«ليليۋنيا ميلايا مويا!»، «...ميلايا ليالەنكا!»، «لياليا، رادوست مويا!»، «...لياليا رودنايا!»، «ليالەنكا مويا!» دەپ باستايدى جىراقتا جۇرگەن اكە اياۋلى قىزىنا ارنالعان ساعىنىشتى سوزدەرىن. بۇل مەيىرىم مەن اكەلىك ماحابباتقا تولى جىلى سوزدەر ۇلى جازۋشىمىز مۇحتار اۋەزوۆتىڭ دارا قىزى، تەك ءوزىنىڭ عانا ەمەس، بارشا قازاققا ورتاق بولعان دانا قىزى ءلايلا اۋەزوۆاعا جازعان حاتتارىنان.
ءلايلا اپامىزعا ارنالعان ەڭ جاقسى سوزدەردىڭ اۋەلگىسى – مۇحتار اۋەزوۆتىڭ: «مەنىڭ قۇتىم، مۇراگەرىم – ءلايلا»، – دەگەنى بولسا، كەيىنگىسى – قازاققا سىيلى اسقار تاۋداي ازامات، قايىن اعاسى دىنمۇحامەد قوناەۆتىڭ ماڭگىلىك مەكەنىنە كەتەر الدىن ايتقان: «ىرىسىم دا، سىرلاسىم دا، قامقورىم دا ءلايلا ەدى»، - دەگەن ءسوزى بولعان ەكەن. مۇقىم قازاققا سىيلى بولعان قوس اۋلەت – اۋەزوۆتەر اۋلەتى مەن قوناەۆتار اۋلەتىنىڭ بىرىنەن تۇلەپ ۇشىپ، ال ەكىنشىسىنىڭ ءتۇتىنىن ءتۇزۋ ۇشىرعان، تامىرىنا تارتقان تەكتى ارۋدىڭ تەك ۇرپاق تاربيەلەۋدە ەمەس، قازاق تاريحى مەن ادەبيەتىنە سىڭىرگەن ەڭبەگى دە از بولمادى. ونىڭ ۇلى جازۋشىمىزدىڭ شىراعىنىڭ سونبەي، ماڭگى جانىپ تۇرۋى ءۇشىن «اۋەزوۆ ءۇيىنىڭ» نەگىزىن قالاپ، مۋزەي ءىسىن جانداندىرۋى، اۋەزوۆتانۋ سالاسى ءۇشىن جاساعان ەڭبەكتەرى – بۇگىنگى ۇرپاق ءۇشىن دە، كەلەشەك ءۇشىن دە باعا جەتپەس بايلىق ىسپەتتى.
ءلايلا مۇحتارقىزى جايلى ەستەلىكتەردىڭ قاي-قايسىسىندا دا كوز كورىپ، سىيلاس بولعاندار ونىڭ پەندەلىكتەن ادا – جۇرەگىنىڭ تازالىعىن، قاراپايىمدىلىعىن، كىشىپەيىلدىگىن، مادەنيەتتىلىگىن، جۇمساق ءۇنىن، ءار كەز كىشىرەيە بىلەتىن سىپايىلىعىنا ءتانتى بولا جازادى. ونىڭ اۋەزوۆتەي ۇلى جازۋشىنىڭ مۋزەيىن اشۋ ءۇشىن ەشقانداي كەدەرگىلەرگە قاراماي، قاسقايىپ تۇرىپ، ەر-ازاماتتاردان ارتىق تەر توككەنىن، وزگە ەلدىڭ قالامگەرلەرىنىڭ مۋزەي-ۇيلەرىمەن تەرەزەسى تەڭ بولۋى ءۇشىن اققار، كوك مۇزدا دا ەل-ەلدى ارالاپ، تاجىريبە مەن دەرەك جيناپ كەلگەنىن ايتادى. اكە مۇراسىنىڭ تيتتەي بولشەگىنە قىلاۋ تۇسپەۋى ءۇشىن بارىنشا مۇقيات بولعانىن، «اباي جولى» رومان-ەپوپەياسىنىڭ قولجازباسىنىڭ بۇزىلماي ساقتالۋىنا بارىن سالعانىن جەتكىزەدى.
