"Bek Eır" áýe kompanııasy halyqaralyq reısterdi oryndaýǵa sertıfıkaty joq bola tura sheteldik reısterge zańsyz qyzmet kórsetken. Bul týraly «Adyrna» ulttyq portaly QR Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý mınıstrliginiń resmı saıtyna silteme jasaı otyryp habarlaıdy.
27 jeltoqsanda "Bek Eır" áýe kompanııasynyń Fokker-100 UP–F1007 áýe kemesi apatyna bir jyl toldy. Áýe apatynan 12 adam qaza tapqan edi. Atalǵan avıaııalyq oqıǵanyń tergeý komıssııasy jumysyn jalǵastyrýda.
Áýe kemesi apatynan keıin QR Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaevtyń tapsyrmasyna sáıkes QR IIDM Azamattyq avıaııa komıteti "Qazaqstannyń avıaııalyq ákimshiligi" AQ-men birlesip Qazaqstannyń barlyq avıakompanııalarynyń qyzmetine jospardan tys aýdıt júrgizdi.
Osy oqıǵany tergeýde bizdiń elimizge Ulybrıtanııanyń Azamattyq avıaııa agenttigi (UK CAA), Eýropalyq komıssııa men Ushý qaýipsizdigi jónindegi Eýropalyq avıaııalyq agenttigi (EASA) belsendi qoldaý kórsetti. Olar "Qazaqstannyń avıaııalyq ákimshiligi" AQ-nyń damýyna qoldaý kórsetýdi jalǵastyrýda.
Eń aldymen, Qazaqstannyń avıaııalyq ákimshiliginiń mamandary Brıtandyq retteýshiniń ınspektorlarymen birlesip, "Bek Eır" áýe kompanııasyna tolyq aýdıt júrgizdi.
Ushý qaýipsizdigindegi birqatar eleýli buzýshylyqtardan basqa, tekserý barysynda "Bek Eır" áýe kompanııasy halyqaralyq reısterdi oryndaýǵa sertıfıkaty joq bola tura, áýe kompanııa Aýǵanstan men Afrıka elderindegi reısterge zańsyz qyzmet kórsetkeni anyqtaldy. Ishki tergeý bes aıǵa sozyldy, sodan keıin is QR Ishki ister mınıstrliginiń tergeýshilerine berildi. Tergeý jalǵasýda.
Sondaı-aq, aýdıt aıasynda buryn "Bek Eır" áýe kompanııasyn teksergen eki avıaııalyq ákimshilik ınspektoryna qatysty ishki tergeý júrgizildi. Inspektorlardyń áreketteri orynsyz dep tanylǵandyqtan, olar qyzmetinen bosatyldy.
Qazaqstannyń barlyq áýekompanııalarynyń jappaı jospardan tys aýdıtiniń nátıjeleri
Jolaýshylar men júk áýe kemelerine berilgen lıenzııalardy tekserý paıdalaný merzimine baılanysty joǵary qaýip tóndiretin ushaqtardyń tiziminen bastaldy. Tehnıkalyq jaǵdaıy men ushýǵa jaramdylyǵyna aýdıt, qujattardyń tekserilýimen barlyq proesterdiń sapasyna baqylaý júrgizildi.
Qazaqstannyń avıaııalyq ákimshiligi barlyǵy 331 ınspekııa ótkizdi. Kelesi jyly aýdıt avıakompanııalardaǵy, áýejaılardaǵy jáne aeronavıgaııa uıymdaryndaǵy qaýipsizdikti basqarý júıesine nazar aýdara otyryp jalǵastyrylatyn bolady.
Aýdıt barysynda 2400-ge jýyq buzýshylyq anyqtaldy. Olardyń kópshiligi usaq buzýshylyqtar bolyp tabylady. Biraq ekinshi jáne úshinshi deńgeıdegi qorǵanys sharalary retinde ushý qaýipsizdigin qamtamasyz etý úshin mańyzdy.
Kóptegen buzýshylyqtardyń anyqtalýy jumysqa tartylǵan avıaııa ınspektorlarynyń sanyna, sondaı-aq Brıtandyq retteýshi men Ushý qaýipsizdigi jónindegi Eýropalyq avıaııalyq agenttigi ótkizgen oqytý nátıjeleri boıynsha olardyń biliktiligin arttyrýmen tikeleı baılanysty ekenin atap ótý qajet. (Búgingi kúni avıaııalyq ákimshiliktiń shtat sany 142 qyzmetkerdi quraıdy, onyń 79 - y ınspektorlyq quram).
