126 ميلليوننان استام حالقى بار ەلدە قازان ايىندا تاۋلىگىنە شامامەن ءجۇز ەلۋدەن 400-گە دەيىن ينفەكتسيا جۇقتىرعان جاعداي تىركەلدى. باتىس ەۋروپادا بۇل كەزدە ولاردىڭ سانى مىڭ، ءتىپتى ون مىڭعا جەتىپ جاتىر. جاپونيادا كوروناۆيرۋستان قايتىس بولعان ادام سانى تاۋلىگىنە وننان از بولادى. اپپاراتۋراعا، ونىڭ ىشىندە وكپەنى جاساندى جەلدەتۋگە قوسىلعان قارقىندى تەراپيا پالاتالارىنداعى پاتسيەنتتەر سانى 29 قازانداعى جاعداي بويىنشا بۇكىل ەل بويىنشا 166 ادامدى قۇرادى. جالپى جاپونيادا ەپيدەميا كەزىندە ينفەكتسيانىڭ زاردابىنان 1800-دەن از ادام قايتىس بولدى. ارينە، بۇل دا ايتارلىقتاي ادام شىعىنى, بىراق مەديتسينانىڭ دەڭگەيى جوعارى الەمنىڭ جەتەكشى ەلدەرىندەگى جاعدايمەن سالىستىرعاندا بۇل از كورسەتكىش.
تىيىم سالۋ مەن ايىپپۇل جوق
مىسالى، 83 ميلليوننان استام حالقى بار گەرمانيادا COVID-19 10 مىڭنان استام ادامنىڭ ءومىرىن قيدى. 66 ميلليون حالقى بار فرانتسيادا 35 مىڭ ادام قايتىس بولدى. ءتىپتى جاپوندارمەن سالىستىرعاندا كىشكەنتاي عانا يزرايلدە (9 ميلليون ادام) كوروناۆيرۋستى 2,4 مىڭنان استام ادام جۇقتىردى. حالقى جاپونياعا قاراعاندا 2,6 ەسە كوپ، بىراق كوۆيدتەن 225 مىڭنان استام ادام قايتىس بولعان امەريكا قۇراما شتاتتارى تۋرالى ايتپايمىز.
توكيو بيلىگى ەلدە ينفەكتسيا جۇقتىرۋ سانى ماۋسىم ايىنىڭ سوڭىنان باستاپ ازايا باستاعانىن مالىمدەگەن، بىراق قازىر بۇل جاعداي وزگەرىپ كەلەدى. كوۆيدتەن بولاتىن مۇنداي كىشىگىرىم شىعىنداردىڭ قۇپياسىن ەشكىم تۇسىندىرە المايدى، ال جاپونيا ۇكىمەتى تۇرعىنداردى ساقتىققا شاقىرادى – جاعدايدىڭ ەۋروپاداعىداي ۋشىعىپ كەتپەسىنە كەپىلدىك جوق دەيدى.
سونىمەن بىرگە، جاپون بيلىگى قوعامدىق جانە ەكونوميكالىق ومىرگە قازىردىڭ وزىندە بولماشى عانا شەكتەۋلەر ەنگىزدى: ەندى ولار 22.00-دەن كەيىن مەيرامحانا مەن باردا وتىرا المايدى، ال كينوتەاترلار مەن ستاديونداردا كورەرمەندەر قاشىقتىقتى ساقتاپ وتىرادى. كوكتەمدەگى توتەنشە جاعداي كەزىندە تولىعىمەن بوس قالعان كوشەلەر بۇرىنعىداي قايتادان تولادى. ماسكا تاقپاعاندارعا ايىپپۇل سالۋ، كومەندانتتىق ساعات، ورتا جاستاعى ادامدار ءۇشىن ۇيدەن شىعۋعا تىيىم سالۋ جانە ت.ب. ماجبۇرلەۋ شارالارى جاپونيادا بۇرىن بولماعان.
جەرگىلىكتى بيلىك ءاۋ باستان-اق ادام قۇقىعىن بۇزباۋ ءۇشىن قىتايلىق جولمەن قاتاڭ رەپرەسسيالىق كارانتين نەمەسە باتىستىق تيپتەگى قالاعا لوكداۋن ەنگىزۋ سياقتى ەشتەڭە جاسامايتىنىن مالىمدەدى.
ماسكا تاعۋ ادەتكە اينالعان
جاپوندىقتارعا ماجبۇرلەۋ شارالارى اسا قاجەت ەمەس – توكيودا بارلىعى دەرلىك قورعانىش ماسكالارىن كيەدى.
تەك اندا-ساندا عانا بەتىن تۇمشالاۋدى ۇمىتىپ كەتكەن قارتتاردى نەمەسە ماسكانى يەگىنىڭ استىنا تاققان جاستارمەن سوقتىعىسۋىڭىز مۇمكىن.
توكيو كوشەلەرىندە ادامداردىڭ باسىم كوپشىلىگى ۆيرۋستان قورعانۋ ءۇشىن ءجۇزىن مۇقيات تۇمشالاپ جۇرەدى جانە بۇعان ەشقانداي نارازىلىق تا بىلدىرمەيدى.
