ترامپ مىرزا اقش-تا قىتاي فيرمالارى جاساعان جانە وعان تيەسىلى ءموبيلدى قوسىمشالاردىڭ تارالۋى "ۇلتتىق قاۋىپسىزدىككە، سىرتقى ساياساتقا جانە امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ ەكونوميكاسىنا قاۋىپ توندىرەدى"دەيدى.
پرەزيدەنت ترامپتىڭ جارلىعىندا TikTok دەرەكتەرىن جيناۋ قىتايعا امەريكاندىق مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەردى باقىلاۋعا جانە بوپسالاۋ ءۇشىن جەكە اقپارات جيناۋعا نەمەسە كورپوراتيۆتى تىڭشىلىق جاساۋعا مۇمكىندىك بەرۋى مۇمكىن دەلىنگەن. بۇل تۋرالى «ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى bbc.com اقپاراتتىق پورتالىنا سىلتەمە جاساي وتىرىپ حابارلايدى.
دونالد ترامپ فيرمالارعا 45 كۇن ىشىندە قىتايلىق قوسىمشامەن بيزنەس جۇرگىزۋدى توقتاتۋدى بۇيىرعاننان كەيىن TikTok اقش-قا قارسى سوت ءىسىن قوزعادى.
كومپانيا اقش پرەزيدەنتىنىڭ تىيىم سالۋ ايتىلعان جارلىعىنا "تاڭ قالعاندارىن" مالىمدەدى.
تيك-توكتىڭ ايتۋىنشا، ول " زاڭ ۇستەمدىگىنىڭ جويىلماۋى ءۇشىن بارلىق قول جەتىمدى قۇقىقتىق قورعاۋ قۇرالدارىن قولداناتىن بولادى."
ترامپ مىرزا ۆاشينگتوننىڭ پەكينمەن قاقتىعىسىنىڭ قاتتى ۋشىعۋىنا بايلانىستى قىتايلىق WeChat-قا قارسى وسى مازمۇنداس بۇيرىق شىعارعان ەدى.
WeChat, Tencent يەسى: ء"بىز تولىق ءتۇسىنۋ ءۇشىن اتقارۋشى بۇيرىقتى قايتا قارايمىز", - دەدى.
WeChat-تەن باسقا، سونىمەن قاتار Tencentتە جەتەكشى ويىن كومپانياسى بولىپ تابىلادى جانە ونىڭ ينۆەستيتسيالارىنا Epic Games اكتسيالارىنىڭ 40% - ى كىرەدى, بۇل كومپانيا Fortnite وتە تانىمال بەينە ويىنىنىڭ يەسى.
ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك تۋرالى پىكىرلەرگە سۇيەنە وتىرىپ پرەزيدەنت اقش-تا TikTok-قا تىيىم سالامىن دەپ سەس كورسەتتى، ەندى كومپانيا ءوزىنىڭ امەريكاندىق Microsoft بيزنەسىن ساتۋ تۋرالى كەلىسسوزدەر جۇرگىزۋدە.
ولاردىڭ 15 قىركۇيەككە دەيىن كەلىسىمگە قول جەتكىزۋگە ۋاقىتى بار – بۇل تراپمتىڭ بەلگىلەگەن مەرزىمى.
ترامپ اكىمشىلىگى قىتاي ۇكىمەنتى TikTok جيناعان پايدالانۋشى اقپاراتىنا قول جەتكىزە الادى دەگەنگە سەنىمدى، بۇل تۇجىرىمدى كومپانيا جوققا شىعارىپ وتىر.
قىتايلىق ByteDance كومپانياسىنا تيەسىلى TikTok كومپانياسى ءبىر جىلعا جۋىق ۋاقىت بويى اقش ۇكىمەتىمەن "ادال نيەتتى" بايلانىس ورناتۋعا تىرىسقانىن جەتكىزدى.
الايدا، وندا: "ونىڭ ورنىنا ءبىز اكىمشىلىكتىڭ فاكتىلەرگە نازار اۋدارماعانىنا تاپ بولدىق، ستاندارتتى قۇقىقتىق پروتسەدۋرالاردان وتپەي-اق كەلىسىمنىڭ شارتتارىن تالاپ ەتتى جانە جەكە كومپانيالار اراسىنداعى كەلىسسوزدەرگە ارالاسۋعا تىرىستى", دەلىنگەن.
اقش پرەزيدەنتىنىڭ قىسقا بەينە الماسۋ پلاتفورماسىنا جانە WeChat حابار الماسۋ قىزمەتىنە قول جەتىمدىلىكتى شەكتەۋ تۋرالى جارلىقتارى ترامپ اكىمشىلىگىنىڭ قىتايعا قارسى كەڭ اۋقىمدى ناۋقانى شەڭبەرىندەگى سوڭعى شارا بولىپ تابىلادى.
بەيسەنبىدە ۆاشينگتون اقش-تىڭ قور نارىقتارىندا باعالاناتىن قىتايلىق فيرمالار، ەگەر ولار رەتتەۋشىلەرگە تەكسەرىلگەن شوتتارىنا قول جەتىمدىلىكتى قامتاماسىز ەتپەسە، تىزىمنەن شىعارىلۋى كەرەك دەگەن ۇسىنىستار جاريالادى.