Jappaı aýdıt barysynda Bek Eır -dan basqa taǵy 3 avıakompanııanyń BUU Qaýipsizdik Keńesiniń embargosyn buzǵany, shetelde Qazaqstanda tirkelgen áýe kemelerin paıdalana otyryp sol shema boıynsha jumys istegeni anyqtaldy. Ol - "Azee Air" JShS, "Sigma Airlines" JShS, "Jenis Air" JShS. Atalǵan áýe kemelerin paıdalanýshylardyń ushaqtary Taıaý Shyǵys óńirinde sheteldik tapsyrys berýshilerdiń múddeleri úshin paıdalanyldy. "Sigma Airlines" JShS Chılıde zańsyz reıster jasaǵan. Qazaqstandyq paıdalanýshylardyń áýe kemeleriniń menshik ıeleri sheteldik kompanııalar bolyp tabylady.
Bul jaǵdaıdy tergeýge QR birqatar memlekettik organdar, BUU qyzmetkerleri jáne úshinshi elderdiń tergeý toptary tartyldy.
Jappaı aýdıt nátıjeleri: búgingi kúnge reısterdi júzege asyratyn qazaqstandyq avıakompanııalar berilgen nusqamalardy oryndady jáne eń usaq buzýshylyqtarǵa deıin joıdy.
Ushý qaýipsizdigine áser etetin óreskel buzýshylyqtardy joıý týraly nusqamalardyń oryndalmaýyna baılanysty 6 operatordyń qyzmeti toqtatyldy: «Jet Airlines», «Jenis Air», «Azee Air», «Phoenix», «Qazaq Helicopters», «MS AIR KZ». «Bek Eır» jáne «Sigma Airlines» áýekompanııalarynyń sertıfıkattary keri qaıtaryp alyndy. Bir áýe kemesiniń ushýy toqtatyldy. Tehnıkalyq tekserý nátıjeleri boıynsha ol ushý qaýipsizdiginiń talaptaryna sáıkes kelmeıdi dep tanyldy.
Osy oqıǵany tergeý kezinde Ulybrıtanııanyń Azamattyq avıaııa agenttigi, Eýropalyq komıssııa men Ushý qaýipsizdigi jónindegi Eýropalyq avıaııalyq agenttigi Qazaqstannyń avıaııa salasyna, "Qazaqstannyń avıaııalyq ákimshiligi" AQ-nyń damýy men jańa jumys modeline kóshýine qoldaý kórsetýdi jalǵastyrýda. Qaıǵyly oqıǵa transformaııany jedeldetti.
Avıaııa salasynyń jumysyndaǵy júıeli ózgerister
Áýe apaty Qazaqstannyń avıaııa salasyn basqarýdaǵy problemalyq máselelerdi túsinýge kómektesti.
Birinshisi - otandyq ınspektorlardy qosymsha daıarlaý qajettiligi.
Nátıjesi: Qazaqstannyń avıaııalyq ákimshiliginiń qyzmetkerleri Brıtandyq retteýshi belgilegen oqý josparyna sáıkes daıarlyqtan ótedi.
Ekinshi: kóptegen avıakompanııalardyń oqý josparlarynda ekıpajdyń jáne ınjenerlik-tehnıkalyq personaldyń basqarýǵa jaýapty táýekelderdi naqty túsinýin qamtamasyz etetin aqparattyq materıaldyń bolmaýy.
Nátıjesi: áýe kemesiniń ekıpajy men ushý qaýipsizdigin qamtamasyz etýge jaýapty personal arasyndaǵy áreketter úshin jaýapkershilikti bólý máselesi qaıta qaraldy. Qaýipsizdikti oqytý ózara is-qımyldy jaqsartý úshin ushý qaýipsizdigi boıynsha eseptilik júıelerin ázirleýmen qatar qaralady. Barlyq úsh negizgi avıakompanııa ushý qaýipsizdigin basqarý júıesin jaqsartý boıynsha belsendi ózara is-qımylǵa kiristi jáne retteýshimen únemi turaqty dıalog júrgizedi. Ushý qaýipsizdigin basqarý júıesi jańa deńgeıge kóterildi.
Úshinshi: qoldanystaǵy zańnamanyń jetilmegendigi.
