بۇگىن مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى تولەن توقتاسىنوۆتىڭ جانازاسى تۋعان ولكەسى سەمەيدە ءوتتى، دەپ حابارلايدى “ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى.
اقتىق ساپارعا شىعارىپ سالۋ راسىمىنە اباي وبلىسىنىڭ اكىمى نۇرلان ۇرانقاەۆ، پارلامەنت دەپۋتاتى ەرمۇرات باپي جانە ۇزەڭگىلەس دوستارى قاتىسىپ، تولەن توقتاسىنوۆ جايىندا ەستەلىكتەرىمەن ءبولىستى.
سونداي-اق، ەرمۇرات باپي پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ توراعاسى ەرلان قوشانوۆتىڭ كوڭىل ايتۋ جەدەل حاتىن وقىپ بەردى.
«بەلگىلى ساياساتكەر، مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى تولەن مۇحامەديۇلى توقتاسىنوۆتىڭ قايتىس بولۋىنا بايلانىستى وتباسىنا، تۋعان-تۋىستارىنا ورنى تولماس اۋىر قايعىعا ورتاقتاسىپ، كوڭىل ايتامىن.
تولەن مۇحامەديۇلى ارنايى مەملەكەتتىك مۇددەنى بيىك قويىپ، ەل ءۇشىن ايانباي ەڭبەك ەتتى. ازاماتتىق ۇستانىمىنا بەرىك بولىپ، ادىلەتتىلىكتىڭ جولىنان تايمادى. قوعامداعى وزەكتى ماسەلەلەردى باتىل كوتەرىپ، بايتاق وتانىمىزدىڭ دامۋىنا ۇلەس قوستى.
ءماجىلىس دەپۋتاتى رەتىندە باستاماشىلىق تانىتىپ، زاڭناما سالسىن جەتىلدىرۋگە زور ەڭبەك ءسىڭىردى. ونەگەلى ءومىر جولىمەن ارتىندا وشپەس ءىز قالدىردى.
كورنەكتى تۇلعانىڭ جارقىن بەينەسى، ادامگەرشىلىك بولمىسى مەن ۇلاعاتتى ىستەرى جاقىندارى مەن حالقىمىزدىڭ جۇرەگىندە ماڭگىساقتالادى.
مارقۇمنىڭ جاتقان جەرى جايلى، توپىراعى تورقا بولسىن»، دەلىنگەن قر پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ توراعاسى ەرلان قوشانوۆتىڭ حاتىندا.
«جەكە دارا بيلىككە ەڭ العاش تۇرعان ادام»
“تولەن توقتاسىنوۆتى جاس ۇرپاق كوپ بىلە بەرمەس. بىراق قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىگىن قالىپتاستىرۋ جولىنداعى ەلگە قىزمەت ەتكەن مىقتى قايراتكەرلەردىڭ ءبىرى بولدى. پارلامەنتتىڭ ەكىنشى شاقىرىلىمىندا دەپۋتات بولدى. قازاقستاننىڭ پارلامەنتاريزمى تاريحىندا اۆتوريتاريزمگە، جەكە دارا بيلىككە ەڭ العاش رەت تۇرعان ادام. قازاقستان پارلامەنتىندە ەلىمىزدەگى ەڭ ىقپالدى اۋلەتتىڭ قىسىستىعىنا قاتىستى رەسمي مالىمدەمە جاساعان العاشقى دەپۋتات بولدى.
تولەن توقتاسىنوۆ سەكىلدى 2019 جىلعا دەيىن، ءتىپتى، 2022 جىلعا دەيىن پارلامەنتتە ەلدەگى ءاۆتوريتاريزمدى ايىپتاعان تۇلعا بولعان جوق. راس، باسپاسوزدە ايتىلدى، جازىلدى. بىراق بيلىك مىنبەرىنەن ايتىلعان جوق.
يمانعالي تاسماعامبەتوۆتىڭ ۇكىمەتى جەر ساتۋعا رۇقسات بەرەتىن زاڭ جوباسىن پارلامەنتكە ۇسىنعان كەزدە جەتى دەپۋتات قارسى شىقتى. وسى جەتەۋدىڭ ءبىرى –تولەن توقتاسىنوۆ ەدى. 1990-جىلداردىڭ اياعى مەن 2000 جىلداردىڭ باسىندا «قازاقگەيت» دەگەن شىرعالاڭ پايدا بولدى. نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ شۆەيتسارياداعى شوتىندا پارا رەتىندە الىنعان 98 ملن دوللاردىڭ جاتقانى تۋرالى مالىمدەمە جاساعان ءۇش دەپۋتاتتىڭ ءبىرى دە تولەن ەدى.
