الاش ارىستارىنىڭ جاديدشىلدىك رەفورماسى VII

3319
Adyrna.kz Telegram

پايعامباردىڭ دا قاتەلەرى بولۋى مۇمكىن

                                                                                               احزاب سۇرەسى 37

                                                                                                      تاۋبە سۇرەسى 43 

                                                                                              اباسا سۇرەسى 1-11

احزاب سۇرەسىندەگى مىسالدا پايعامبار جەكە ومىرىندەگى ءبىر ماسەلەدە ادامداردان قىسىلعانى ايتىلادى، سول ءۇشىن اللادان ەسكەرتۋ الادى. ءتاۋبا سۇرەسىندە پايعامبار اللا جولىندا كۇرەسىپ جۇرگەندە جاساعان كەيبىر قاتە ۇستانىمى مەن ءتاسىلى ءۇشىن سىنعا الىنادى. ءاباسا سۇرەسىندە بولسا پايعامبار ءبىر كاپىرگە ءدىندى جەتكىزىپ جاتقاندا ءدىندى ۇيرەنۋ ءۇشىن قاسىنا كەلگەن كور سوقىرعا ۋاقىت بولمەيدى، ءتىپتى نارازىلىعىن بىلدىرەدى. اللا پايعامباردىڭ بۇل ارەكەتىن سىنعا الادى جانە قاتەسىن دۇرىستاۋىن ايتادى. وسى ءۇش مىسالدا كورگەنىمىزدەي  پايعامباردىڭ قاتەلىگى مەن پايعامباردىڭ قۇراننان تىس سوزدەرى دە ۋاحي بولىپ ەسەپتەلەدى دەگەن قيسىنسىز ءسوزدىڭ دە نەگىزسىز ەكەندىگى باياندالادى. پايعامباردىڭ سۇندەتى دەپ اتالاتىن ءدىندى بۇزۋ قوزعالىسى، ءتىپتى پايعامباردىڭ ءالى پايعامبار بولماي تۇرعانداعى كەزەڭدەرىن تۇگەل سۇندەتكە دالەل رەتىندە العان. مىسالى ءحاديسشى سيباي ءاس-سۋننا كىتابىنىڭ 47 بەتىندە بىلاي ايتىلادى.“پايعامبارىمىز جايىندا قانداي بولجام ياكي ريۋايات جاسالعان بولسا دا بۇل اقپارات پايعامبارىمىزدىڭ ەلشىلىكتەن بۇرىنعى كەزەڭى بولسىن ياكي پايعامبارىمىزدىڭ ۋاحي تۇسكەن كەزەڭى بولسىن ءبارى دە بىردەي سۇندەت شەڭبەرىنىڭ ىشىنە كىرەدى.” الايدا قۇراندا پايعامبارىمىزدىڭ ەلشىلىكتەن بۇرىنعى  جاعدايى بىلاي باياندالادى.

 

سەنى اداسقان قالپىڭدا تاۋىپ، سوڭىرا، تۋرا جولعا سالعان جوق پا؟! 

                                                                                                           دۋحا سۇرەسى 7

وسىلايشا ساعان امىرىمىزدەن  ءبىر رۋحتى ۋاحي ەتتىك. سەن كىتاپ دەگەن نە، يمان دەگەن نە بىلمەۋشى ەدىڭ! 

                                                                                                       شۇرا سۇرەسى  52 

اياتتاردا پايعامبارىمىزدىڭ ۋاحي كەلمەستەن بۇرىن اداسقان بولعانى، كىتاپ پەن يماندى بىلمەگەنى ايقىن باياندالادى. پايعامباردىڭ يماندى بىلمەي تۇرعانداعى ءداۋىرى قالاي بىزگە ۇلگى بولا الادى. ءدىن رەتىندە ادامدارعا قالاي ناسيحاتتالۋى كەرەك؟ بۇنداي جورامالدار كۇمانسىز قۇراننىڭ جوعارىداعى جانە باسقا دا كوپتەگەن اياتتارىنا قايشى كەلەدى. پايعامبارعا قۇرانعا ۇقساس ءبىر نارسە بەرىلدى دەگەن جورامالدار دا قۇرانعا قايشى كەلەدى.

