"تسيفرلى قازاقستاندا، ديپلوم ساتاتىن ساپاسىز وقۋ ورىندارى بولماۋى كەرەك. ەلدەگى تالانتتى بالالار شەتەل اسىپ، ءبىلىم ىزدەپ كەتپەۋى ءۇشىن ءبىز ەلدەگى وقۋ ورىندارىن تالاپقا ساي ەتىپ، وقۋ بازاسىن حالىقارالىق تالاپقا ساي جەتىلدىرگەنىمىز ابزال",- دەيدى ماماندار.
بۇل ماسەلە جايىندا ۇكىمەتتىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسىندا پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ تا كوتەرىپ ديپلوم ساتۋمەن اينالىساتىن جوعارى وقۋ ورىندارى تۋرالى ايتتى.
«ءبىز مۇعالىمدەردىڭ جالاقىسىن 25 پايىزعا كوتەردىك. مينيسترلىك ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسارىن جاڭارتۋمەن، سونداي-اق جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ اكادەميالىق دەربەستىگىن ارتتىرۋمەن اينالىسۋدا. بيزنەس پەن جۇرتشىلىقپەن ديالوگ ورناتىلدى. ەندى ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى مەن جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار وسى مىندەتتەردى دۇرىس اتقارۋى ءتيىس. قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدە بىلىكتى ۇستازداردىڭ تاپشىلىعى ايقىن سەزىلىپ وتىر. مامانداردىڭ جاسى ۇلعايعان سايىن ولاردىڭ ورنىن باساتىن لايىقتى مۇعالىمدەر جەتىسپەي جاتىر. 330 مىڭ مۇعالىمنىڭ 27 پايىزى – زەينەت جاسىن جاقىنداعان نەمەسە جەتكەن ازاماتتار. سوندىقتان، قالىپتاسقان جاعدايدى تۇبەگەيلى وزگەرتۋىمىز كەرەك. بىزگە جاڭا تالاپتارعا ساي مۇعالىمدەردى دايارلايتىن جوعارى وقۋ ورىندارى قاجەت. ديپلوم ساتىپ، جوعارى ءبىلىمنىڭ بەدەلىن تۇسىرەتىن جەكەمەنشىك وقۋ ورىندارىنان ءبىرجولاتا قۇتىلۋ كەرەك، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.
مەملەكەت باسشىسى بۇل ماسەلەگە وسىمەن ەكىنشى رەت ورالىپ وتىر. وسىعان دەيىن، 2019 جىلدىق جەلتوقسان ايىندا جاستار جىلىنىڭ جابىلۋ جانە ەرىكتىلەر جىلىنىڭ اشىلۋ سالتاناتىندا «تاعى ءبىر ماڭىزدى مىندەت ءبىلىم ساپاسىن جانە قولجەتىمدىلىگىن ارتتىرۋ بولىپ وتىر. «اتامەكەن» ۇكپ دەرەكتەرىنە سايكەس، بۇگىندە جوو تۇلەكتەرىنىڭ شامامەن 60 پايىزى ماماندىعى بويىنشا جۇمىسقا ورنالاسا المايدى. بۇل ءبىزدىڭ ءبىلىمنىڭ ساپاسىن بىلدىرەدى. جاستار وقىپ ءجۇرىپ اسىرەسە ءوزىنىڭ بەيىنىنە ءتان ەمەس سالادا جۇمىس ىستەيتىندىگىن بىلەمىز. اقشا تابۋ – بۇل جاقسى. بىراق، مۇمكىندىگىنشە ءوزىنىڭ ماماندىعى بويىنشا اقشا تاپقان ءجون. سوعان ساي ولاردىڭ وقۋى مەن ەڭبەك قىزمەتى پاراللەل الەمدە داميدى»، - دەگەن بولاتىن.
ساراپشىلار بۇل ماسەلەگە كىرىسپەستەن بۇرىن جان-جاقتى پىسىقتاپ الۋ قاجەتتىگىن ايتادى: قازىر ەكونوميكاداعى مەملەكەتتىڭ ۇلەسىن بارىنشا ازايتۋعا باسىمدىق بەرىلگەن. ودان بولەك، قازاقستانداعى ەڭ ءىرى وقۋ ورىندارى كيمەپ نەمەسە قبتۋ، نازارباەۆ –ۋنيۆەرسيتەتتىڭ قۇرىلتايشىلارى مەملەكەت دەگەنگە ەشكىم سەنبەيدى. دەمەك، ماسەلەگە وسى قىرىنان كەلسەك، وسى كۇنگە دەيىن مەملەكەتتىڭ ەكونوميكاداعى ۇلەسىن ازايتۋ باعىتىنداعى ارەكەتىمىزدى جوققا شىعارامىز.
ولاردىڭ ءبارى جەكە مەنشىك سەگمەنتتىڭ سۋبەكتىلەرى.
قازاقستاندا بارلىعى 132 جوعارى وقۋ ورنى بار. ونىڭ 65-ءى جەكەنىڭ يەلىگىندە. ءبىلىم سالاسىنىڭ ساراپشىلارى اراسىندا ۋنيۆەرسيتەتتەردى قىسقارتۋ جۇمىسى الدىمەن جەكەمەنشىك جوو-لاردان باستالاتىنى تۋرالى بولجام بار.
