Koronavırýs ınfekııasynyń pandemııasyna baılanysty kóptegen elder COVID-19 koronavırýs ınfekııasyna qarsy vakınalardy jedel túrde jasaı bastady. Qazaqstanda densaýlyq saqtaý úshin asa qaýipti ınfekııalarǵa qarsy vakınalardy ázirleý. Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymymen (DDSU) yntymaqtastyq boıynsha QR Bilim jáne ǵylym mınıstrligi Ǵylym komıtetiniń Bıologııalyq qaýipsizdik problemalary ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń tájirıbesi mol. Instıtýt vakınany daıyndaýǵa naýryz aıynyń ortasynan bastap kiristi, dep habarlaıdy “Adyrna” QazAqparatqa silteme jasap.
Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń habarlaýynsha, bul ǵylymı uıym qaýipti ınfekııalarmen jumys isteý úshin 13 bıologııalyq qaýipsizdik zerthanasynda jumys isteıtin elimizdiń jetekshi vırýsolog-ǵalymdaryn biriktiredi. Qaýipti jáne asa qaýipti jumystardyń barlyq túrleri qaýipsizdiktiń 3 deńgeıindegi zerthanada (BSL-3) júrgiziledi. Bul - 50 jyldan astam nátıjeli jumys atqarǵan jáne vakınalardy óndirýde tájirıbesi mol, biregeı ınstıtýt.
Instıtýttyń zertteýleri medıına men aýyl sharýashylyǵyna arnalǵan vakınalardyń jańa túrlerin jasaýǵa, ımmýnobıologııalyq preparattardy óndirýge, qaýipti jáne asa qaýipti aýrýlardy dıagnostıkalaý úshin test júıelerin jasaýǵa baǵyttalǵan. Tek sońǵy 10 jyldyń ishinde ınstıtýt asa qaýipti ınfekııalar boıynsha, onyń ishinde «qus» jáne «shoshqa» tumaýyna, nodýlıarlyq dermatıtke, brýellezge qarsy jeti jańa vakına jasaý tehnologııasyn daıyndady.
Qaýipsizdik jáne ımmýnobıologııalyq qasıetteri boıynsha sońǵysy osy aýrýǵa qarsy ózge vakınalarǵa qaraǵanda edáýir sapaly. Sonymen qatar, 2020 jyly Bıologııalyq qaýipsizdik problemalary ǵylymı-zertteý ınstıtýty ǵalymdary túıe sheshegine qarsy vakına jasady. COVID-19 vırýsyn juqtyrǵan alǵashqy naýqastar naýryz aıynyń ortasynda ǵana anyqtalǵandyqtan ǵalymdar patologııalyq materıalǵa tek 23 naýryzda qol jetkizdi.
Almaty qalasynyń juqpaly aýrýlar aýrýhanasynda emdelip jatqan alǵashqy naýqastardan materıaldar alynyp, BQPǴZI-ǵa jetkizildi. BSL-3 qorǵaý deńgeıi bar zerthanada bıologııalyq úlgilerden VERO jasýshalarynyń kýltýrasynda SARS-CoV-2 qozdyrǵyshy (koronavırýs qozdyrǵyshy) retinde anyqtalǵan vırýs bólinip, onyń bıologııalyq qasıetteri zertteldi.
Óte qysqa ýaqyt ishinde júrgizilgen ǵylymı zertteýlerdiń nátıjesinde 9 mamyrda BQPǴZI ǵalymdary alǵashqy vakınany shyǵardy. 15 mamyrda Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymy (DDSU) ony óz saıtynda klınıkaǵa deıingi synaqtarǵa arnalǵan kandıdattyq vakına retinde tirkedi. DDSU-da tirkelgen kúni zerthanalyq janýarlarǵa vakınanyń klınıkaǵa deıingi synaqtary bastaldy: syzyqtyq tyshqandar, sırııalyq homıaktar, egeýquıryqtar, gvıneıa shoshqalary, paromdar men qoıandar jáne t. b.
Búgingi tańda synaq nátıjeleri DDSU reglamenttegen barlyq parametrler boıynsha, atap aıtqanda - ýyttylyq, pırogendilik, allergendilik, ımmýnogendik, vakına DDSU men Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik farmakopeıasynyń talaptaryna sáıkes keletinin kórsetedi.
Sonymen qatar, ǵylymı ınstıtýt vakınany antıdeneler tıtri joǵary ımmýnogendilikti kórsetken prımattarda da synaqtan ótkizip jatyr. Klınıkaǵa deıingi zertteýler aıaqtalǵannan keıin kóp uzamaı vakınanyń klınıkalyq synaqtary bastalady. Sondaı-aq, atalǵan zertteý ınstıtýty ártúrli platformalarda taǵy úsh vakınany: SOVID-19-ǵa qarsy qosalqy, vektorlyq jáne tiri kandıdattyq vakınalardy daıyndap jatyr.
Eske salsaq, Densaýlyq saqtaý mınıstrligi vakınalaý - ınfekııalyq aýrýlardan qorǵanýdyń tıimdi ádisi ekenin jetkizdi. Qazaqstandyq ǵalymdar 7 vakına daıyndaý tehnologııasyn jasady.
Jalpy Qazaqstanda koronavırýsqa qarsy vakınanyń bes prototıpi boıynsha jumys júrgizilip jatyr. COVID-19 vakınasyn jasaý boıynsha jumystardyń barysyna qyzyǵýshylyq tanytqan azamattar DDSU veb-saıtynda vakınaǵa úmitkerler týraly jalpy sholýdy oqı alady. Vakınaǵa úmitkerlerdiń tizimi únemi jańartylyp otyrady. Qazaqstan ǵalymdary ázirlep jatqan koronavırýs ınfekııasyna qarsy kandıdattyq vakına klınıkalyq zertteýden kúzde ótkiziledi. Sondaı-aq, mamandar koronavırýsqa qarsy vakına qashan daıyn bolatyny týraly da aıtty.
Aldyn ala boljamǵa sáıkes, Qazaqstanda koronavırýsqa qarsy vakına 65 jastan asqan, júrek-qan tamyry aýrýy, qant dıabeti jáne sozylmaly ókpe aýrýlary bar táýekel tobyna kiretin adamdarǵa jáne medıına qyzmetkerlerine salynatyn bolady. Vakına alatyndardyń boljamdy sany 2 347 000 adamdy quraıdy.
“Adyrna” ulttyq portaly