Nátıjesi: Qazaqstannyń avıaııalyq zańnamasy IKAO talaptaryna sáıkes qaıta qaralatyn bolady. Shet memlekettiń áýeaılaqtarynda turaqty ornalasa otyryp, Qazaqstan Respýblıkasynyń áýe keńistiginen tys ushýlardy oryndaıtyn paıdalanýshylardy turaqty baqylaýdy qamtamasyz etý maqsatynda zańnamaǵa túzetýler toptamasy ázirlendi.
Táýekelderdi basqarýdyń qoldanystaǵy baǵdarlamasy odan da qatań reglamentteletin jáne "ushqyshsyz ushý apparattary týraly", "baqylaý jáne ıelený", "ushý mádenıeti", "tólemder shemalary", "oqıǵalar týraly eseptilik júıesi" jáne "avıaııalyq oqıǵalardy tekserý" novellalarymen tolyqtyrylatyn bolady.
Túzetýler maquldanǵan jaǵdaıda, Qazaqstan Respýblıkasy áýe keńistiginen tys turaqty emes ushýlardy oryndaıtyn azamattyq áýe kemeleriniń operatorlary ózderiniń bas keńselerin Qazaqstan aýmaǵynda ǵana ornalastyrýy kerek jáne uıymdar qyzmeti men operaııalarynyń baǵytyna, baqylaýyna jáne úılestirilýine áser etetin operaııalyq-qarjylyq sheshimder quzyretti memlekettik organdardyń tekserýi úshin qoljetimdi bolýy tıis. Sonymen qatar, jerústi jáne spýtnıktik baılanys arnalary arqyly júk tasymaldaýǵa arnalǵan áýe kemesiniń jaǵdaıy men ornalasqan jeri týraly derekterdi berýdi qamtamasyz etetin jabdyqtyń bolýyna mindetti talaptar engiziletin bolady.
2021 jyly "Ádil mádenıet" (Just Culture) tujyrymdamasy iske qosylady. Ol avıaııalyq personal jazadan qoryqpaı óz qatelikteri týraly erkin habarlaı alatyn jáne jumys berýshi men ýákiletti uıymǵa olardyń sebepterin joıýǵa kómektesetin orta qurýǵa kómektesedi. Bul sonymen qatar ózara árekettesý toptaryn qurýmen tolyqtyrylady, olardyń alǵashqy úsheýi - áýe kompanııalar, áýejaılar, ushqyshsyz ushý apparattarynyń ázirleýshileri men operatorlary. Kelesi jyly azamattyq avıaııa qoǵamdastyǵymen, sondaı-aq jeke jáne sporttyq avıaııamen baılanysy keńeıtiledi.
Tórtinshi: avıaııa salasyn ıfrlandyrý proesiniń bastalýy.
Nátıjesi: qaǵaz tasymaldaǵyshtaǵy qujattar ońaı jasalýy múmkin jáne kúndelikti jumysta olardyń túpnusqalyǵyn tekserý múmkin emes. Proesterdiń ashyqtyǵyna avıaııalyq qadaǵalaýdyń jańa ádisterin engizý úshin aqparattyq tehnologııalardy damytý baǵdarlamasy yqpal etetin bolady. Ony júzege asyrý shamamen 3 jylǵa sozylady. Halyqaralyq sarapshylar tartyldy.
Besinshi: jer ýchaskelerin berý rásimine ózgerister engiziledi.
Nátıjesi: túzetýler ushý qaýipsizdigine qater tóndiretin obektilerdi áýeaılaq mańyndaǵy aýmaqta paıdalanýdy jáne salýdy shekteıdi.
2019 jylǵy 27 jeltoqsanda "Bek Eır" áýe kompanııasynyń Fokker-100 UP–F1007 áýe kemesiniń apatqa ushyraýynan alynǵan qorytyndylar Qazaqstannyń jańa avıaııalyq strategııasyna engizildi. Eń qatań halyqaralyq standarttarǵa sáıkes jumys jasaıtyn avıaııalyq retteýshini qurý úsh jylǵa sozylady.
QR IIDM Azamattyq avıaııa komıteti men Qazaqstannyń avıaııalyq ákimshiligi Qazaqstan halqyna qysqa merzimde Qazaqstandaǵy ushý qaýipsizdigi deńgeıin múmkindiginshe joǵary deńgeıge kóterý úshin qoldan kelgenniń bárin jasap jatqany týraly habarlaıdy.
"Adyrna" ulttyq portaly
foto ashyq derekkózden alyndy