ساراپشىلار مۇنداي ءۇردىس الەمدىك تاجىريبەدە بار ەكەنىن ايتادى. مىسالى، 2018 جىلى 2018 جىلدىڭ اقپانىندا «كوممەرسانت» گازەتى رەسەيدەگى جوو-لاردىڭ جارتىسى جۇمىسىن توقتاتقانىن، ياعني جويىلعانىن جازدى. «رەسەيدەگى جوعارى وقۋ ورىندارى مەن ولاردىڭ فيليالدار سانى ءۇش جىل ىشىندە شامامەن 1097 ۇيىمعا قىسقاردى»، دەلىنگەن ماقالادا.
رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ جوعارى ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ باسشىلىعى حابارلاعانداي، «تازارتۋ جۇمىسى» سونىمەن اياقتالعانى ايتىلعان.
اكادەميك ادىل احمەتوۆ بىزگە بىلدىرگەن پىكىرىندە مەملەكەت بۇل رەتتە مامان دايىنداۋ جانە ساپا ماسەلەسىنە كوڭىل ءبولىپ وتىرعانىن ايتادى. قازىرگى اقپاراتتى تەحنولوگيا زامانى، دامۋ دەڭگەيى قازىرگى قولدانىستاعى ماماندىقتاردى روبوتپەن الماستىرۋعا بولاتىنىن ايتىپ جاتىر. قازىرگى جوو قابىرعاسىندا دايىندالىپ جاتقان مامانداردىڭ باسىم كوپشىلىگىن قازىردىڭ وزىندە روبوتتار الماستىرىپ جاتىر.
«مەملەكەت باسشىسى قاسىم –جومارت توقاەۆ قوعامدى جاڭا زامانعا دايىنداۋدى ماماندىقتارعا دەگەن كوزقاستاردان باستاۋ قاجەتتىگىن وسىعان دەيىن ايتقان. بۇل ۇسىنىس سونىڭ جالعاسى دەپ بىلەمىن» دەيدى اكادەميك.
اكادەميك وسى رەتتە اقپاراتتى تەحنولوگيا بارلىق سالاعا دەندەپ ەنىپ كەلە جاتقانىن ايتتى. ءتىپتى اۋىر وتالاردىڭ وسى لازەردىڭ كومەگىمەن جاسالادى. ءتىپتى ادامنىڭ قان تامىرىنىڭ سوعۋى ارقىلى ونىڭ وتىرىك نەمەسە راس ايتىپ جاتقانىن انىقتاي الادى. سول سەبەپتى جوو-لار ەتەك-جەڭىن جيىپ، جاڭا تالاپتار مەن سۇرانىستارعا بەيىمدەلۋدى بۇگىننەن باستاۋ كەرەك.
ساراپشى توعجان قوجاليەۆا مەملەكەت باسشىسىنىڭ ۇسىنىسى قاجەتتىلىكتەن تۋىپ جاتقانىن ايتادى. سەبەبى قازاقستاندىق جوو-عا دەگەن سۇرانىس دەڭگەيى تومەندەپ كەتكەن. تالانتتى بالالار ەلدەگى ەمەس، شەتەلدەگى اتاقتى جوو-لارعا باسىمدىق بەرەدى.
«ادامزات دەموگرافيالىق داعدارىستى باستان كەشىپ جاتىر. وتكەن جىلى ەڭ تومەنگى شەكتى بالمەن جوو-نىڭ گرانتىنا يە بولعانداردى كوزىمىز كوردى. جوو-ءبىلىمى قازىرگىدەي كەز كەلگەن ادامعا قولجەتىمدى بولماۋ كەرەك. سول سەبەپتى قاپتاعان جوو-دى سۇزگىدەن وتكىزۋ ءبىزدىڭ وسى سالاداعى مۇمكىندىكتەرىمىزدى شاشىراتىپ الماۋعا كومەكتەستەدى» دەيدى ول.
سونىمەن، ۇسىنىس ايتىلدى: جەكەمەنشىك جوو-ى قىسقارتىلدى. سودان كەيىنگى ارەكەت نە بولۋى كەرەك!
مەملەكەت بۇل ماقساتقا ەۆوليۋتسيالىق جولمەن كەلۋى ءتيىس دەيدى ماماندار. دەمەك، جەكە مەنشىكتەگى جوعارى وقۋ ورنىنا بىلتىر قابىلدانعان تۇلەك قولىنا ديپلومىن العانشا وقۋ ورنىنىڭ قىسقارىپ كەتۋىنە جول بەرۋگە بولمايدى. مۇنى سول وقۋ ورنىنا بولىنەتىن گرانت سانىن قىسقارتۋدان باستاپ، ونى تۇلەكتەرىنە سۇرانىس جوعارى وقۋ ورىندارىنا بولۋدەن باستاۋ كەرەك.
«ءبىز جاڭا مامانداردى دايىنداۋدى اسىعىستىققا جول بەرە المايمىز. قازاقستانداعى تسيفرلاندىرۋ باعدارلاماسىنىڭ العاشقى ناتيجەلەرىنە قاراپ، ءبىراز جايتتار انىقتالادى. سوندىقتان بۇل جۇمىستى مەملەكەتتەگى ەكونوميكانى ساندىق جۇيەگە كوشۋمەن بىرگە جۇرگىزۋگە بولادى. قانداي ماماندىقتاردىڭ سۇرانىستان ءتۇسىپ قالاتىنىن تسيفرلاندىرۋ ناتيجەسى كورسەتەدى» دەيدى توعجان قوجاليەۆا.
راۋان ءىلياسوۆ،
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
