كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسىنىڭ پاندەمياسىنا بايلانىستى كوپتەگەن ەلدەر COVID-19 كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسىنا قارسى ۆاكتسينالاردى جەدەل تۇردە جاساي باستادى. قازاقستاندا دەنساۋلىق ساقتاۋ ءۇشىن اسا قاۋىپتى ينفەكتسيالارعا قارسى ۆاكتسينالاردى ازىرلەۋ. دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىمەن (ددسۇ) ىنتىماقتاستىق بويىنشا قر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى عىلىم كوميتەتىنىڭ بيولوگيالىق قاۋىپسىزدىك پروبلەمالارى عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ تاجىريبەسى مول. ينستيتۋت ۆاكتسينانى دايىنداۋعا ناۋرىز ايىنىڭ ورتاسىنان باستاپ كىرىستى، دەپ حابارلايدى “ادىرنا” قازاقپاراتقا سىلتەمە جاساپ.
ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ حابارلاۋىنشا، بۇل عىلىمي ۇيىم قاۋىپتى ينفەكتسيالارمەن جۇمىس ىستەۋ ءۇشىن 13 بيولوگيالىق قاۋىپسىزدىك زەرتحاناسىندا جۇمىس ىستەيتىن ەلىمىزدىڭ جەتەكشى ۆيرۋسولوگ-عالىمدارىن بىرىكتىرەدى. قاۋىپتى جانە اسا قاۋىپتى جۇمىستاردىڭ بارلىق تۇرلەرى قاۋىپسىزدىكتىڭ 3 دەڭگەيىندەگى زەرتحانادا (BSL-3) جۇرگىزىلەدى. بۇل - 50 جىلدان استام ناتيجەلى جۇمىس اتقارعان جانە ۆاكتسينالاردى وندىرۋدە تاجىريبەسى مول، بىرەگەي ينستيتۋت.
ينستيتۋتتىڭ زەرتتەۋلەرى مەديتسينا مەن اۋىل شارۋاشىلىعىنا ارنالعان ۆاكتسينالاردىڭ جاڭا تۇرلەرىن جاساۋعا، يممۋنوبيولوگيالىق پرەپاراتتاردى وندىرۋگە، قاۋىپتى جانە اسا قاۋىپتى اۋرۋلاردى دياگنوستيكالاۋ ءۇشىن تەست جۇيەلەرىن جاساۋعا باعىتتالعان. تەك سوڭعى 10 جىلدىڭ ىشىندە ينستيتۋت اسا قاۋىپتى ينفەكتسيالار بويىنشا، ونىڭ ىشىندە «قۇس» جانە «شوشقا» تۇماۋىنا، نودۋليارلىق دەرماتيتكە، برۋتسەللەزگە قارسى جەتى جاڭا ۆاكتسينا جاساۋ تەحنولوگياسىن دايىندادى.
قاۋىپسىزدىك جانە يممۋنوبيولوگيالىق قاسيەتتەرى بويىنشا سوڭعىسى وسى اۋرۋعا قارسى وزگە ۆاكتسينالارعا قاراعاندا ەداۋىر ساپالى. سونىمەن قاتار، 2020 جىلى بيولوگيالىق قاۋىپسىزدىك پروبلەمالارى عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتى عالىمدارى تۇيە شەشەگىنە قارسى ۆاكتسينا جاسادى. COVID-19 ۆيرۋسىن جۇقتىرعان العاشقى ناۋقاستار ناۋرىز ايىنىڭ ورتاسىندا عانا انىقتالعاندىقتان عالىمدار پاتولوگيالىق ماتەريالعا تەك 23 ناۋرىزدا قول جەتكىزدى.
الماتى قالاسىنىڭ جۇقپالى اۋرۋلار اۋرۋحاناسىندا ەمدەلىپ جاتقان العاشقى ناۋقاستاردان ماتەريالدار الىنىپ، بقپعزي-عا جەتكىزىلدى. BSL-3 قورعاۋ دەڭگەيى بار زەرتحانادا بيولوگيالىق ۇلگىلەردەن VERO جاسۋشالارىنىڭ كۋلتۋراسىندا SARS-CoV-2 قوزدىرعىشى (كوروناۆيرۋس قوزدىرعىشى) رەتىندە انىقتالعان ۆيرۋس ءبولىنىپ، ونىڭ بيولوگيالىق قاسيەتتەرى زەرتتەلدى.
