يۋنەسكو-نىڭ اقپاراتىنا سايكەس، بۇگىنگى تاڭدا 107 مەملەكەتتە ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەر تولىق جابىلعان. بۇل – 861 ملن وقۋشى ءبىلىم الۋىن توقتاتتى دەگەن ءسوز. بۇعان قوسا، 12 ەلدىڭ كەيبىر قالاسىندا ورتا ءبىلىم بەرۋ وشاقتارى جۇمىس ىستەمەيدى.
ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى اسحات ايماعامبەتوۆتىڭ ايتۋىنشا، وسىعان بايلانىستى بىرقاتار مەملەكەتتىڭ الدىندا وسى ۇدەرىس سالدارىن ازايتۋ جانە ۇزدىكسىز ءبىلىم بەرۋدى قامتامسىز ەتۋ ءۇشىن مۇمكىندىك جاساۋ مىندەتى تۇر.
اقپارات قۇرالدارىنان قاشىقتان وقىتاتىن ءتۇرلى پلاتفورمالار تۋرالى قاراما-قايشى جازبالاردى كوزىم شالىپ قالدى. ءبىلىم بەرۋدىڭ ءار دەڭگەيى ءۇشىن ءتۇرلى وقىتۋ جۇيەلەرى ۇسىنىلۋدا. سوندىقتان قاشىقتان وقىتۋ بويىنشا جۇرگىزىلىپ جاتقان جۇمىس تۋرالى تاعى ءبىر مارتە جازۋدى قاجەت دەپ سانادىم. وسى پوست ارقىلى اتقارىلىپ جاتقان جۇمىس تۋرالى تۇششىمدى اقپارات بەرۋگە جانە ءوزىمنىڭ كوزقاراسىممەن بولىسۋگە تىرىسامىن، - دەپ اتاپ ءوتتى مينيستر.
ول قاشىقتىقتان وقىتۋدى 7 باعىتقا ءبولىپ، ءتۇسىندىرىپ ءوتتى:
1. "قاشىقتان وقىتۋ ايتارلىقتاي وڭاي، ءارى جەڭىل مە؟", ء"بىلىم بەرۋ ۇيىمدارى 100% قاشىقتىقتان وقىتۋ فورماتىنا كوشە الا ما؟" دەگەن سىندى ساۋالدار ءجيى قويىلۋدا. البەتتە، ءبارى ايتارلىقتاي وڭاي ەمەس. ورتا ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنە قاتىستى ۇلكەن جۇمىس اتقارىلۋدا، قازىردىڭ وزىندە ناتيجە بار دەپ ايتۋعا بولادى.
- تەحنيكالىق جانە كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىنىڭ باسىم بولىگىندە اقپاراتتىق جۇيە بار جانە قولدانىلۋدا. اراسىندا ەش قيىندىقسىز، ءساتتى پايدالانىپ جۇرگەندەرى دە، جاڭا فورماتقا ەندى بەيىمدەلە باستاعاندارى دا بار. اقپاراتتىق جۇيەلەر مەن پلاتفورمالاردى وقۋ ورىندارى قاجەتتى كونتەنتپەن قامتاماسىز ەتۋدە. ايتا كەتەيىن، كوللەدجدەرگە قاشىقتان وقىتۋ بارىسىندا قيىندىق تۋعىزاتىن كەيبىر پاندەردى كەلەسى كۋرسقا قالدىرۋعا كەڭەس بەردىك.
- جوعارى ءبىلىم دەڭگەيىنە كەلەتىن بولساق، شىن مانىندە تولىق دايىندىق بار. جوو-نىڭ باسىم كوپشىلىگى سوڭعى ەكى جىلدا بىرقاتار تەحنولوگيانى پايدالىپ ءجۇر. سوندىقتان دايىندىق دەڭگەيلەرى جاقسى. ماسەلەن، قازۇۋ، كيمەپ، شقمتۋ، UIB, سدۋ جانە تاعى باسقا ۋنيۆەرسيتەتتەر ءۇشىن بۇل فورماتتا ساپالى ءبىلىم بەرۋ ەش قيىندىق تۋعىزباۋدا. دەگەنمەن، كەيبىر جەكەمەنشىك جوعارى وقۋ ورىندارى تۇراقتى باقىلاۋعا الىنىپ، ولارعا ادىستەمەلىك جانە تەحنيكالىق قولداۋ كورسەتىلۋدە.