ادامداردىڭ قولدارىمەن جازعان كىتاپتارىنى اللانىڭ كىتابى قۇران سياقتى ءدىننىڭ قاينارى رەتىندە تانىتىپ جۇرگەندەر، مىنا اياتتى جاقسىلاپ وقىسىن:   باقارا سۇرەسى 7

7:28 ،7:29 

                                               كىم كىنالى؟

ادام بالاسىنىڭ وسىنشا اداسىپ، تۇنەككە تۇسۋىنە كىم ايىپتى؟ ارينە، ەڭ وڭايى – بار كىنانى پىرلەر مەن دىنباسىلارعا اۋدارا سالۋ. بىراق ويتە دە المايمىز. نەگە؟ وندا كوپكە ىلەسىپ، سەنىم ماسەلەسىندەگى ەڭ باستى زاڭعا قارسى شىققان بولار ەدىك. ول زاڭ – ءاربىر ادامنىڭ قۇداي الدىندا جەكە جاۋاپ بەرەتىنى. ەگەر ءبىز «كىم كىنالى؟» دەگەن ساۋال قويساق، قۇران وعان بىلاي جاۋاپ بەرەدى: باسىنا تۇسكەن بار بالەكەتكە جاۋاپتى – ادامنىڭ ءوزى!

30:41 ،42:48 ،13:11 

                                            نە ىستەۋ كەرەك؟

بۇل ومىردە قۇدايدىڭ سۇيگەن پەندەسى بولىپ، و دۇنيەدە جانىمىزدى ازاپتان قۇتقارۋ ءۇشىن نە ىستەۋىمىز كەرەك؟ قايتكەندە ەڭ دۇرىس جولعا ءتۇسىپ، يمانىمىزدى (Cەنىم) تازارتامىز؟

ول ءۇشىن ءار ىستە ءوز اقىلىمىزعا سۇيەنۋدى ۇيرەنۋىمىز قاجەت. ادامنىڭ شىندىقتى ءوزى ىزدەپ، سەنىم جايلى تاۋەلسىز ويلانۋى  سەنىم-يماننان اجىراعىسىز نارسە.

ادام ءومىرىنىڭ ماقساتى، اللاعا سەنىمنىڭ ءمانى يماندىلىقتىڭ سىرتقى وبرازىن جاساپ، سول قالىپتان اينىماي ءجۇرىپ-تۇرۋدا ەمەس. كەرىسىنشە، اقىل-وي تولعانىسى ارقىلى جەكە بولمىستى قۇدايدىڭ قالاۋىمەن جاقسى جاعىنا قاراي تۇبەگەيلى وزگەرتۋ. 

وعان جەتۋدىڭ جولى – ىشكى جانە سىرتقى بولمىس جايلى ەشكىمنىڭ ىقپالىنسىز دەربەس وي قورىتۋ. تاۋەلسىز ويلاۋ بىلىمگە جەتكىزەدى. باسقاشا ايتساق، اقىلىن ىسكە جاراتا الاتىن، ەركىن ويلى، ءبىلىمدى ادام عانا ناعىز يمان كەلتىرگەن ادام.

39:9 ،39:17 ،39:18 ،2:269 ،65:10 ،65:11

 ءوزىنىڭ ىشكى دۇنيەسىن، سىرتتاعى الەمنىڭ قۇبىلىستارىن جانە قۇدايدىڭ بەلگىلەرىن اقىلعا سالۋ ارقىلى ادام قۇراننىڭ اقيقات ەكەنىن تۇسىنە باستايدى. وسىلايشا، ول ءوز ءومىرىنىڭ ءمانىن دە سەزىنە باستايدى.41:53 

اقىل-ويدان قاشىپ، ويلانۋعا ەرىنگەن ادام – ءوزىن جوعالتقان ادام. جوعالتىپ قانا قويماي، قۇدايعا يلانۋدان دا قالعان ادام.

