كوبىنە قازىنالى قارتتارىمىزدان، اسىل اجەلەرىمىزدەن، ارداقتى انالارىمىزدان "اينالايىن" دەگەن جىلى ءسوزدى ەستىپ جان-جۇرەگىمىز ەلجىرەپ، تۇلا بويىمىز تەبىرەنىپ جاتادى. "اينالايىن، قۇلىنشاعىم، ابايلا!", "قىلىقتارىنان اينالايىن", "اللام بەرە سالعان، اينالايىنىم" جانە سول سياقتى نازىك، جىلى سوزدەرمەن نەمەرەلەرىن ەركەلەتىپ، ماپەلەپ جاتاتىن اتالارىمىز بەن اجەلەرىمىز دە از ەمەس. ادامدى الاستاعاندا دا، ىدىس سىنعاندا دا باسىنان اينالدىرادى.
ءسىز جوعارىداعى اينالايىن ءسوزىنىڭ تۇبىندە تامىرى تەرەڭ تاريح، قانداي ءمان مەن ماعىنا جاتقانىن بىلەسىز بە؟! ەگەر بىلمەسەڭىز، جاقىنىراق وتىرىپ، زەيىن قويىپ وقىڭىز. وزىمدە جاقىن ارادا ونىڭ تەك قانا ءسوز ەمەس، عاسىرلار بويى ءسوز تۇرىندە ساقتالىپ كەلە جاتقان ەجەلگى سالتىمىز ەكەنىن ءبىلىپ ، بىلگەنىممەن سىزدەرمەن ءبولىسۋدى ءجون كوردىم.
بۇرىندارى قازاق وتباسىندا كىشكەنە بالا ياكي جاس جەتكىنشەك سىرقاتقا شالدىعىپ اۋىرعاندا اكەسى ، اناسى نەمەسە ەگدە جاستاعى ادام سول جاستىڭ ساۋىعىپ ، دەرتىنەن ايىعىپ، جانىن امان الىپ قالۋ ءۇشىن وسى ىرىمدى جاسايتىن بولعان. ونىڭ بىزگە جەتكەن 2 ءتۇرى بار . العاشقىسى، بالاسى اۋىرعاندا اكەسى كيىمىن تەرىسىنە اۋدارىپ كيىپ، موينىنا بەلدىك ءىلىپ، ونىڭ "تومەنگى الەمگە تۇسكەنىن" ءبىلدىرىپ، بالاسىن اينالا باستاسا ، ەكىنشى جاعدايدا قاريالارىمىز كيىز ءۇيدىڭ ءدال ورتاسىنا ناۋقاستى جاتقىزىپ، ءۇش مارتە اينالىپ، ەسىككە كەلگەن ساتتە: "اينالايىن", - دەپ داۋىستايدى ەكەن. بۇل ىرىمنان كەيىن، ەڭ قىزىعى، جاس ساۋىعىپ، سول ىرىمى جاساعان قارت اۋرۋعا شالدىعىپ نەمەسە جان ءتاسىلىم ەتەتىن بولىپتى. قازاق سودان بەرى بۇل اسىل ءسوزدى ۇمىتپاي ، بالالارىنا: "اينالايىن",- دەپ ەمىرەنەدى ەكەن. ونداعىسى: "سەنىڭ جولىڭدا مەنىڭ جانىم قۇربان", "سەنىڭ مۇڭىڭدى ماعان بەرسىن",- دەگەنى ەكەن.
ويلاڭىزشى، قازاعىمنىڭ ءبىر عانا سوزىندە قانشاما تىلسىم، جاناشىرلىق، مەيىرىمدىلىك پەن بالاعا دەگەن شەكسىز ماحاببات جاتىر.
اينالدىرۋ - ەجەلگى ءداستۇردىڭ سارقىنشاعى بولعانىمەن،مۇنىڭ ارتىندا تۇركى داۋىرىنەن كەلە جاتقان سەنىم تۇر . وسى تۇستا ءسوز قادىرىن جەتىك تۇسىنە بىلگەن اعامىز كاكىمبەك سالىقوۆتىڭ:
"بۇكىل الەم سويلەگەندە ءبىر تىلدە،
"اينالايىن" دەگەن ءسوزدى ساقتارمىز", - دەگەن ولەڭ جولدارىنىڭ تۇپكى ۇعىمىن ەندى ۇققاندايمىن. ويلانىپ قاراساق، "اينالايىن" ءسوزى ەشبىر وزگە تىلگە اۋدارا دا، وزگە ۇلتقا تۇسىندىرە المايدى دا ەكەنبىز. ياعني، ول - تەك بىزدىكى. بۇل جايلى قازاقتىڭ ءبىرتۋارى ولجاس سۇلەيمەنوۆ اتامىزدىڭ:
"اينالايىن-چۋدەسنوە سلوۆو،
جال ،چتو رۋسسكي ەگو نە پويمەت.
وبياسنيت يا گوتوۆ ەمۋ سنوۆا،
تولكو بەدنو زۆۋچيت پەرەۆود" - دەگەن ولەڭ جولدارى ءسوزىمنىڭ استارىن ايشىقتاپ تۇرعانداي.
بۇگىندە بۇل ىرىم جوعالىپ كەتسە دە، اينالامىزدا "اينالايىن" ءسوزى ءوز ءسانىن جوعالتپاق ەمەس. جۇرەگىمە بۇرىننان جاقىن ءسوزدىڭ ماعىناسىن ودان ءارى ۇعىنا تۇسكەننەن سوڭ ، شىن جاقىندارىمنىڭ قايعىسىن وزىمە الىپ، ماسەلەسىن شەشە الماسام دا، قول ۇشىن سوزۋ ماقساتىندا ، ۋايىمنان قاجىپ جۇرگەن باعالالىلارىما ىشتەي عانا سىبىرلاپ قايتالاي باستادىم. ولاردىڭ جاراسىن جەڭىلدەتىپ، دەمەۋ بولۋ ءۇشىن...
اقبوتا نىسانباي،
تۇران ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ 1 كۋرس ستۋدەنتى
