عاسىرعا جۋىق ۋاقىت سەزىمتال ونەر ءتۇرىن ەڭ تالعامپاز كورەرمەن نازارىنا ۇسىنىپ كەلە جاتقان الماتى قالاسىنداعى مەملەكەتتىك قۋىرشاق تەاترى ءۇشىن بيىل مەرەيلى جىل. مەملەكەتتىك قۋىرشاق تەاترىنا 85 جىل! جاڭا ماۋسىم شىمىلدىعى تۇرىلگەلى جاڭاشىل دۇنيەلەرمەن كورەرمەنىن قۋانتىپ كەلە جاتقان ۇجىم ەرەسەكتەرگە ارنالعان سپەكتاكلدەر دە ساحنالاپ، سوڭعى ۋاقىتا قۋىرشاق تەاترى ونەرىنىڭ كوكجيەگىن كەڭەيتتى. مەرەيلى ماۋسىمدا جارىققا شىققان «مەن ءبىر جۇمباق اداممىن... اباي» (رەج.: ا.زايتسەۆ) قويىلىمى دا بۇرىن-سوڭدى قازاق قۋىرشاق تەاترى ارقالاماعان جۇكتى كوتەردى. اقىن ءومىرى مەن ونەرىنە مۇنشالىقتى جوعارى دەڭگەيدە باعا بەرىلمەگەندىگىن تەاترتانۋشىلار مەن تەاتر مايتالماندارى ەرەكشە اتاپ وتكەن بولاتىن.
ونەردى وركەندەتۋ جولىندا ۇزدىكسىز ەڭبەك ەتىپ كەلە جاتقان كيەلى قارا شاڭىراقتىڭ بۇگىنگى شىعارماشىلىق تىنىسى، الداعى ءىس-شارالار جوسپارلارىن قوعامعا كەڭىنەن ناسيحاتتاۋ ماقساتىندا اعىمداعى جىلدىڭ ناۋرىز ايىنىڭ 1-ءشى جۇلدىزىندا باق وكىلدەرىنە ارناپ ءباسپاسوز تۋرىن وتكىزدى. رەسپۋبليكامىزداعى تۇڭعىش قۋىرشاق تەاترى كوكتەمنىڭ العاشقى كۇنى العىس ايتۋ مەرەكەسىنە وراي اقپارات سالاسىنىڭ جۋرناليستەرى، بەلسەندى بلوگەرلەر مەن پورتال، راديو تىلشىلەرىنىڭ باسىن قوستى. تەاتردىڭ ءاربىر ايتۋلى ءىس-شارالارى مەن حالىقارالىق فەستيۆالدەردەگى ەلەۋلى ەڭبەكتەرىنە اقپاراتتىق قولداۋ كورسەتىپ، كورەرمەندەرىمىزگە كەڭىنەن ناسيحاتتاپ جۇرگەن ارىپتەستەرىمىزگە العىس ايتا وتىرىپ، جەكسەنبىلىك مادەني دەمالىس ۇيىمداستىرىلدى.
تەاتردىڭ 85 جىلدىق مەرەيتويىمەن تۇسپا-تۇس وتكەلى وتىرعان «قۋىرشاقتار شاقىرادى – 2020» حالىقارالىق قۋىرشاق تەاترلارىنىڭ فەستيۆالى الدىندا باق وكىلدەرىنە ونەر ورداسىنىڭ وزىنە عانا ءتان ءوندىرىسى مەن ىشكى شىعارماشىلىق ۇدەرىسى كەڭىنەن تانىستىرىلدى. اتاپ ايتقاندا، بالالار ءۇشىن قۋىرشاق جاساۋ شەبەرلەرى ماستەر-كلاسستار، تىگىڭ تسەحىنىڭ شەبەرلەرى مەن ارداگەر اكتريسالار مۇراعاتتاعى قۋىرشاقتارمەن تانىستىرۋ شارالارىن وتكىزدى. سونىمەن بىرگە، تەاتردىڭ تولقۇجاتىنا اينالعان وتىز بەس جىلدان استام تاريحى بار «قۋىرشاق دۋمان» (رەج.: س.شۇكىروۆ، ق.ەشمۇراتوۆا) قويىلىمىنىڭ دا تەگىن كورسەتىلىمى ۇيىمداستىرىلىپ، بالالىق شاق پەن بالعىن كەزەڭگە ساياحات جاسالدى.