نەگىزى، كوروناۆيرۋسكە دەيىن دە جاپونداردا ونداعان جىلدار بويى ادامدار كوپ جينالاتىن جەرلەردە بەتپەردە كيۋ ادەتى بولعان. ەڭ الدىمەن، بۇعان باسقالارعا دەگەن قۇرمەتتىڭ ەجەلگى داستۇرلەرى اسەر ەتتى. ولار ءۇشىن سۋىق تيگەندە تۇشكىرۋ جانە جوتەلۋ ءاردايىم ادەپسىزدىكتىڭ شىڭى بولىپ سانالدى.
ماسكا كيۋ جاپونداردىڭ ەرەكشە تازالىعىنىڭ بەلگىسى، ولار تازا ەمەس نارسەنى، شاڭدى، ۆيرۋستاردى نەمەسە باكتەريالاردى جۇتۋدى ويلاۋدىڭ وزىنەن دە قورقادى. ايتپاقشى، بۇل جەرگىلىكتى تۇرعىندار اراسىندا ەجەلدەن قالىپتاسقان قولدى جاقسىلاپ جۋ ادەتىنە دە قاتىستى. توكيوداعى كەڭسە عيماراتتارىنىڭ فويەلەرى مەن دارەتحانالارىندا ءسپيرتى بار انتيسەپتيكتەر SARS پەن قۇس تۇماۋى اڭىزعا اينالعان ۋاقىتتان بەرى كوپ جىلدار بويى تۇردى.
ەكسپەريمەنتتەر
جاپوندار ماسكانى كوروناۆيرۋستان قورعاۋدىڭ نەگىزگى فاكتورى دەپ سانايدى. ولاردىڭ تيىمدىلىگىن توكيو ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ مەديتسينا ينستيتۋتىنىڭ ۆيرۋسولوگتار توبى جۇرگىزگەن ەرەكشە ەكسپەريمەنت راستادى.
ولار مانەكەندەردىڭ باستارىن داتچيكتەرمەن ءبىر-بىرىنەن 50 سانتيمەتر قاشىقتىقتا قاۋىپسىز وقشاۋلانعان شىنى جاشىككە ورنالاستىردى. كادىمگى ادامنىڭ قارقىنىمەن باستىڭ ءبىرى قورشاعان اۋانى جۇتتى، ال ەكىنشىسى جوتەلىپ، وعان سىلەكەيمەن بىرگە ناقتى كوروناۆيرۋستى لاقتىردى.
ءتۇيىنى
- كوروناۆيرۋستى ءسىڭىرۋ باسىنا شۇبەرەك ماسكا كيگەندە 17% تومەندەگەن.
- ماتادان جاسالعان حيرۋرگيالىق ماسكانى قولدانعان كەزدە كوروناۆيرۋستاردىڭ ءسىڭۋى 47% تومەندەگەن.
- * № 95 ءتيپتى ارنايى رەسپيراتور كوروناۆيرۋستار سانىن شامامەن 79% - عا ازايتقان.
- ەگەر كوروناۆيرۋستى شىعاراتىن مانەكەن باسىنا شۇبەرەك نەمەسە حيرۋرگيالىق ماسكا كيگىزىلسە، ونىڭ دەمىمەن ۆيرۋستىڭ تارالۋى 70% -دان اسقان.
- ەكى مانەكەنگە دە حيرۋرگيالىق ماسكانى قولدانۋ دەنەگە ەنەتىن ۆيرۋستاردىڭ سانىن 80%-عا ازايتتى، بىراق ينفەكتسيا قاۋپىن تولىعىمەن جويمادى.
قول الىسۋدىڭ ورنىنا ءيىلۋ
قىسقاسى، جاپونداردىڭ پىكىرىنشە، ماسكالار پاناتسەيا (كەز كەلگەن اۋرۋدان قورعايتىن امبەباپ، ميفولوگيالىق ءدارى – رەد.) ەمەس، بىراق ينفەكتسيا قاۋپىن ايتارلىقتاي تومەندەتەدى. مۇندا بارلىعى دەرلىك بۇل ەلدەگى ىندەتتىڭ سالىستىرمالى تۇردە ءالسىز اعىمىنىڭ قۇپياسىن قولدى ۇنەمى دەزينفەكتسيالاۋمەن بىرگە بەتتى جابۋ ادەتى دەپ سانايدى. شاماسى، باسقا دا فاكتورلار بار: مىسالى، جاپوندار ينستينكتيۆتى تۇردە تىكەلەي فيزيكالىق بايلانىستاردان اۋلاق بولادى، كەزدەسۋ كەزىندە ءسۇيىسۋ نەمەسە قۇشاقتاۋ ادەتى ولارعا جات. ولار مۇنىڭ ورنىنان تەك ءيىلىپ سالەم بەرۋدى قۇپ كورەدى.
فوتو اشىق دەرەككوزدەن الىندى
ماقالانى ورىس تىلىنەن اۋدارىپ، دايىنداعان ايجان پەردەبەكقىزى،
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى.
