قازاقستانداعى ما سان چي اۋدانىنداعى دۇنگەندەردىڭ ۇستاناتىن ءدىني جولى- سوپىلىققا نەگىزدەلگەن قازاقستان اۋماعىندا ەكسترەميستىك جانە تيىم سالىنعان "تابليع جاماعاتى " ۇيىمى دەگەن اڭگىمە كوپتەن بەرى ايتىلۋدا. شىنتۋايتىندا،تەگى قىتايلىق دۇنگەندەردىڭ تاريحي ءدىني ۇستانىمى سۋفيزم XVII عاسىردىڭ ورتاسىنان باستاپ قىتايداعى تسين بيلىگىنىڭ العاشقى ونجىلدىقتارىندا يمپەرياعا سوپى ميسسيونەرلەرى ارقىلى العاش ەنگەن ەدى. قاشعار ايماعىنداعى ءمۇرشيد-سوپى اپپاق ء"حودجيدىڭ"دىني ەكسپانسيالىق ەكسپەديتسياسىنىڭ ىقپالىمەن گانسۋ پروۆينتسياسىندا،(قازىرگى تسينحاي) سوپىلىق كەڭ ەتەك جايدى.ءحۇىىى عاسىردا اپپاق ء"حودجيدىڭ" رۋحاني مۇراگەرلەرى ،ياعني گانسۋ سوپىلارى ما لايچي مەن ما مينسين دەگەن ديۋانا-ميسسيونەرلەر قىتاي بيلىگىنىڭ رۇقساتىمەن تسين يمپەرياسىندا "كۋفيا" جانە "دجاحريا"اتاۋىن العان سوپىلىق تاريقاتتاردىڭ نەگىزىن قالادى . زىكىردى ەكستاز تۇرىندە قۇپيا نەمەسە جاريا ايتۋ سوپىلاردىڭ كەلەسى ەكى عاسىر بويى حۋەي (دۇنگەن), دۋنسيان جانە سالار حالقىنىڭ تاريحىندا ۇلكەن ءرول اتقاردى.قازىرگى كەزگە كەلەتىن بولساق بۇل ورتاعاسىرلىق كەرتارتپا
سوپىلىق توپ ورتا ازيادا تەك قىرعىزستاندا عانا وزدەرىن ەركىن سەزىنەدى.
وسى دەسترۋكتيۆتى سوپىلىق اعىم تۋرالى www.adyrna.kz سايتىندا جاريالانعان "مەن قالاي رۋحاني جاڭعىردىم " اتتى اۆتوبيوگرافيالىق كىتابىمدا ەگجەي-تەگجەيلى بايانداعان ەدىم.
https://adyrna.kz/post/26658
ەڭ قىزىعى دۇنگەندەر كوپ شوعىرلانعان كورشىمىز قىرعىزستاننىڭ باس ءمۇفتيى سوپىلىق باعىتتاعى تابليع جاماعاتىنىڭ بەلدى وكىلى بولسا،ال كوممۋنيستىك قىتايدىڭ بيلىگى ءوز ەلىندە باس ءمۇفتي قىلىپ ۇلتى دۇنگەن ادامدى سايلاعان.قىتاي كومپارتياسىنىڭ سويىلىن سوعاتىن قىزىل ءمۇفتيدىڭ ۇلتى دۇنگەن بولۋى دا كوپ نارسەنى اڭعارتادى.نە بولسا دا مىڭ ءولىپ مىڭ تىرىلگەن ۇلتىمدى جاراتۋشى ءوزى يرراتسيونالدى ورتاعاسىرلىق مونارحيالىق ءدىني قاراتۇنەككە شاقىراتىن اداسقان سوپىلاردان ساقتاسىن!
تۇراربەك قۇسايىنوۆ
"دەموس" قب توراعاسى
