بۇگىندە تسيفرلاندىرۋ ەكونوميكا دامۋىنىڭ نەگىزگى ترەندتەرىنىڭ بىرىنە اينالىپ وتىر. تسيفرلىق تەحنولوگيالاردى دامىتۋ بۇكىل ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق كەڭىستىكتىڭ باسىمدىعى دەۋگە دە بولادى.
قازاقستاندا تەحنولوگيالاردىڭ قارقىندى ءوسۋىنىڭ جانە قىزمەتتەر كورسەتۋدىڭ ەلەكتروندىق فورماتىنا قايتا باعدارلانۋىنىڭ نەگىزگى تەتىگى بولاتىن "تسيفرلىق قازاقستان" باعدارلاماسى ازىرلەنگەندىگى بەلگىلى.
تۇجىرىمدامانى ازىرلەۋشىلەر اتاپ وتكەندەي، "تسيفرلىق قازاقستان" مەملەكەتتىك باعدارلاماسىنىڭ ماقساتتارى ەكونوميكانىڭ دامۋ قارقىنىن جەدەلدەتۋ جانە ورتا مەرزىمدى پەرسپەكتيۆادا تسيفرلىق تەحنولوگيالاردى پايدالانۋ ەسەبىنەن حالىقتىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن جاقسارتۋ، سونداي-اق ەكونوميكانىڭ ۇزاق مەرزىمدى پەرسپەكتيۆادا بولاشاقتىڭ تسيفرلىق ەكونوميكاسىن قۇرۋدى قامتاماسىز ەتەتىن تۇبەگەيلى جاڭا دامۋ تراەكتورياسىنا كوشۋى ءۇشىن جاعداي جاساۋ بولىپ وتىر.
اتالعان باعدارلامادا دامۋدىڭ ەكى باعىتى بويىنشا قوزعالىس بولجانۋدا: العاشقىسى - قولدانىستاعى ەكونوميكانى تسيفرلاندىرۋ، ياعني ناقتى سەكتورداعى ناقتى جوبالاردان تۇراتىن پراگماتيكالىق ستارتتى قامتاماسىز ەتۋ، ەكونوميكانىڭ قولدانىستاعى سالالارىن، مەملەكەتتىك قۇرىلىمداردى تسيفرلاندىرۋ جانە تەحنولوگيالىق قايتا جاراقتاندىرۋ جونىندەگى جوبالاردى ىسكە قوسۋ جانە تسيفرلىق ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ.
ەكىنشى باعىتى - بولاشاقتىڭ تسيفرلىق يندۋسترياسىن قۇرۋ - ۇزاق مەرزىمدى ورنىقتىلىقتى قامتاماسىز ەتۋ، ادامي كاپيتالدىڭ دامۋ دەڭگەيىن ارتتىرۋ، يننوۆاتسيالىق دامۋ ينستيتۋتتارىن قۇرۋ جانە تۇتاستاي العاندا تسيفرلىق ەكوجۇيەنى پروگرەسسيۆتى دامىتۋ ەسەبىنەن ەلدىڭ تسيفرلىق ترانسفورماتسياسىن ىسكە قوسۋ.
بۇل تۇجىرىمدامانىڭ نەگىزىندە بەس نەگىزگى باعىت بار، ءبىرىنشىسى- ەكونوميكا سالالارىن تسيفرلاندىرۋ، ياعني – ەڭبەك ونىمدىلىگىن ارتتىراتىن جانە كاپيتالداندىرۋدىڭ وسۋىنە اكەلەتىن سەرپىندى تەحنولوگيالار مەن مۇمكىندىكتەردى پايدالانا وتىرىپ، ەكونوميكانىڭ ءداستۇرلى سالالارىن قايتا قۇرۋ.
ەكىنشىسى - ەلەكتروندىق قىزمەتتەردى دامىتۋ باعىتى.
ءۇشىنشىسى - تسيفرلىق مەملەكەتكە كوشۋ، حالىققا جانە بيزنەسكە قىزمەتتەر كورسەتۋدىڭ ينفراقۇرىلىمى رەتىندە مەملەكەتتىڭ فۋنكتسيالارىن ونىڭ قاجەتتىلىكتەرىن الدىن الا بولجاي وتىرىپ، قايتا قۇرۋ باعىتى.
ءتورتىنشىسى - تسيفرلىق جىبەك جولىن ىسكە اسىرۋ - ياعني دەرەكتەردى ۇسىنۋ، ساقتاۋ جانە وڭدەۋدىڭ جوعارى جىلدامدىقتى جانە قورعالعان ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋ.
