ادام بالاسىنا قىلمىسى ءۇشىن جازانىڭ ەڭ ۇلكەنى – ءولىم جازاسى. ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىسقا دەيىن بىراقاتار مەملەكەتتەر ءولىم جازاسىن كوپتەپ قولداناتىن. سوعىستان كەيىن ءولىم جازاسىنا كەسەتىن مەملەكەتتەر سانى ءبىرشاما ازايعان. قازىرگى بەيبىت زاماندا دا ايىپتىنى ءولىم جازاسىنا كەسەتىن رەسپۋبليكالار بار. اتاپ ايتار بولساق، قىتاي، يران، ساۋد ارابياسىندا، ۆەتنامدا جانە يراكتا ءالى كۇنگە دەيىن وسى جازا ءتۇرى قولدانىلىپ كەلەدى.
الەمدە ءولىم جازاسى اتۋ، ءدارى ەگۋ، دارعا اسۋ، تاسپەن اتۋ، باس كەسۋ، ەلەكترلى ورىندىق ارقىلى ءولتىرۋ، ت. ب. ارقىلى ورىندالادى.
قانداي جاعدايدا ءولىم جازاسىنا كەسىلەدى؟
اقش-تا ءولىم جازاسى اسىرەسە جابىق كامەرالاردا، ەل نازارىنان الشاق ورىندالادى. ايىپتىنى گازبەن تۇنشىقتىرۋ، ەكپە ەگۋ، اتۋ جانە ەلەكترلى ورىندىقپەن ولتىرەدى. سونىمەن قاتار، ايىپكەرگە ۇكىم ورىندالماس بۇرىن كۇناسىنان تازالانۋ ءۇشىن 6 اي ءدىني قىزمەتكەرمەن رۋحاني تۇرعىدا تازارۋعا دا مۇمكىندىك بەرىلەدى.
قىتايدا زاڭ بويىنشا سىبايلاس جەمقورلىقپەن اينالىسقاندار، زاڭسىز ەسىرتكى ساۋدالاعاندار، مەملەكەتكە قارسى تىڭشىلىق ارەكەت جاساعاندار، جالدامالى باسكەسەرلەر ءولىم جازاسىنا كەسىلەدى. اتاپ وتەتىن جايت، سىبايلاس جەمقورلىقپەن اينالىسقانداردىڭ بارلىعى بىردەي ءولىم جازاسىنا كەسىلمەيدى. پاراقوردىڭ ۇكىمەتكە كەلتىرگەن شىعىنى 450 مىڭ يۋاننان اسقان جاعدايدا عانا اتۋ جازاسىنا كەسىلەدى.
سولتۇستىك كورەيادا تىيىم سالىنعان شەتەلدىك مۋزىكانى تىڭداسا، شەتەلدىك سايتتارعا كىرسە، قايتىس بولعان ەل باسشىسىن جوقتاپ جىلاماسا، شەنەۋنىك جينالىستا ۇيىقتاپ قالسا، مەرەكە كۇندەرىنەن بولەك الكوگولدى ىشىمدىك ىشسە، شەت ەلگە قوڭىراۋ شالسا، وڭتۇستىك كورەيانىڭ كينولارىن كورسە، ءدىني سەنىمگە قارسى شىقسا، پورنوگرافيالىق ۆيدەولاردى كورسە جانە تاراتسا، باسشىلارعا قۇرمەت تانىتپاسا، تىيىم سالىنعان نارسەلەردى جاساعان جاعدايدا ەل الدىندا ءولىم جازاسىنا كەسىلەدى.
مينسك «گەنوتسيد»، «سوعىس ۇيىمداستىرۋ»، «لاڭكەستىك ارەكەت»، «وتانعا وپاسىزدىق جاساۋ»، ت.ب. قىلمىستار ءۇشىن ءولىم جازاسىن قولدانىپ كەلەدى. 1996 جىلى بۇل ەلدە ءولىم جازاسىنان باس تارتۋ ماسەلەسى تالقىلانعان ەدى. رەفەرەندۋمعا قاتىسقانداردىڭ 80,5%-ى جازانىڭ ساقتالۋىن قولدادى.
يراندا جاسوسپىرىمدەر دە جازانىڭ اۋىر تۇرىنە ىلىگەدى ەكەن.
ال ءبىزدىڭ ەلىمىزدە ءولىم جازاسى جۇزەگە اسىرىلمايدى. دەسە دە، ەلىمىزدە ورىن الىپ جاتقان سوڭعى جايتتارعا بايلانىستى ءولىم جازاسىن قايتا ەنگىزۋدى حالىق بيلىكتەن سۇراپ ءجۇر. حالىق بۇلدىرشىندەرگە وپاسىزدىق تانىتىپ، قىز زورلاعان پەدوفيلدەردى جازانىڭ وسى اۋىر تۇرىنە لايىق دەپ سانايدى. ەلىمىز ءولىم جازاسىنا ماراتوري جاريالانعاننان كەيىن، جازانىڭ بۇل ءتۇرىن قولدانۋ ازىرگە مۇمكىن ەمەس. دەسە دە، اركىم قىلمىسىنا لايىق جازالانۋى ءتيىس.
لاۋرا تۇرسىنجان،
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
