ەلباسىمىز نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆتىڭ «بولاشاققا باعدار:رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىندا ايتىپ وتكەندەي، ءاربىر ازامات ءوزى تۋعان ولكەنىڭ تاريحىن ءبىلۋى، ءاربىر وسكەلەڭ ۇرپاق ءوز حالقىنىڭ تاعىلىمى مول تاريحي ەسكەرتكىشتەرىمەن تانىس بولۋى كەرەك دەپ بىلەمىن. وسى تۇستا، ءوزىمنىڭ تۋعان ولكەم تۇركىستان وبلىسى، وتىرار اۋدانى، ءشاۋىلدىر اۋىلى، قوعام ەلدى-مەكەنىندە ورنالاسقان «ارىستان باب» كەسەنەسىنىڭ تاريحىنا ءۇڭىلۋدى ءجون كوردىم.
ءبارىمىز بىلەتىندەي، ارىستانباب تەك ەلىمىزدىڭ عانا ەمەس، تۇركى الەمىنىڭ دامۋىنا ۇلەس قوسقان ءىرى تۇلعا بولدى. ارىستانباب تۋرالى قازاقتا اڭىز دا، جىر دا از ەمەس. قازاقتىڭ ۇلى ويشىلى، تۇركىستاندىق عۇلاما قوجا احمەت ءياسساۋيدىڭ ۇستازى بولعان. وسى ۇلى تۇلعانىڭ باسىنا ورناتىلعان كەسەنە بۇگىندە ادام كوپ باراتىن قاسيەتتى مەكەنگە اينالىپ وتىر. كەسەنە مەشىت،ءدالىز،قابىرحانا ازان شاقىراتىن مۇنارا سىندى بولىكتەردەن تۇرادى جانە ەڭ كونە بولىگى قابىرحانا كورىنەدى. مازار 14 عاسىردا جانە 20 عاسىردىڭ باسىندا جوندەۋدەن وتكەن. جەرگىلىكتى تۇرعىنداردىڭ ايتۋىنشا، ارىستانباب كەسەنەسىنىڭ توبەسىن ەشقاشان بۇلت باسپايدى ەكەن، ءاردايىم اشىق اسپان استىندا تۇرادى. ەل ىشىنەن ارىستانباب كەسەنەسىنە بارىپ، تىلەگى قابىل بولىپ ورالىپتى دەگەندى دە كوپ ەستيمىز. مۇنىڭ ءبارى ارىستانبابتىڭ قاسيەتتى ادام بولعانى تۋرالى اڭىزداردى دالەلدەي تۇسەدى.
تاريحىمىزدا ارىستانباب سەكىلدى ۇلى تۇلعالار دا، كەشەگىدەن بۇگىنگە امانات ەتىلگەن ەسكەرتكىشتەر دە از ەمەس. بىزدەگى مىندەت-اماناتقا قيانات جاساماي، ولاردى ساقتاپ قالۋ. تاريحىن بىلمەگەن ادامنىڭ بولاشاعى بۇلىڭعىر ەكەنى انىق. سول سەبەپتى ءار ءوسىپ كەلە جاتقان جاس ۇرپاقتىڭ ءوز تاريحىن ءبىلۋى مىندەت.
فاتيما كاسىمكۋل
ءال فارابي اتىنداعى قازۇۋ فيلولوگيا جانە الەم تىلدەرى فاكۋلتەتىنىڭ ستۋدەنتى
عىلىمي جوبا جەتەكشىسى: ف. قوزىباقوۆا،
ءال فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى تاريح جانە ارحەولوگيا، ەتنولوگيا فاكۋلتەتىنىڭ
قازاقستان تاريحى كافەدراسىنىڭ پروفەسسورى
