"Kazbrands" قوعامدىق قورى قازىرگى كارانتين كەزىندە حالىققا پايدالى قاراپايىم كەڭەستەرىن (لايفحاك) ۇسىنادى، دەپ جازادى baq.kz.
1. وزىن ءوزى وقشاۋلاۋ دەگەن نە؟
جالپى «ءوزىن ءوزى وقشاۋلاۋ» (سامويزولياتسيا) دەگەن تۇسىنىكتى بۇل ىندەت كەلمەي تۇرعاندا جاپوندىقتار قولدانىسقا ەنگىزگەن. جاپونشا ول "حيكيكوموري", ياعني داعدىنى تەز اۋىستىرۋدى، تۇرمىس ءداستۇرىن، تۇلعالىق ءجۇرىس-تۇرىستى، قوعامنان ەرىكتى تۇردە ءوزىن ادالاۋدى سيپاتتايدى. ءوزىن ءوزى وقشاۋلاۋ بۇل ەل ۇكىمەتىنىڭ ىندەتتىڭ ورشۋىنە بايلانىستى ازاماتتارعا جاريالاعان جەدەل ارەكەتى جانە قانداي دا بولماسىن جاس ەرەكشەلىكتەرىنە قاراماي ۋاقىتشا ءۇي كارانتينى. بۇل ءۇيدىڭ سىرتىنداعى جوسپارلاعان بارلىق جۇمىستاردى جانە كەزدەسۋلەردى توقتاتۋ، قوناققا شاقىرماۋ جانە قوناققا شاقىرعان جەرگە بارۋدى ۋاقىتشا ءوزىڭىزدى تىيۋ دەگەندى بىلدىرەدى. نەگىزى ءوزىن ءوزى وقشاۋلاۋ كەزىندە ءار ازاماتتىڭ قۇقىقتارى مەن مىندەتتەرى ساقتالىنىپ، الايدا كارانتين كەزىندە بەي-بەرەكەت سىرتتا جۇرۋگە تىيىم سالىنعان. ويتكەنى ءوزىن-ءوزى وقشاۋلاۋدىڭ شارتى ول ۇيدە بولۋ. بۇل وتە قاۋىپتى ىندەتتىڭ تارالماۋىن تەز ارادا توقتاتادى.
2. ءوزىن ءوزى وقشاۋلاۋعا قالاي دايىندالۋعا بولادى؟
ءوزىڭىزدى كارانتين كەزىندە سەنىمدى جانە ازدى-كوپتى قورعالعاندىعىڭىزدى سەزىنۋ ءۇشىن ەكى اپتالىق ازىق-تۇلىك، اۋىز سۋ جانە ءدارى-دارمەك، گيگيەنالىق زاتتار قورىن جاساپ الىڭىز. ۋاقىتتى ۇنەمدەۋ ءۇشىن جەتكىزىپ بەرۋ قىزمەتىن پايدالانىپ: ۇن، ماكارون، كونسەرۆىلەر، جارتىلاي دايىن ونىمدەر (پولۋفابريكات), جەمىس، كوكونىس جانە باسقا دا زاتتار، سۋ، جانە ءدارى-دارمەكتەر، قورعانىس ماسكالارىن، ءبىر رەتتىك قولعاپتار، دەزينفەكتسيالىق جانە گەگيەنالىق قۇرالدارىنا تاپسىرىس بەرۋگە بولادى. دۇكەن مەن دارىحاناعا بارعان كەزدە الەۋمەتتىك ارا-قاشىقتىقتى (2 مەتر قاشىقتىقتا وزگە ادامدارعا جاقىنداماۋ كەرەك) ۇمىتپاڭىز. بارلىق قاپتاماداعى تاعامداردى سانيتايزەرمەن تازالاپ، ۇيگە كەلگەن بويدا كوشە كيىمى مەن اياق كيىمىڭىزدى جۋىپ قويىڭىز. كارانتين كەزىندە ۋاقىتشا قولما-قول اقشالاردى ۇمىتىپ، كارتامەن تولەم جاساپ، ونى ءاردايىم دەزينفەكتورمەن تازالاپ تۇرىڭىز. اشىق قولىڭىزبەن ەسىكتىڭ تۇتقاسىن، ءليفتىنىڭ جانە بانكوماتتىڭ باتىرمالارىن، تايانىشتار مەن كوپشىلىك قولداناتىن زاتتاردىڭ سىرتىن ۇستاماڭىزدار. بارلىق گادجەتتەردى، اسىرەسە موبيلدىك تەلەفونىڭىزدى ۇنەمى دەزينفەكتسيالاپ ءجۇرىڭىز. ۇيىڭىزدە ابدەن ىلعالدى تازالاۋ دەزينفەكتسياسىن جاساڭىز. ءوز-ءوزىڭىزدى وقشاۋلاعان جاعدايدا ەگەر دە دەنساۋلىعىڭىزدىڭ ناشارلاۋىنا بايلانىستى ءبىر نارسە بولا قالسا، تەزدەتىپ كومەككە كەلۋ ءۇشىن ءۇيىڭىزدىڭ جيناق كىلتىن تۋىسىڭىزعا، كورشىڭىزگە نەمەسە كونسەرجگە بەرىپ قويىڭىز. سونداي-اق كىلتتەردى دەزينفەكتسيالاپ، ولاردى بەرۋدە جەكە بايلانىستان اۋلاق بولعان ابزال. ءوزىڭىزدىڭ ەموتسيونالدىق جاعدايىڭىزدى تۇراقتاندىرۋ ءۇشىن، ءوز-ءوزىڭىزدى وقشاۋلاۋ ۋاقىتىندا كۇندەلىكتى رەجيم جاساپ، سونى ساقتاۋعا تىرسىڭىز.