الايدا، قازاق رۋحانياتى ءۇشىن وسىنداي ەلەۋلى ەڭبەك سىڭىرگەن اياۋلى قىزدىڭ ەسىمى كوپشىلىك ءۇشىن بەيتانىس تا. داڭعىل ءومىر جولى مەن ونەگەلى ءىسى بار ءلايلا مۇحتارقىزىنىڭ ەسىمىن ۇمىتپاي، ارتىنان ەرگەن قاراكوز سىڭلىلەرىنە ۇلگى ەتۋدىڭ ماڭىزى زورداي.
الماتى قالاسىنداعى مۇحتار اۋەزوۆتىڭ 1951-1961 جىلدار ارالىعىندا تۇرعان، م. تولەباەۆ كوشەسىندە ورنالاسقان ۇيىندە ءلايلا اۋەزوۆاعا دا قاتىستى ءبىراز دەرەك ساقتالعان. ماسەلەن، مۋزەي قورىنان ءلايلا اۋەزوۆانىڭ جاستىق شاعىنان ساقتالعان فوتولارىن ۇشىراستىرۋعا بولادى. ءلايلا اپامىزدىڭ وسىنداي جاستىق شاعىنىڭ بەلگىسىندەي بولعان فوتولارىنان وتكەن جىلى فەيسبۋك-ينستاگرام جەلىلەرىنىڭ قولدانۋشىلارىنىڭ اراسىندا جاپپاي جالعاسقان ەسكى مەن جاڭانى سالىستىرۋعا ارنالعان نوستالگيالىق فلەشموبى سەكىلدى #10YearsChallenge جاساپ كورۋدى ءجون كوردىك. ارينە، ءبىزدىڭ سhallenge ناقتى ون جىلدىقتاردى قۇرامايدى. بىراق حالىق ءلايلا مۇحتارقىزىنىڭ جارقىن بەينەسىن كورىپ، قازاقتىڭ ءبىرتۋار قىزىن تانىپ، ءارى وتكەنگە ءبىر كوز جۇگىرتىپ، ەستەلىكتەرگە ءبىر سۇڭگىپ قايتار:
1-فوتو. ءلايلا مۇحتارقىزىنىڭ بالا بەينەسى. سۋرەت ارتىنا ءوزى «دەتسكيە گودى» دەپ قارىنداشپەن جازىپ قويىپتى.
2-فوتو. «شكولنىە گودى» دەپ جازىلعان. مەكتەپ تابالدىرىعىنداعى، ەندى بويجەتىپ كەلە جاتقان ءلايلانىڭ بەينەسى. ءلايلا مۇحتارقىزى الماتى قالاسىنداعى اباي وپەرا جانە بالەت تەاترىنىڭ ماڭىنداعى №10 مەكتەپتە ءبىلىم العان. بۇگىندە بۇل مەكتەپتىڭ ورنىنا قوناقۇي بوي كوتەرگەن ەكەن.
3-فوتو. «تاك يا ۆىگديادەلا ۆو ۆرەميا ەكزامەنوۆ. ەتا كارتوچكا موجەت سلۋجيت لۋچشەي اگيتاتسيەي پروتيۆ اسپيرانتۋرى،» - دەپ جازىپتى. ماسكەۋ مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ستۋدەنتى ءلايلا اپامىز سول ساتتەگى ەمتيحانداردىڭ قيىنداۋ بولعانىن مەڭزەگەندەي.
4-فوتو. «1950-ە، ينستيتۋتسكيە گودى» دەپ جازىلعان. ءلايلا مۇحتارقىزى ماسكەۋ مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىن 1952 جىلى بىتىرەدى. كەيىن دىنمۇحامەد قوناەۆتىڭ ءىنىسى، عالىم-مەتاللۋرگ اسقار قوناەۆقا تۇرمىسقا شىعادى.
...بۇل فوتولاردا ءلايلا مۇحتارقىزىنىڭ بالالىق شاعىنان باستاپ تۇرمىس قۇرعانعا دەيىنگى ءومىر كەزەڭدەرى قامتىلىپ تۇر. اسىلدىڭ سىنىعى ءلايلا اپامىزدىڭ كۇلىم قاققان جارقىن بەينەسىنەن ونىڭ قاراپايىمدىلىعى مەن تەكتىلىگى، مادەنيەتتىلىگى، بەكزادالىعى ەسىپ تۇرعانداي اسەر قالدىرادى.
ايجان پەردەبەكقىزى،
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
