرالى ەسەپتىلىك جۇيەسى" جانە "اۆياتسيالىق وقيعالاردى تەكسەرۋ" نوۆەللالارىمەن تولىقتىرىلاتىن بولادى.
تۇزەتۋلەر ماقۇلدانعان جاعدايدا، قازاقستان رەسپۋبليكاسى اۋە كەڭىستىگىنەن تىس تۇراقتى ەمەس ۇشۋلاردى ورىندايتىن ازاماتتىق اۋە كەمەلەرىنىڭ وپەراتورلارى وزدەرىنىڭ باس كەڭسەلەرىن قازاقستان اۋماعىندا عانا ورنالاستىرۋى كەرەك جانە ۇيىمدار قىزمەتى مەن وپەراتسيالارىنىڭ باعىتىنا، باقىلاۋىنا جانە ۇيلەستىرىلۋىنە اسەر ەتەتىن وپەراتسيالىق-قارجىلىق شەشىمدەر قۇزىرەتتى مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ تەكسەرۋى ءۇشىن قولجەتىمدى بولۋى ءتيىس. سونىمەن قاتار، جەرۇستى جانە سپۋتنيكتىك بايلانىس ارنالارى ارقىلى جۇك تاسىمالداۋعا ارنالعان اۋە كەمەسىنىڭ جاعدايى مەن ورنالاسقان جەرى تۋرالى دەرەكتەردى بەرۋدى قامتاماسىز ەتەتىن جابدىقتىڭ بولۋىنا مىندەتتى تالاپتار ەنگىزىلەتىن بولادى.
2021 جىلى ء"ادىل مادەنيەت" (Just Culture) تۇجىرىمداماسى ىسكە قوسىلادى. ول اۆياتسيالىق پەرسونال جازادان قورىقپاي ءوز قاتەلىكتەرى تۋرالى ەركىن حابارلاي الاتىن جانە جۇمىس بەرۋشى مەن ۋاكىلەتتى ۇيىمعا ولاردىڭ سەبەپتەرىن جويۋعا كومەكتەسەتىن ورتا قۇرۋعا كومەكتەسەدى. بۇل سونىمەن قاتار ءوزارا ارەكەتتەسۋ توپتارىن قۇرۋمەن تولىقتىرىلادى، ولاردىڭ العاشقى ۇشەۋى - اۋە كومپانيالار، اۋەجايلار، ۇشقىشسىز ۇشۋ اپپاراتتارىنىڭ ازىرلەۋشىلەرى مەن وپەراتورلارى. كەلەسى جىلى ازاماتتىق اۆياتسيا قوعامداستىعىمەن، سونداي-اق جەكە جانە سپورتتىق اۆياتسيامەن بايلانىسى كەڭەيتىلەدى.
ءتورتىنشى: اۆياتسيا سالاسىن تسيفرلاندىرۋ پروتسەسىنىڭ باستالۋى.
ناتيجەسى: قاعاز تاسىمالداعىشتاعى قۇجاتتار وڭاي جاسالۋى مۇمكىن جانە كۇندەلىكتى جۇمىستا ولاردىڭ تۇپنۇسقالىعىن تەكسەرۋ مۇمكىن ەمەس. پروتسەستەردىڭ اشىقتىعىنا اۆياتسيالىق قاداعالاۋدىڭ جاڭا ادىستەرىن ەنگىزۋ ءۇشىن اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى دامىتۋ باعدارلاماسى ىقپال ەتەتىن بولادى. ونى جۇزەگە اسىرۋ شامامەن 3 جىلعا سوزىلادى. حالىقارالىق ساراپشىلار تارتىلدى.
بەسىنشى: جەر ۋچاسكەلەرىن بەرۋ راسىمىنە وزگەرىستەر ەنگىزىلەدى.
ناتيجەسى: تۇزەتۋلەر ۇشۋ قاۋىپسىزدىگىنە قاتەر توندىرەتىن وبەكتىلەردى اۋەايلاق ماڭىنداعى اۋماقتا پايدالانۋدى جانە سالۋدى شەكتەيدى.
2019 جىلعى 27 جەلتوقساندا "بەك ەير" اۋە كومپانياسىنىڭ Fokker-100 UP–F1007 اۋە كەمەسىنىڭ اپاتقا ۇشىراۋىنان الىنعان قورىتىندىلار قازاقستاننىڭ جاڭا اۆياتسيالىق ستراتەگياسىنا ەنگىزىلدى. ەڭ قاتاڭ حالىقارالىق ستاندارتتارعا سايكەس جۇمىس جاسايتىن اۆياتسيالىق رەتتەۋشىنى قۇرۋ ءۇش جىلعا سوزىلادى.
قر يدم ازاماتتىق اۆياتسيا كوميتەتى مەن قازاقستاننىڭ اۆياتسيالىق اكىمشىلىگى قازاقستان حالقىنا قىسقا مەرزىمدە قازاقستانداعى ۇشۋ قاۋىپسىزدىگى دەڭگەيىن مۇمكىندىگىنشە جوعارى دەڭگەيگە كوتەرۋ ءۇشىن قولدان كەلگەننىڭ ءبارىن جاساپ جاتقانى تۋرالى حابارلايدى.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
فوتو اشىق دەرەككوزدەن الىندى