3. ءوزىن-ءوزى وقشاۋلاۋ قانشا ۋاقىتقا سوزىلادى؟
قازىرگى تاڭدا رەسپۋبليكامىزدىڭ بارلىق ايماعى كارانتين جاعدايىندا جانە ادامدار ءوز-وزدەرىن وقشاۋلاۋدا. الايدا بۇل وقشاۋلاۋ دەرتتىڭ جايىلۋ قاۋىپىنە قاراي سوزىلۋى دا مۇمكىن، وعان مورالدىق تۇرعىدان دا دايىن بولعان ابزال. ماسەلەن قىتايدا بارلىق ساقتىق شارالارىن قاتاڭ ساقتاۋ ارقىلى ىندەتتىڭ بەتىن بەرى قايتارىپ، ورشۋىنە جول بەرمەدى. وعان دەيىن وندا كارانتين ۋاقىتى 2 ايعا سوزىلىپ، 65 ملن. ادامدى قامتىدى. باعىنبايتىن ىندەتتى تەزدەتىپ توقتاتۋعا وسى ۋاقىت جەتتى. ءبىزدىڭ ەل پرەزيدەنتى مەن ءتيىستى سالالاردىڭ جەدەل ارەكەتتەرىنىڭ ارقاسىندا ىندەتتىڭ باسقا ەلدەر سەكىلدى تارالۋىنا (اقش، يتاليا، يران جانە ت.ب.) جول بەرىلمەدى. ەگەر دە رەسپۋبليكامىزدىڭ ءار ازاماتى ءوزىن-ءوزى وقشاۋلاۋ مەن گەگيەنالىق قۇرالداردى پايدالانسا، وندا ءبىر اي كولەمىندە جاعداي تۇراقتالۋى مۇمكىن دەيدى ساراپشىلار.
4. ءوزىن ءوزى وقشاۋلاۋدا قانداي ەرەجەلەردى ساقتاعان ءجون؟
ءۇي قارانتينىنىڭ ەڭ باستى قاعيداسى بۇل ءۇي-جايدى تاستاپ كەتپەۋ. تەك مىنا جاعدايدا عانا ەرەكشەلىك جاساۋعا بولادى:
- جەدەل مەديتسينالىق كومەك قاجەت بولعاندا;
- ءدارى-دارمەك پەن ازىق-تۇلىك (ۇيگە جاقىن جەردەگى ءدارىحانا مەن دۇكەننەن) الۋعا;
- ءيتتى سەرۋەندەتۋگە (ۇيدەن 100 مەتردەن الىس قاشىقتىقتا بولماۋ);
- قوقىستى شىعارۋ.
سونىمەن قاتار، وزدەرىنىڭ پاتەرلەرىنەن شىعۋعا رۇقسات ەتىلگەن ازاماتتار بۇل مىندەتتى ء(تيىستى ورگاندار ارقىلى ارنايى رۇقساتناماسى ارقىلى) جۇمىسقا باراتىندار. بۇل تىزىمگە قاشىقتىق رەجىمىنە وتە المايتىن لاۋازىمدى تۇلعالار، ىشكى ىستەر وكىلدەرى، دارىگەرلەر، وندىرىستىك جانە مەكەمە قىزمەتكەرلەرى جاتادى. ەستەرىڭىزدە بولسىن، ءۇي كارانتينىنىڭ تابىستىلىعى ارقايسىسىنىڭ جەكە شەشىمىنە، ياعني ءوزىنىڭ ءجۇرىسىن سىرتتا شەكتەۋ جانە وزگە ادامدارمەن تۇيىسپەۋگە بايلانىستى.
