قوڭىزدىڭ، شىبىننىڭ، كوبەلەكتىڭ بالاسى – جۇلدىز قۇرت ءشوپتىڭ بەتىنە، المانىڭ، ليموننىڭ، ورىكتىڭ گۇلىنە ءتۇسىپ، جاپىراعىن جەپ، باقتى، ورماندى گۇلدەتپەي، جىلعى وسىمىنەن قالدىرادى. شەگىرتكە تۇسكەن، ەگىندى، ورماندى جوق قىلىپ جىبەرەدى. شىبىن، كوبەلەك، قوڭىزدىڭ بالالارىنىڭ ءبىر جىلدا سولتۇستىك امەريكاعا كەلتىرىپ تۇرعان شىعىنى مىناداي:
شوپكە 160 ميلليون سومدىق،
بيدايعا 400 ميلليون سومدىق،
ماقتاعا 112 ميلليون سومدىق،
تەمەكىگە 10 ميلليون 600 مىڭ سومدىق،
باققا 54 ميلليون سومدىق،
قانتقا 10 ميلليون سومدىق،
حالىق اعاشىنا 2 ميلليون سومدىق،
ءارتۇرلى شوپكە 11 ميلليون 600 مىڭ سومدىق،
ەتكە، مايعا، تەرىگە 450 ميلليون سومدىق،
قازىنا اعاشىنا 200 ميلليون سومدىق (شىعىن)
جوعارىدا جازىلعان شارۋانىڭ ءبىر جىلعى كىرىسى 11 ميلليارد 106 ميلليون بولدى، وسىنىڭ جۇزدەن ونىنان باستاپ جارتىسىنا دەيىن قوڭىز، كوبەلەك، شەگىرتكە، شىبىن جەگەن شىعىن بولادى.
جەرگە سيمايتىن وسى شىعىننان امەريكا قالاي قۇتىلىپ وتىر؟ امەريكاعا ءبىر ليمون باققان ادام وزگە جەردەن ءبىر جاقسى تۇقىم ليمون اعاشىن الا كەلگەن. وسى اعاشتىڭ جاپىراعىندا، گۇلىندە، دانىندە ءبىر ءوزىن جايلايتىن، وسى اعاشتىڭ جاتىپ ىشەرى – بيت ەرە كەلىپ، كاليفورنياداعى ليمون اعاشىنا جۇت بولا كەتكەن. بۇرىن جىلىنا 80 مىڭ اربا ليمون ساتاتىن ايماق 6-اق ءجۇز اربا ساتاتىن بولىپ قالعان، جۇزدەن 7-اق قالعان. بۇل جۇتتان قالاي قۇتىلۋدى ىزدەگەن.
وسى سىندى الما اعاشىنا جانە ليمون اعاشىنا زيانكەستىك كەلتىرەتىن جاندىكتەردەن قۇتىلعان كوپتەگەن مىسالداردى دالەلگە كەلتىرىپ، ءوزىمىزدىڭ تۇركىستاندا دا باق بار، وندا دا ورىك، مەيىز، المانى جەپ جۇتاتىن جاۋى بار. امەريكا ءادىسىن قىلىپ ونان قورعانعان ادام جوق. بۇل بىزدە ءبىلىم جوقتىعى دەي كەلىپ، وزىمىزدە دە وسىنداي شارالاردى جاساۋعا مۇمكىندىك بارىن ايتىپ، سىنعا الادى. (قىر بالاسى.«اق جول» گازەتى، №499, 02.11.1924 جىل. تاشكەنت).
ارداق بەركىمباي