2. ءبىز ارنايى جۇمىس توبىن قۇردىق. ونىڭ قۇرامىنا قاشىقتان ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا جۇمىس ىستەيتىن Bilimland, Daryn.online, "كۇندەلىك", Univer, Platonus, EduPage, بيل، BTS education, U-study ي AGS سىندى ۇيىمداردىڭ وكىلدەرى جانە پەداگوگتەر، ادىسكەرلەر، مەكتەپ ديرەكتورلارى، ديرەكتورلاردىڭ وقۋ ءىسى جونىندەگى ورىنباسارلارى جانە جوو پرورەكتورلارى ەندى.
بۇل رەتتە جۇمىس بىرنەشە باعىت بويىنشا جۇرگىزىلۋدە. ماسەلەن:
ا) تاپسىرمالاردى بەرۋدى، ولاردىڭ ورىندالۋىن تەكسەرۋدى، باعالاۋدى جانە كەرى بايلانىستى قامتاماسىز ەتەتىن اقپاراتتىق جۇيەلەردى ەنگىزۋ;
ب) ءبىلىم الۋشىلار بەينە-ساباقتارعا قاتىسىپ، تاپسىرمالار الىپ، قاجەت بولعان جاعدايدا پەداگوگتەردىڭ ءوز سىنىبىمەن ونلاين-تالقىلاۋ، باعالاۋ بويىنشا نەمەسە بەينە-ستريمينگ سەرۆيستەرىن پايدالانا الۋىن قامتاماسىز ەتەتىن جۇيەلەردى ىسكە قوسۋ;
ۆ) تەلەارنالار ارقىلى ساباق وتكىزۋگە دايىندالۋدامىز. وندا بەينە-ساباقتار ساباق كەستەسىنە ساي كورسەتىلەتىن بولادى. بۇل تەتىك، اسىرەسە، ينتەرنەت قۋاتى ءالسىز جانە قاجەتتى قۇرال-جابدىقتارعا قاتىستى قيىندىقتارى بار اۋىلدىق ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارى ءۇشىن وزەكتى.
ءبىز ءۇشىن بارلىق ساباق ورتا ءبىلىم بەرۋدىڭ مەملەكەتتىك جالپىعا مىندەتتى ستاندارتىنا ساي وقۋ باعدارلاماسى بويىنشا، ساباق كەستەسىنە سايكەس، تسيفرلىق ءبىلىم بەرۋ رەسۋرستارى بويىنشا ادىستەمەلىك قولداۋمەن جانە مۋلتيمەديالىق ماتەريالدارمەن قامتاماسىز ەتىلىپ، ۇستازدار ءۇشىن الدىن الا ازىرلەنگەن جوسپار بويىنشا جۇرگىزىلگەنى ماڭىزدى.
3. باستىسى، ءبىلىم الۋ تەتىگى ساپاعا اسەر ەتپەۋى قاجەت. پەداگوگتەرىمىز بەن وقۋشىلارىمىزدىڭ تسيفرلىق ساۋاتتىلىعىن دامىتۋ قاجەت ەكەندىگى دە باستى نازاردا. ولار ءۇشىن ارنايى كۋرستار وتكىزىلىپ، نۇسقاۋلىقتار ازىرلەنەتىن بولادى. قازىردىڭ وزىندە مۇعالىمدەر ءۇشىن تسيفرلىق رەسۋرستاردى پايدالانۋ بويىنشا ءبىراز ۆيدەودارىستەر ازىرلەندى. ينكليۋزيۆتىك ءبىلىم بەرۋ، جاڭا تەحنولوگيالاردىڭ قولجەتىمدىلىگىنە قاتىستى پرينتسيپتەر ەسكەرىلەتىن بولادى.