5. ءوزىن ءوزى وقشاۋلاۋ كەزىندەگى دەزينفەكتسيا.
پاتەردە بولعاندا قاۋىپسىز رەجيمدى ساقتاۋدى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن، بولمەلەردى ۇنەمى جەلدەتىپ، سىرتقى دەزينفەكتسيالىق تازالاۋ جۇرگىزۋ قاجەت. دارىگەرلەر كۇنىنە ەكى رەت ابدەن ىلعالدى تازالاۋ وتكىزۋدى ۇسىنادى، اسىرەسە ەرەكشە نازاردى اسحانا مەن جۋىناتىن (سانۋزەل) بولمەگە اۋدارعان ءجون.تازالىقتىڭ جۇيەلىلىگى بۇل - الدىمەن تۇرعىن بولمە، ودان كەيىن – اسحانا مەن جۋىناتىن بولمە. ەگەر دە مۇمكىندىك بولسا، وندا ءبىر رەتتىك سالفەتكالار مەن شۇبەرەكتەردى پايدالانىڭىزدار نەمەسە كوپقولدانبالى شۇبەرەكتى ءار تازالىق كەزىندە جۋعىش زاتپەن شايىپ، جاقسىلاپ كەپتىرىڭىز. زاتتاردىڭ سىرتقى جاعىنداعى ۆيرۋستى سپيرتپەن جانە ەرىتىندىمەن جويۋعا بولادى. سەبەبى قازىر ساتىلىمدا انتيسەپتيكتەردى تابۋ قيىن، سوندىقتان تازا مەديتسينالىق ءسپيرتتى (سپرەي-قۇتىلارعا قۇيىپ) پايدالانعان ءجون. سونىمەن بىرگە ءار كەش سايىن ەسىكتەردىڭ تۇتقالارىن، ورىندىقتاردىڭ ارقالارىن، سۋ اعاتىن شۇمەكتەردى جانە باسقا دا سىرتقى جاقتاردى، ءۇي-ىشىندەگىلەردىڭ بارلىعى كوپ ۇستايتىن زاتتاردى دەزينفەكتورمەن ءسۇرتۋ ۇسىنىلادى. ەگەر دە ىدىس جۋاتىن ماشينا جوق بولسا، وندا ىدىستى جۋعاننان كەيىن ىستىق سۋعا شايىپ، ودان كەيىن جۋىلعان ىدىستان سۋ سورعالاپ اعىپ تۇراتىنداي كەپتىرۋ كەرەك. ءار تازالاۋدان كەيىن قولدى دەزينفەكتورمەن وڭدەۋ كەرەك. ءوزىن-ءوزى وقشاۋلاعان كەزدە كىردى 60 گرادۋس تەمپەراتۋرادا جۋ ۇسىنىلادى.
6. ەگەر دە دەزينفەكتسيالىق قۇرالدار مەن سپرەيلەر تاۋسىلسا نە ىستەۋ كەرەك؟
تازالاۋ كەزىندە كيسلورودتىق اعارتۋ نەمەسە حلوردى 1/10 (ستاقان سۋعا 1 اس قاسىق) كولەمىندە جىلى سۋمەن ارالاستىرىپ جاساۋعا بولادى. بۇل ەرىتىندىنى قولعاپپەن جۇمىس جاساۋ ۇسىنىلادى. 10-15 مينۋت وتكەننەن كەيىن سىرتقى جاعىن تازالاۋ ءۇشىن سۋلى سالفەتكامەن نەمەسە شۇبەرەكپەن ءسۇرتىپ الۋ قاجەت. قولدى دەزينفەكتسيالاۋعا قاراپايىم سابىن دا جارايدى: ەگەر دە ءار قولدى 20 سەكۋند سايىن جاقسىلاپ سابىنداپ جۋسا، وندا ۆيرۋس بىردەن جويىلادى.
7. ءوزىن ءوزى وقشاۋلاۋدى بۇزۋشىلارعا قولدانىلاتىن شارالار.
زاڭعا باعىنباعانداردى پوترۋلدىك پوليتسيا وكىلدەرى ۇستاپ، ءتيىستى اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتا الادى. توتەنشە جاعداي كەزىندەگى رەجيمدى بۇزعانى جانە تالاپتاردى ورىنداماعانى ءۇشىن قر اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكسىنىڭ 476-بابى (توتەنشە جاعداي رەجيمىن بۇزۋ) بويىنشا ەسكەرتۋ، 10 ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش مولشەرىندە 26510 تەڭگە ايىپپۇل سالۋ نەمەسە 15 تاۋلىككە دەيىن قاماۋعا الۋ جازاسى قاراستىرىلعان.
فوتو: ينتەرنەت جەلىسىنەن