6:20 ،7:179 

                          پىرلەر نەمەسە ءدىنباسىلار

وي مەن سەنىمدى ءبىر-بىرىنەن ءبولىپ الۋ مۇمكىن ەمەس. ياعني، ويلانۋدان ەرىنگەن، ويلانۋدان قالعان ادام – يلانۋدان قالعان ادام. ال رەاكتسيوندى ساياسيلانعان ءداستۇرلى ءدىن سەنىم مەن اقىلدى ءبىر-بىرىنە قارسى قويادى. ياعني، سەنىم بار جەردە اقىل كەرەك ەمەس. بۇل ەكەۋىنىڭ دۇشپاندىعىنا «ءالىم»، «ۋلياما»، «فاكيح»، «مۋحادديس»، «مۋفاسسير»، «شەيح ۋل-يسلام»، «اياتوللا»، «حۋدجات ۋل يسلام»، «مولدا»، «ءماۋلانا»، «اۋليە»، «يمام»، «ءمۇفتي»، «ءمۇرشيد» تاعى باسقالاي اتالاتىن ءدىني اتاقتار، قىسقاشا ايتقاندا تۇسىندىرمەشى پىرلەردىڭ كاسىبي ينستيتۋتى دالەل بولا الادى. بۇل ينستيتۋت ساياسيلانعان اراب-پارسى داستۇرشىلدىگىنە جانە   سونىمەن قاتار سۋفيزم، سالافيزم سياقتى ولاردان بولىنگەن سەكتالارعا ءتان.

اقىل مەن سەنىمنىڭ قايشىلىعىنا اپاراتىن نارسە – ءدىن تۋرالى ءبىلىمدى جاي پەندەنىڭ قولى جەتپەيتىن بيىككە شىعارىپ قويۋ. بۇل ءۇشىن ءدىننىڭ ءوزى ەكىگە بولىنەدى. ءبىرىنشى – ەزوتەريكالىق، ياعني قۇپيا، كۇردەلى، قول جەتپەيتىن بيىكتەگى ءدىن. ەكىنشى – ەكزوتەريكالىق، بۇل – جاي «مۇسىلماندار» كۇندەلىكتى ۇستاپ جۇرگەن پراكتيكالىق، قولجەتىمدى ءدىن. وزدەرىڭىز بايقاپ وتىرعانداي، ءدىننىڭ ەزوتەريكالىق تارماعىندا اقىل قولدانىلادى. ال وعان تەك ءدىن يەلەرى مەن ءدىنباسىلاردىڭ عانا حۇقى بار!

ساياسيلانعان اراب-پارسى ءداستۇرلى دىنىندە «قاسيەتتى ءدىن ءبىلىمىن» العاندار ايرىقشا مارتەبەگە يە. بۇل مارتەبەنى ولار سول داستۇرگە ۇزاق قىزمەت ەتىپ، مول ەڭبەك سىڭىرگەنى ءۇشىن الادى. ونداعى ەڭبەك: كىتاپتان باس الماي، تۇتاس ماتىندەردى جاتتاۋ، ول ءماتىندى جەتكىزۋشىلەردىڭ تىزبەگىن جاتقا ايتۋ، ءتۇرلى سەكتالارداعى بەدەلدى پىرلەرگە شاكىرت بولىپ، سول سەكتا ءداستۇرىن جالعاستىرۋ. ءپىر-ابىزدىقتىڭ بۇل ءتۇرى نەگىزىنەن ورتودوكسال ءسۇننيت باعىتىنا ءتان.

«مۇسىلماندىقتىڭ» وزگە باعىتتارىندا پىرلىكتىڭ باسقا ۆاريانتتارى بار. مىسالى، شيزمدە – مۇراگەرلىك، سۋفيزمدە – ازاپتى تاقۋالىق. ال ءىس جۇزىندە پىرلىكتىڭ تۇرلەرى ارالاسا بەرەدى. ءسۇننيت الىمدەرى مەن شيتتىك اياتوللالار سوپى دا بولا الادى، ال سوپىلار «اۋليەلىكتى» بالاسىنا مۇراعا قالدىرا بەرەدى.

تۇراربەك قۇسايىنوۆ

"دەموس" قق توراعاسى

پىكىرلەر