وسىدان-اق، ونىڭ ەلگە شىن پەيىلىمەن قىزمەت ەتكەن قايراتكەر ەكەنىن اڭعارۋعا بولادى. ءبىز وسىنداي ازاماتتان ايىرىلىپ وتىرمىز”، - دەدى ەرمۇرات ءباپي.
«سۇم بيلىككە بەتكە ايتۋدان تارتىنباعان»
سونىمەن قاتار، بەلگىلى كاسىپكەر احمەتبەك نۇرسيلا جاقىن دوسى تولەنگە ارناعان ولەڭ جولدارىن ايتتى.
«باقۇل بول، تولەن دوسىم اڭقىلداعان،
وتە شىقتى ءومىرىڭ جارقىلداعان.
سان قيلى، شىرعالاڭدى مىنا ومىردە
جان ەدىڭ ادام كوڭىلىن قالدىرماعان.
مىنەزىڭ كوركەم ەدى اڭقىلداعان،
مەيىرىڭ بۇلاق ەدى سارقىلماعان.
اق پەن قارا ايقاسقان مىنا ومىردە
ارىڭ قالدى جارقىراپ التىنداعان.
سۇم بيلىككە بەتكە ايتۋدان تارتىنباعان،
كاميكادزە دەپۋتات، العان باعاڭ
نۇرسۇلتان مەن راحاتتىڭ بەتىنە ايتقان
داۋىسىڭ قالدى قۇلاقتا ساڭقىلداعان”، دەدى احمەتبەك نۇرسيلا.
بەلگىلى ازاماتتىڭ اقتىق ساپارى ءۇشىن قاراقۇرىم حالىق اباي اتىنداعى وبلىستىق دراما تەاترىنا جينالدى.
جينالعانداردىڭ اراسىندا ء“بىر كەزدەگى وپپوزيتسيانىڭ بەلسەندى مۇشەسىن تەاتردىڭ تورىنەن شىعارىپ سالىپ، شاراعا وبلىس اكىمىنىڭ قاتىسۋى - جاڭا قازاقستاننىڭ لەبىن سەزدىرەدى ەكەن” دەپ پىكىر بىلدىرۋشىلەر دە بولدى.
تولەن توقتاسىنوۆ 1962 جىلى 9 قازاندا سەمەيدە دۇنيەگە كەلگەن.
الماتى ساۋلەت-قۇرىلىس ينستيتۋتىن 1989 جىلى ينجەنەر-تەحنولوگ-قۇرىلىسشى ماماندىعى بويىنشا بىتىرگەن.
1991 جىلدان – «ايقاس» وندىرىستىك فيرماسىنىڭ ديرەكتورى، 1995 جىلدان – «الەل» قارجى-ينۆەستيتسيالىق التىن وڭدەيتىن كومپانياسىنىڭ باس ديرەكتورى – «كاپوليگراف» اق پرەزيدەنتى، 1997 جىلدان -«كاپوليگراف» اق جانە «الەل» اق ديرەكتورلارىنىڭ كەڭەسىنىڭ توراعاسى بولدى.
2000 جىلدىڭ قىركۇيەگىنەن - قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى (شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ №19 باتىس سايلاۋ وكرۋگى), ەكولوگيا جانە تابيعاتتى پايدالانۋ ماسەلەلەرى جونىندەگى كوميتەتتىڭ مۇشەسى، «ەكولوگيا» دەپۋتاتتىق توبىنىڭ جەتەكشىسى، 2004 جىلدان قازاقستان كومپارتياسى وك حاتشىسى قىزمەتىن اتقاردى.
سونداي-اق، قازاقستان ءماجىلىسى 2-ءشى شاقىرىلىمىنىڭ دەپۋتاتى ءارى 2001 جىلى قۇرىلعان «قازاقستاننىڭ دەموكراتيالىق تاڭداۋى» قوزعالىسىنىڭ قۇرىلتايشىلارىنىڭ ءبىرى بولدى.
كەيىن قازاقستاننىڭ كومپارتياسىنىڭ (2015 جىلى الماتى سوتىنىڭ شەشىمىمەن جابىلعان) ەكىنشى حاتشىسى بولدى. 2005 جىلدىڭ اياعىندا كەزەكتەن تىس پرەزيدەنت سايلاۋى كەزىندە جارماحان تۇياقبايدىڭ سايلاۋالدى شتابىنىڭ جەتەكشىسى بولدى..
تولەن توقتاسىنوۆ ەرتەڭ 62 جاسقا تولۋشى ەدى.
