قازاقستاندا قارقىندى دامىپ كەلە جاتقان سالانىڭ ءبىرى – ەلەكتروندىق ساۋدا. ءتىپتى، ەل ەكونوميكاسىنىڭ نەگىزىگى قوزعاۋشى كۇشىنە اينالۋدا دەسەك تە قاتەلەسپەيمىز. ەلدە ەلەكتروندىق ساۋدا قالاي دامۋدا؟ بولاشاعى قانداي؟ سارالاپ كورەيىك.
ساۋدا جانە ينتەگراتسيا مينيسترلىگىنىڭ اقپان ايىنداعى اقپاراتى بويىنشا ەل ىشىندە عالامتور ارقىلى تاپسىرىس بەرۋشىلەردىڭ سانى 65 پايىزعا دەيىن ارتقان. الايدا، ەلدە ناۋرىز ايىندا توتەنشە جاعداي جاريالانىپ، حالىقتىڭ كارانتيندە جاتقانىن ەسكەرسەك، كورسەتىلگەن پايىزدىڭ تاعى دا ارتا تۇسكەنى بەلگىلى.
تسيفرلىق دامۋ, يننوۆاتسيالار جانە اەروعارارىش ونەركاسىبى بويىنشا ءبىرىنشى ۆيتسە-مينيسترءى باعدات ءمۋسيننىڭ ايتۋىنشا پاندەميا كەزىندە ەلەكتروندىق قىزمەت ءتۇرى الدىڭعى قاتارعا شىققان. جارتىجىلدىق بويىنشا ەلدە عالامتور ارقىلى ساتىلعان تاۋارلار سانى 19,5 ملنعا جەتىپ، عالامتور دۇكەندەردەگى ساۋدا كولەمى ەكى ەسەگە ۇلعايعان. بۇل دەگەنىمىز 435,5 ملرد تەڭگەنى قۇرايدى.
ەلەكتروندىق ساۋدا نەگىزىنەن 4 باعىت بويىنشا جۇرگىزىلەدى: ەلەكترونيكا، تاعامدار مەن ازىق-تۇلىك، كيىم، ءدارى-دارمەك. بارلىعى دا وتاندىق پلاتفورمالاردا جۇزەگە اسادى. باعدات ءمۋسيننىڭ سوزىنشە، ەلەكتروندىق نارىق بويىنشا ساراپتاما جۇرگىزىلگەن. ساراپتاما ناتەجيەسى بويىنشا ەلدەگى تۇرعىندار كيىم-كەشەك، تۇرلى كوسمەتيكالىق ونىمدەردى ساتىپ الۋ بارىسىندا ارنايى جەڭىلدىكتەردى ءجىتى باقىلاۋدا ۇستايدى. ياعني،اتالعان تاۋارلار بەلگىلى ءبىر كۇندەرى ءجيى وتەدى. الايدا، تاعامدارعا، دارىلىك پرەپاراتتار مەن بالالارعا ارنالعان ونىمدەر بويىنشا ونلاين ساۋدا جاساۋ ادەتتەگىدەي جوعارى كورسەتكىشكە يە.
قازاقستاندىق ساۋداگەرلەر ءۇشىن كۇن تارتىبىندەگى نەگىزگى ماسەلە – حالىقارالىق ستارتاپەرلەرمەن باسەكەگە تۇسە الۋ, حالىقارالىق نارىققا شىعۋ. ول ءۇشىن وتاندىق نارىقتاعى ەنشىلەس كاپيتالدى دامىتۋ قاجەت. اتالعان باعىت بويىنشا، ەنشىلەس كاپيتالدى رەتتەيتىن جاڭا زاڭ جوباسى ازىرلەنۋدە. سونداي-اق, «نۇح-بايتەرەك» اق جانە QazTech Ventures قارجىسىن قازاقستاندىق ستارتاپتارعا تارتۋ بويىنشا ارنايى كەلىسىمدەر بار.
سونداي-اق، ەلەكتروندىق ساۋداداعى جەتەكشى ءرولدى «سوڭعى ميل» اتقارادى. كەز كەلگەن تۇتىنۋشى ءوز تاۋارىنىڭ جىلدام ءارى ىڭعايلى جولمەن جەتكىزىلگەنىن قالايدى. بۇل ماسەلەنى وڭتايلى شەشۋدە «قازپوشتا» اق ناتەجيەلى جۇمىس ىستەۋدە. «قازپوشتا» اق ەۋروپا ەلدەرى، رەسەي جانە ورتالىق ازيا ەلدەرىمەن اراداعى تاۋارلار ءترانزيتىن قامتاماسىز ەتەدى.
ەلەكتروندىق ساۋداداعى نەگىزى قۇرال – لوگيستيكالىق ينفراقۇرىلىمداردى دامىتۋ بولىپ تابىلادى. بۇل ماسەلە بويىنشا دا «قازپوشتا» اق جۇمىستار اتقارىپ جاتىر. ناقتىراق ايتقاندا، كاسىپكە ارناعان 3 فۋلفيلمەنت-ورتالىعىن اشۋدا. سونىمەن قاتار، نارىق قاجەتتىلىگىن وتەۋ ماقساتىندا 2025 جىلعا دەيىن ەلىمىزدە 20 فۋلفيلمەنت-ورتالىعىن اشۋ جوسپارلانۋدا. فۋلفيلمەنت-ورتالىقتار اشۋ – نارىق ءوز ينفراقۇرىلىمدارىن جەتىلدىرۋ ءۇشىن قاجەت.
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
