قىتاي حالقى قىمىزدان ءدارى-دارمەك جاساسا، گەرمانيا مەن رەسەيدە 50 قىمىز ءوندىرۋشى كاسىپورىن بار. تىپتەن نەمىستەر قىمىزدان بالمۇزداق تا جاساپ شىعارىپ جاتىر.
قازاقپاراتتىڭ حابارلاۋىنشا، قىتايلاردىڭ 75 پايىزى قىمىزدىڭ قانشالىقتى پايداسى بار ەكەنىن بىلەدى. قىتايلىق باق مالىمەتتەرىنە قاراعاندا، مۇنداي ناتيجەنى حالىق اراسىندا جۇرگىزىلگەن ساۋالناما كورسەتكەن. «قىتايلار قىمىز اشىتۋ ادىستەرىن ادامدار جىبەرىپ، ارنايى زەرتتەپ، زەردەلەپ جاتىر»، – دەيدى اباي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ دوتسەنتى گۇليا اليحانقىزى.
جالپى، قىمىزعا قىزىعۋشىلىق ءبىلدىرىپ وتىرعان ەل – تەك قىتاي حالقى عانا ەمەس. گەرمانيا قازىر قىمىزدىڭ ۇنتاعىن عانا ەمەس، تابلەتكا ءتۇرىن دە شىعارىپ جاتىر.
سونىمەن قاتار ودان بالمۇزداق جاساپ، كوسمەتيكالىق تاۋارلار وندىرۋگە كىرىسكەن. ال قىتايلار قىمىزدىڭ كوپ اۋرۋعا ەم ەكەنىن زەرتتەپ، دارىلەر وندىرۋگە بەت بۇرۋدا. قىمىزدىڭ ادامعا ەرەكشە قۋات، اسقان توزىمدىلىك بەرەتىنىن قىتاي تاريحشىسى سىما تسيان ب.ز.د. ءىى عاسىردا ايتىپ كەتىپتى. ال ورىس عالىمى ۆ.دال: «قىمىز ءىشۋدى ادەتكە اينالدىرساڭ، باسقا سۋسىنداردان گورى ونىڭ ارتىقشىلىعىن سەزىنەسىڭ. وسىناۋ شيپالى سۋسىن اشتىق پەن ءشولدى بىردەن باسادى، دەنەنى سالقىنداتادى. ەگەر قىمىزدى ۇزبەي ىشسەڭ، ءبىر اپتادان سوڭ ءوزىڭدى سەرگەك سەزىنەسىڭ. دەنساۋلىعىڭ تۇزەلىپ، تىنىسىڭ جەڭىلدەيدى، ءجۇزىڭ جارقىراپ شىعا كەلەدى. ونى باسقا قورەك تۇرلەرىمەن ەش سالىستىرۋعا بولمايدى»، – دەپتى.