4. ينتەرنەت پروۆايدەرلەرى مەن بايلانىس وپەراتورلارى بويىنشا ءتسدياوم-مەن بىرلەسىپ جۇمىس جۇرگىزۋدەمىز. وسى كەزەڭدە ءبىلىم بەرۋ رەسۋرستارىن پايدالانۋ بارىسىندا ترافيك ەسەپتەلمەگەنى دۇرىس. وسى ماسەلە بويىنشا پرەمەر-مينيستر تاراپىنان ءتيىستى تاپسىرما بەرىلدى جانە قولداۋ كورسەتىلدى.
5. كوپتەگەن ءىرى پلاتفورما وز قىزمەتتەرىن تەگىن ۇسىنىپ جاتىر. بۇل جۇمىسىمىزدى ءبىرشاما جەڭىلدەتتى. قازىرگى ۋاقىتتا Zoom ستريمينگتىك سەرۆيسى مەن Coursera دەپ اتالاتىن ءىرى پلاتفورمالاردىڭ ءبىرى تەگىن قىزمەت كورسەتۋدە. سونداي-اق، Google Classroom, Hangout, "كۇندەلىك", "Moodle" جۇيەلەرىن تەگىن قولدانۋعا بولادى. سونىمەن قاتار، Bilimland» پلاتفورماسى ءوزىنىڭ 40 مىڭنان استام كونتەنتىن تەگىن ۇسىندى.
6. قاشىقتىقتان وقىتۋعا كەلەتىن بولساق، ءبىز ونى ونلاين-وقىتۋمەن شاتاستىرماۋىمىز كەرەك. قاشىقتىق فورماتىنىڭ ۇعىمى الدەقايدا اۋقىمدى جانە بىردەن بىرنەشە ادىستەردى پايدالانۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. مۇنداي فورمات ساباقتى گەيميفيكاتسيالاۋعا (ويىن تۇرىندە وتكىزۋگە), ءوزىن-ءوزى شيراۋ دەڭگەيىن ارتتىرۋعا، ەڭ باستىسى، وقىتۋدى دەربەستەندىرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. بۇل – ءبىز قول جەتكىزۋگە ۇمتىلىپ وتىرعان قاجەتتى، ءارى ءتيىمدى وقىتۋ جۇيەسى.
7. ءارتۇرلى پلاتفورمالار اراسىندا باسەكەلەستىك بار ەكەنىن بايقاپ وتىرمىز، وسال تۇستارى دا انىقتالىپ جاتىر. بىراق مۇنداي كورسەتكىش تەك قىزمەت كورسەتۋ ساپاسىنا جانە قولجەتىمدىلىگىنە اسەر ەتەتىنىنە سەنىمدىمىز. مينيسترلىك تاراپىنان ولارعا ورتا ءبىلىم بەرۋدىڭ مەملەكەتتىك جالپىعا مىندەتتى ستاندارتىنا جانە تيپتىك ارنايى جالپى ءبىلىم بەرۋدىڭ وقۋ باعدارلاماسىنا ساي تالاپتار ازىرلەندى.
قارقىندى جۇمىس جۇرگىزىلۋدە. كەيدە ءارتۇرلى تاسىلدەر مەن شەشىمدەردى قابىلداۋدى قاجەت ەتەدى. ءبىز 5 ساۋىرگە دەيىن اقپاراتتىق جۇيەلەردى دايىنداپ ۇلگەرۋىمىز كەرەك. ولاردى ءتيىستى كونتەنتپەن قامتاماسىز ەتىپ، سىناپ كورۋىمىز قاجەت. سونداي-اق، 6 ساۋىردەن باستاپ قاجەت بولعان جاعدايدا جاڭا فورماتتا ساباق الۋعا بەيىمدەۋگە ءتيىسپىز.
وقۋشىلارمەن، ستۋدەنتتەرمەن، اتا-انالارمەن جانە پەداگوگتەمەن بىرىگىپ قاشىقتان وقىتۋدىڭ ساپالى جۇيەسىن قۇرا الاتىندىعىمىزعا سەنىمدىمىن.
ەڭ باستىسى، ءبىز ءاردايىم كەرى بايلانىستى، ۇسىنىستار مەن تىڭ يدەيالاردى قۋانا قابىلداۋعا دايىنبىز - دەپ جازدى مينيستر.
