«باقىتتى كۇندەر ساعان كەلمەي̆دى،
سەن ءوزىڭ وعان قاراي̆ ءجۇرۋىڭ كەرەك»
ء(س)ماۋلانا
⠀
گارۆارد ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى دجون اچور ءوزىنىڭ "باقىت باسىمدىعى" اتتى ەڭبەگىندە ادامداردىڭ ومىردە بەلگىلى ءبىر جەتىستىككە جەتۋىنىڭ، قادامدارىنىڭ ءساتتى بولۋىنىڭ، كاسىپتىك باسپالداعىنىڭ العا قاراي ورلەۋىنىڭ 70%-ى ونىڭ بىلىكتىلىگىنە، بىلىمىنە ياكي تالانتى پەن تالابىنا ەمەس، ادامنىڭ ءوزىن قانشالىقتى "باقىتتى" سەزىنۋىنە باي̆لانىستى ەكەندىگىن اي̆تىپتى.
ادامداردىڭ باقىتتى بولۋىنا ەكى فاكتور اسەر ەتەدى: سىرتقى جانە ىشكى. سىرتقى دەگەنىمىز - سەنىڭ جاقىندارىڭنىڭ، دوستارىڭنىڭ جانىڭدا بولۋى، ولاردىڭ قيىن ساتتە سەنى قولداۋى. ودان بولەك ماتەريالدىق جاعىنان تولىق قامتاماسىز ەتىلگەن بولساڭ، ياعني اقشا، ءۇي، جۇمىس، قالاعانىڭدى جاساي الۋىڭ بارلىعى دەرلىك سىرتقى باقىت فاكتورلارىنا جاتادى. ال ىشكى فاكتور قانداي بولادى؟ ىشكى فاكتور- سەنىڭ سىرتتا بولىپ جاتقان جاعدايلارعا قاراماستان، ءوزىڭنىڭ ىشكى بالانسىڭنىڭ تۇراقتى بولۋى، وزگەشە ايتقاندا كوڭىلىڭنىڭ ءبىر ورىندا بولۋى. كوبىنە ءوزىن-ءوزى تۇسىنگەن، ۇققان، جان دۇنيەسىمەن ۇندەسە بىلگەن ادامنىڭ باقىتتىلىق دەڭگەيى جوعارى بولىپ جاتادى. قانشا سىرتقى فاكتورلارىڭ تولىققاندى بولىپ تۇرعانىمەن، ىشكى تۇراقتىلىق تولىق قالىپتاسپاي جاتىپ، بۇتىندەي باقىتتى بولۋ مۇمكىن ەمەس.
راسىندا دا، باي̆قاي̆سىزدار ما؟ ءبىزدىڭ ومىرىمىزدە جاقسى جاڭالىقتار تولاسسىز اعىلىپ، كوڭىل-كۇي̆ىمىز كوتەرىڭكى بولعان ساتتەردە جاساعان ءاربىر ءىسىمىز ماكسيمالدى تۇردە ءوزىنىڭ ونىمدىلىگىن كورسەتەدى. ياعني، مۇنىڭ سەبەبى - ءبىزدىڭ باقىت كوەففيتسەنتىمىزدىڭ جوعارى بولۋى.
كوبىنە ءبىزدىڭ سانامىزعا "باقىت" ۇعىمى ماتەريالدى قۇندىلىقتارمەن نەمەسە ناقتى ءبىر انىق زاتپەن ءسىڭىپ قالعاندىقتان مۇنداي تەوريانى قابىلداۋ قيىنعا تۇسەدى. اسىلىندا، ساناعا سىڭگەن ستەرەوتيپتەردى جادىمىزدان ءوشىرىپ، جان-جاعىمىزداعى كورىنىستەرگە كوز جۇگىرتىپ، كىشكەنە نارسەگە قۋانا بىلسەك جانە ەڭ باستىسى شۇكىرشىلىك ەتۋدى ۇمىتپايتىن بولساق، ءومىرىمىزدىڭ قالاي ءتۇرلى-تۇسكە بويالعانىن اڭعارماي دا قالامىز.
ىشكى باقىت فاكتورىن قالىپتاستىرۋ ءۇشىن قاجەت:
- ءوزىڭنىڭ ومىردەگى ميسسياڭدى ۇعۋ;
- ىشكى وزىڭمەن تىلدەسۋ، ءتۇسىنۋ;
- اينالاداعى كەلەڭسىزدىكتەرگە ءمان بەرمەۋ;
- ءبىر ءسات جانىڭا تىنىشتىق بەرۋ;
- بارلىق نارسەدەن جاقسىنى كورە ءبىلۋ;
سىرتقى ونىمدىلىكتى ارتتىرۋ ءۇشىن ىشكى تۇراقتىلىقتى قالىپتاستىرۋ قاجەت. ياعني، الدىمەن ءوزىڭىزدى باقىتتى قىلۋعا تىرىسىڭىز. ءوزىڭىز باقىتتى بولماي، وزگەنى باقىتتى ەتۋ مۇمكىن ەمەس. سەبەبى، ىشكى گارمونيا تەرەزە ارتىنداعى الەمگە دە ۇلكەن سەپتىگىن تيگىزەدى.
ءسوزىمدى قادىر مىرزا ءاليدىڭ ولەڭ جولدارىمەن اياقتاسام:
ء"بىر قۇدىرەت ءبىزدى ومىرگە جولداي̆دى.
ءبىز ءومىردى تۇسىنبەي̆مىز،
سول — قاي̆عى.
تۋا سالا تاۋداي̆ باقىت كۇتەمىز،
ال شىنىندا باقىت ۇلكەن بولماي̆دى."
شىنىندا، باقىت ۇلكەن بولمايدى. باقىت- كىشكەنە عانا كوڭىلىمىزدە جاسىرىلعان.
اقبوتا تۇگەلبايقىزى