جۇما كۇنى قىتايدىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى اقش-تى گەگەمونيانى (ساياسي، ەكونوميكالىق، اسكەري ارتىقشىلىق، ءبىر مەملەكەتتىڭ ەكىنشىسىن باقىلاۋدا ۇستاۋى) جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن ۇلتتىق قاۋىپسىزدىكتى پايدالاندى دەپ ايىپتادى.
دونالد ترامپ نە دەيدى؟
ەكى جارلىقتا دا ترامپ مىرزا اقش-تا قىتاي فيرمالارى جاساعان جانە وعان تيەسىلى ءموبيلدى قوسىمشالاردىڭ تارالۋى "ۇلتتىق قاۋىپسىزدىككە، سىرتقى ساياساتقا جانە امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ ەكونوميكاسىنا قاۋىپ توندىرەدى"دەيدى.
اقش ۇكىمەتى تيكتوك پەن WeChat ء"وز پايدالانۋشىلارىنان ۇلكەن كولەمدە اقپارات الادى"دەگەندى العا تارتادى.
"بۇل مالىمەتتەر جيناعى قىتاي كوممۋنيستىك پارتياسىنا امەريكاندىقتاردىڭ جەكە اقپاراتتارىنا قول جەتكىزۋگە قاۋىپ توندىرەدى."
اتقارۋشى بۇيرىق سونىمەن قاتار ەكى قوسىمشا دا اقش-قا كەلگەن قىتاي ازاماتتارى تۋرالى مالىمەتتەر جينايدى، بۇل پەكينگە ولاردى "باقىلاۋعا" مۇمكىندىك بەرەدى, دەگەندى ايتادى.
پرەزيدەنت ترامپتىڭ جارلىعىندا TikTok دەرەكتەرىن جيناۋ قىتايعا امەريكاندىق مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەردى باقىلاۋعا جانە بوپسالاۋ ءۇشىن جەكە اقپارات جيناۋعا نەمەسە كورپوراتيۆتى تىڭشىلىق جاساۋعا مۇمكىندىك بەرۋى مۇمكىن دەلىنگەن.
ول حابارلامالاردى گونكونگتاعى نارازىلىقتار جانە قىتايدىڭ مۇسىلماننىڭ از وكىلىمەن، ۇيعىرلارمەن قارىم-قاتىناسى سەكىلدى ساياسي سەزىمتال دەپ سانالاتىن TikTok كونتەنتىنىڭ تسەنزۋراسىنا مەڭزەيدى، دەپ اتاپ ءوتتى.
بۇل بۇيرىقتار ۇلتتىق توتەنشە جاعدايلار تۋرالى زاڭ جانە حالىقارالىق توتەنشە ەكونوميكالىق وكىلەتتىكتەر تۋرالى زاڭ نەگىزىندە شىعارىلدى.
تيك-توك نە دەيدى ؟
ءوزىنىڭ اقش ۇكىمەتىنە بەرگەن شەشۋشى جاۋابىندا TikTok - شىعارىلعان اتقارۋشى بۇيرىق "اتى اتالماعان ەسەپتەرگە" نەگىزدەلگەن دەيدى.
ء"بىز - TikTok ەشقاشان پايدالانۋشى دەرەكتەرىن قىتاي ۇكىمەتىمەن بولىسپەگەنىن جانە ونىڭ ءوتىنىشى بويىنشا مازمۇندى تسەنزۋرالاماعانىن انىق ايتتىق", - دەلىنگەن حابارلامادا.
ء"بىز ءتىپتى امەريكاندىق كومپانياعا بيزنەسىمىزدىتولىق ساتۋعا دايىن ەكەندىگىمىزدى دە ايتتىق."
وسى اپتادا ترامپ مىرزا اقش ۇكىمەتى ساتۋ باعاسىنىڭ "ەلەۋلى بولىگىن" العانعا دەيىن مايكروسوفتتى ساتۋدى قولدايتىنىن ايتتى.
تيكتوك جاڭا اتقارۋشى جارلىق "جاھاندىق بيزنەستىڭ امەريكا
قۇراما شتاتتارىنىڭ زاڭ ۇستەمدىگىنە دەگەن سەنىمىنە نۇقسان كەلتىرۋ قاۋپى بار" دەپ مالىمدەدى، ول "ەركىن پىكىر ءبىلدىرۋ جانە اشىق نارىقتار تۇجىرىمداماسى ءۇشىن قاۋىپتى پرەتسەدەنت" جاسايدى دەگەندى دە قوسا ايتتى.
ء"بىز زاڭ ۇستەمدىگىنىڭ جويىلماۋىن, ءبىزدىڭ كومپانيامەن جانە پايدالانۋشىلارىمىزبەن ءادىل قارىم - قاتىناس جاسايتىندىعىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن قۇقىقتىق قورعاۋدىڭ قول جەتىمدى بارلىق قۇرالدارىن قولدانامىز، بۇنى اكىمشىلىك جاساماسا، وندا اقش سوتتارى جاسايدى» - دەلىنگەن جاۋاپتا.
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