بەسىنشىسى - ادامي كاپيتالدى دامىتۋ – جاڭا بولمىسقا - ءبىلىم ەكونوميكاسىنا كوشۋدى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن كرەاتيۆتى قوعام دەپ اتالاتىن قوعامدى قۇرۋدى قامتيتىن قايتا قۇرۋ باعىتى.
باعدارلامانى ىسكە اسىرۋ رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت قاراجاتىنان 141 ملرد تەڭگە كولەمىندە قارجىلاندىرۋدى تارتۋدى كوزدەپ وتىر. سونداي-اق، كۆازيمەملەكەتتىك سەكتور سۋبەكتىلەرىنىڭ 169 ملرد تەڭگەدەن استام قاراجاتىن تارتۋ كۇتىلۋدە.
باعدارلامانىڭ بەنەفيتسيارى بۇكىل حالىق، بيزنەس جانە مەملەكەتتىك ورگاندار بولادى، ويتكەنى ول تىنىس – تىرشىلىكتىڭ بارلىق سالالارىنا اسەر ەتپەي قويمايدى. 2022 جىلعا قاراي تسيفرلاندىرۋ ەسەبىنەن 300 مىڭ جۇمىس ورنى قۇرىلادى دەپ بولجانۋدا.
مەملەكەتتىك باعدارلاما اۆتورلارى قازىرگى زامانعى قولجەتىمدى تەلەكوممۋنيكاتسيالىق ينفراقۇرىلىمسىز قازاقستاندى الەمدىك ەكونوميكالىق جانە اقپاراتتىق كەڭىستىكتە ورنىقتىرۋ مۇمكىن ەمەستىگىن ايتقان ەدى. اقپاراتتىق-كوممۋنيكاتسيالىق تەحنولوگيالارعا قولجەتىمدىلىك تسيفرلىق ەكونوميكانى قۇرۋدىڭ نەگىزى بولىپ تابىلادى.
حالىق پەن بيزنەستى جەلىگە تولىق قولجەتىمدىلىكپەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن قالالار مەن وبلىستاردا تەلەكوممۋنيكاتسيالىق ينفراقۇرىلىم قۇرىلدى; الايدا، بۇگىنگى كۇنى ول اۋىل تۇرعىندارىنىڭ قاجەتتىلىكتەرىن قاناعاتتاندىرماي وتىرعاندىعى جاسىرىن ەمەس. تسيفرلىق تەڭسىزدىكتى تومەندەتۋ ماقساتىندا اۋىلدىق ەلدى مەكەندەردى كەڭ جولاقتى قولجەتىمدىلىك جەلىلەرىمەن نەعۇرلىم ساپالى جانە جان-جاقتى قامتاماسىز ەتۋ قاجەت.
حالىقارالىق ساراپشىلاردىڭ باعالاۋى بويىنشا، 2007 جىلدان باستاپ 2011 جىلعا دەيىنگى دۇنيەجۇزىلىك ەكونوميكالىق داعدارىستا، باسقا سالالاردا توقىراۋ بولعان كەزدە، ەكونوميكالىق دامۋ جانە ىنتىماقتاستىق ۇيىمى ەلدەرىندەگى اقپاراتتىق-كوممۋنيكاتسيالىق تەحنولوگيالار سالاسىنداعى جۇمىس ورىندارىنىڭ سانى الەمدىك ەكونوميكاعا ۇلەس قوسا وتىرىپ وسكەن بولاتىن
تسيفرلاندىرۋ سالاسىنىڭ ەرەكشەلىگى - اقپاراتتىق-كوممۋنيكاتسيالىق تەحنولوگيالار ۇلتتىق ەكونوميكانىڭ باسقا سالالارى ءۇشىن ناتيجەلەرگە جانە وڭ ەكونوميكالىق كورسەتكىشتەرگە قول جەتكىزۋگە ءوز ۇلەسىن قوسا وتىرىپ، قازىرگى زامانعى بيزنەستىڭ ماڭىزدى بولىگىن قۇراپ وتىر. ەكىنشى جاعىنان، اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋ كيبەرقاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا ءتيىمدى شارالار قابىلداۋدى تالاپ ەتەدى.
تسيفرلاندىرۋ بارلىق سەكتورلارعا ىقپال ەتە وتىرىپ، شيكىزاتتىق ەمەس سالالاردىڭ الەۋەتىن ءارتاراپتاندىرۋ جانە اشۋ، ستارتاپ - بەلسەندىلىكتى ىنتالاندىرۋ جانە جاڭا سالالاردى اشۋ ارقىلى تۇتاستاي العاندا قازاقستان ەكونوميكاسى قۇرىلىمىنىڭ وزگەرۋىنە الىپ كەلەدى.
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