وتە قىسقا ۋاقىت ىشىندە جۇرگىزىلگەن عىلىمي زەرتتەۋلەردىڭ ناتيجەسىندە 9 مامىردا بقپعزي عالىمدارى العاشقى ۆاكتسينانى شىعاردى. 15 مامىردا دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمى (ددسۇ) ونى ءوز سايتىندا كلينيكاعا دەيىنگى سىناقتارعا ارنالعان كانديداتتىق ۆاكتسينا رەتىندە تىركەدى. ددسۇ-دا تىركەلگەن كۇنى زەرتحانالىق جانۋارلارعا ۆاكتسينانىڭ كلينيكاعا دەيىنگى سىناقتارى باستالدى: سىزىقتىق تىشقاندار، سيريالىق حومياكتار، ەگەۋقۇيرىقتار، گۆينەيا شوشقالارى، پارومدار مەن قوياندار جانە ت. ب.
بۇگىنگى تاڭدا سىناق ناتيجەلەرى ددسۇ رەگلامەنتتەگەن بارلىق پارامەترلەر بويىنشا، اتاپ ايتقاندا - ۋىتتىلىق، پيروگەندىلىك، اللەرگەندىلىك، يممۋنوگەندىك، ۆاكتسينا ددسۇ مەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك فارماكوپەياسىنىڭ تالاپتارىنا سايكەس كەلەتىنىن كورسەتەدى.
سونىمەن قاتار، عىلىمي ينستيتۋت ۆاكتسينانى انتيدەنەلەر ءتيترى جوعارى يممۋنوگەندىلىكتى كورسەتكەن پريماتتاردا دا سىناقتان وتكىزىپ جاتىر. كلينيكاعا دەيىنگى زەرتتەۋلەر اياقتالعاننان كەيىن كوپ ۇزاماي ۆاكتسينانىڭ كلينيكالىق سىناقتارى باستالادى. سونداي-اق، اتالعان زەرتتەۋ ينستيتۋتى ءارتۇرلى پلاتفورمالاردا تاعى ءۇش ۆاكتسينانى: سOVID-19-عا قارسى قوسالقى، ۆەكتورلىق جانە ءتىرى كانديداتتىق ۆاكتسينالاردى دايىنداپ جاتىر.
ەسكە سالساق، دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى ۆاكتسينالاۋ - ينفەكتسيالىق اۋرۋلاردان قورعانۋدىڭ ءتيىمدى ءادىسى ەكەنىن جەتكىزدى. قازاقستاندىق عالىمدار 7 ۆاكتسينا دايىنداۋ تەحنولوگياسىن جاسادى.
جالپى قازاقستاندا كوروناۆيرۋسقا قارسى ۆاكتسينانىڭ بەس ءپروتوتيپى بويىنشا جۇمىس جۇرگىزىلىپ جاتىر. COVID-19 ۆاكتسيناسىن جاساۋ بويىنشا جۇمىستاردىڭ بارىسىنا قىزىعۋشىلىق تانىتقان ازاماتتار ددسۇ ۆەب-سايتىندا ۆاكتسيناعا ۇمىتكەرلەر تۋرالى جالپى شولۋدى وقي الادى. ۆاكتسيناعا ۇمىتكەرلەردىڭ ءتىزىمى ۇنەمى جاڭارتىلىپ وتىرادى. قازاقستان عالىمدارى ازىرلەپ جاتقان كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسىنا قارسى كانديداتتىق ۆاكتسينا كلينيكالىق زەرتتەۋدەن كۇزدە وتكىزىلەدى. سونداي-اق، ماماندار كوروناۆيرۋسقا قارسى ۆاكتسينا قاشان دايىن بولاتىنى تۋرالى دا ايتتى.
الدىن الا بولجامعا سايكەس، قازاقستاندا كوروناۆيرۋسقا قارسى ۆاكتسينا 65 جاستان اسقان، جۇرەك-قان تامىرى اۋرۋى، قانت ديابەتى جانە سوزىلمالى وكپە اۋرۋلارى بار تاۋەكەل توبىنا كىرەتىن ادامدارعا جانە مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنە سالىناتىن بولادى. ۆاكتسينا الاتىنداردىڭ بولجامدى سانى 2 347 000 ادامدى قۇرايدى.
“ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى
