زاڭگەر بۇل زاڭدى دايىنداۋ بارىسىندا بىرقاتار كەمشىلىكتەردىڭ بولعانىن، ول تۋرالى ءباسپاسوز بەن الەۋمەتتىك جەلىلەردە جاريالاعانىن ايتتى. الايدا ول ەۆگەني جوۆتيس باستاعان ءبىر توپ مامانداردىڭ جاڭا زاڭنىڭ ىشىندەگى «شەت ەلدىك جانە ازاماتتىعى جوق ادامداردىڭ قازاقستاندا ميتينگىگە شىعا المايتىنىنا بايلانىستى نورماعا» بايكتوت جاريالاۋىنا (بۇل نورما ەۋروپا مەن حالىقارالىق شارتتاردىڭ ادام قۇقىقتارى جونىندەگى بولىمگە سايكەس كەلمەيدى دەگەندى ايتقان) كەلىسە المايتىنىن جەتكىزدى. زاڭگەر بىزگە ەلىمىزدىڭ تۇتاستىعى قاجەت ەكەنىن ايتىپ، حالىقارالىق نورمالارعا مىسال دا كەلتىردى.
ابزال قۇسپان زاڭ جوباسىنىڭ قازىرگى قولدانىستاعى كونستيتۋتسيا تالاپتارىنا ساي كەلەتىندىگى جونىندە:
- بىرىنشىدەن، قولدانىستاعى كونستيتۋتسيانىڭ 32-بابىندا ميتينگىلەرگە قاتىستى «قر ازاماتتارى بەيبىت ءارى قارۋسىز جينالۋعا، جينالىستار، ميتينگىلەر مەن دەمونستراتسيالار، شەرۋلەر وتكىزۋگە جانە توسقاۋىلدارعا تۇرۋعا حاقىلى» دەلىنەدى. ياعني، بۇل جەردە ەشقانداي التەرناتيۆا نورما جوق. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ادامدارىنا بەرىلگەن ايرىقشا قۇقىق ەكەنىن ەسكەرتكىم كەلەدى.
ەكىنشىدەن، كەز كەلگەن ەلدە حالىقارالىق شارتتاردان بولەك، وزدەرىنىڭ ۇلتتىق زاڭناماسى بولادى. ول زاڭنامانىڭ حالىقارالىق شارتتاردان بەلگىلى ءبىر ەرەكشەلىگى بار. مىسال ايتايىن. رەسەيدىڭ «نوچنىە ۆولكي» دەگەن بايكەرلەر قوعامى بىرنەشە جىل كولەمىندە ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستاعى جەڭىستى سىلتاۋ قىلىپ، جەڭىستى بەرلينگە بارىپ تويلايمىز دەگەن ماقساتپەن بىرنەشە ەلدىڭ تەرريتورياسىن باسىپ شەرۋلەر (اۆتوبۋسپەن، موتوتسيكلمەن) ۇيىمداستىرىپ كەلە جاتىر. بىراق ولار بىرنەشە جىل قاتارىنان ەۋرووداقتىڭ تەرريتورياسىنا كىرە الماي كەلەدى. «نوچنىە ۆولكيدىڭ» پولشادان باستاپ ءارى قاراي وتۋىنە تيىم سالىنعان. ويتكەنى، ولاردىڭ ماقساتى – ءستانيليزمدى ناسيحاتتاۋ، كەڭەس ۇكىمەتىن ناسيحاتتاۋ، ورىس ۇلتشىلدىعىن ناسيحاتتاۋ. بۇل – ەۆروپا ەلدەرىنىڭ ۇستانىمىنا قاراما قايشى. ول ەلدەر وزدەرىنىڭ ۇستانىمدارىنا قارسى بەيبىت جيىنعا رۇقسات بەرۋ بىلاي تۇرسىن، ءوز تەرريتوريالارىنا كىرگىزبەي كەلە جاتىر. وسىعان بايلانىستى رەسەيدىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنەن باستاپ ءارتۇرلى ۆەدموستۆو باسشىلارى مەن ساياساتكەرلەرى نەگاتيۆتى پىكىرلەرىن بىلدىرۋدە - دەدى.
زاڭگەر قازاقستانعا قاتىستى دا مىسال كەلتىردى.
«1991 جىلى ورال قالاسىندا جەرگىلىكتى كازاكتار مەن رەسەيدىڭ كوپتەگەن وبلىستارىنان كازاچەستۆو وكىلدەرى كەلىپ، ورال كازاچەستۆوسىنىڭ رەسەي يمپەراتورىنا 300 جىلدىعىن تويلاۋعا نيەت ءبىلدىردى. سول كەزدە وتە ۇلكەن دەڭگەيدە بولۋى مۇمكىن حالىقارالىق جانجالدىڭ الدى الىندى. «ازات» پارتياسى وتە ۇلكەن جۇمىس جاساپ، ۇلتارالىق شيەلەنىستىڭ الدىن الدى.
ەگەر ءبىز قازاقستان ازاماتتى جوق ادامدارعا ميتيگىگە شىعۋعا رۇقسات بەرىپ قوياتىن بولساق، وسىنداي جاعدايدىڭ قايتالانباسىنا كىم كەپىل بولا الادى؟
وسىعان بايلانىستى زاڭگەر رەتىندە دە، قوعام بەلسەندىسى رەتىندە دە زاڭداعى نورمانى قولداۋعا شاقىرامىن» - دەدى ابزال قۇسپان.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
https://www.youtube.com/watch?feature=youtu.be&v=TMRhybpB3wQ&app=desktop