ءىس-شارادان سوڭ تەاترعا ارنايى ات باسىن بۇرعان «ادىرنا» ۇلتتىق-ەتنوگرافيالىق بىرلەستىگى ديرەكتورى ارمان اۋباكىر: «بۇگىن قۋىرشاق تەاترىنا كەلىپ، بويىمدى ەرەكشە ەكى قۋانىش بيلەپ تۇر. ءبىرى، قازاق تىلىندەگى قويىلىمداردىڭ بالالار ءۇشىن دە، اتا-انالار ءۇشىن دە ءتيىمدى ۋاقىتقا قويىلعاندىعى. بۇعان دەيىن قازاقشا قويىلىمدار ىڭعايسىز تاڭعى ۋاقىتتا بولاتىن. ەكىنشىدەن، ەرەسەكتەرگە ارنالعان سپەكتاكلدەر ساحنالاپ، قازاق مادەنيەتىن الەمدىك ارەناعا تانىتىپ جۇرگەن ۇجىمنىڭ جەمىستى ەڭبەگى كوپ ەكەنىنە كوز جەتكىزدىك. قازاق تىلىندەگى قويىلىمدار سانى ارتىپ بالا كورەرمەندەردىڭ قىزىعۋشىلىعى ويانۋىنا سەبەپ بولعان بۇگىنگى ءىس-شارانىڭ ماڭىزى زور ەكەنىن ايتقىم كەلەدى. بىرلەسكەن جۇمىس قاشان دا ءوز ناتيجەسىن بەرەدى. الداعى باستامالارىڭىزعا ساتتىلىك سەرىك بولسىن!» دەپ پىكىر بىلدىرسە، جۋرناليست مادينا ساربالاەۆا: «قازاق جۋرناليستەرىن قوناق ەتكەن مەملەكەتتىك قۋىرشاق تەاترى قۋىرشاقتاردىڭ جاسالۋ جولىن، ولاردىڭ وبرازدارىمەن جاقىن تانىسۋعا مۇمكىندىك سىيلادى. مادەني وشاقپەن تەرەڭ تانىسۋعا سەبەپكەر بولعان بارشا تەاتر قىزمەتكەرلەرى مەن ارتيستەرىنە العىسىمدى بىلدىرەمىن» دەگەن اقجارما تىلەكتەرىن ورتاعا سالدى.
«31 ارنا» تەلەارناسىنان كەلگەن جۋرناليست جاراس نيازبەك: «بيىل قۇرىلعانىنا 85 جىل تولىپ وتىرعان ىرگەلى ۇجىمعا ءتورت بوتامدى ەرتىپ بارىپ، ۇمىتىلماستاي اسەرمەن قايتتىق. رەپەرتۋار قازاقىلانىپ، ۇجىم ۇزدىكسىز، دەمالىسسىز جۇمىس جاسايتىندىعىن كوردىك. كەرەمەت كۇن ءۇشىن راحمەتتەن وزگە ايتار ءسوز جوق. ەندى تۇراقتى كورەرمەندەر قاتارىنان تابىلامىز جانە بارشاڭىزدى عاجايىپتار مەكەنىنە بۇلدىرشىندەرىڭىزدى اكەلىپ تۇرىڭىزدار دەپ كەڭەس بەرەمىز. وكىنبەيسىزدەر!» دەپ اياقتادى.
الپىسقا جۋىق اقپارات سالاسىنىڭ بەلسەندى جۋرناليستەرىنىڭ باسىن قوسقان ايتۋلى شارا تەك تەاتر تىنىسىمەن تانىستىرۋ ەمەس، كوپشىلىككە بەيمالىم قۋىرشاق ونەرىن كەڭىنەن دارىپتەيتىن ارىپتەستەرىمىزگە العىس ايتۋ ماقساتىندا ۇيىمداستىرىلدى.
مەملەكەتتىك قۋىرشاق تەاترى ۇيىمداسىراتىن ءىس-شارالار لەگى مۇنىمەن تولاستاماق ەمەس. مەرەكەلى كۇندەرگە تولى ايدا قۋىرشاق تەاترى ۇسىنار قۋانىشتى ساتتەر كوپ بولماق. تەاتر جاڭالىقتارىنان قاپى قالماڭىزدار!
بەيبىت الكەەۆا
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
