باستى بەت
ادىرناما
ءداستۇرلى قۇندىلىقتار بويىنشا جۇمىستار اتقارىلۋدا

ءداستۇرلى قۇندىلىقتار بويىنشا جۇمىستار اتقارىلۋدا

15.06.2019

2562

27 مامىر كۇنى الماتىداعى عىلىم ورداسىندا «ادىرنا» ۇلتتىق-ەتنوگرافيالىق بىرلەستىگى ر.سۇلەيمەنوۆ اتىنداعى شىعىستانۋ ينستيتۋتى مەن فيلوسوفيا، ساياساتتانۋ جانە ءدىنتانۋ ينستيتۋتىمەن بىرلەسە وتىرىپ «رۋحاني جاڭعىرۋ: ءداستۇر مەن ءدىن ماسەلەلەرى» تاقىرىبىندا دوڭگەلەك ۇستەل وتكىزدى. جيىن «ازاماتتىق باستامالاردى قولداۋ ورتالىعىنىڭ» تاپسىرىسىمەن «ءداستۇرلى رۋحاني قۇندىلىقتاردى قولداۋ جونىندەگى جۇمىستاردى ۇيىمداستىرۋ» اتتى الەۋمەتتىك جوبا اياسىندا وتكىزىلدى. دوڭگەلەك ۇستەلگە قر بعم عك فيلوسوفيا، ساياساتتانۋ جانە ءدىنتانۋ ينستيتۋتى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى، فيلوسوفيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور نۇرمۇراتوۆ سەرىك «ۇلت قورعانى – ۇلتتىق قۇندىلىقتار» تاقىرىبىندا، قازبسقا-نىڭ اسسيستەنتى، پروفەسسور مەيىرمانوۆ امانجول «ءدىني بىرەگەيلىك جانە رۋحاني قۇندىلىقتار ۇندەستىگى» تاقىرىبىندا بايانداما جاسادى.
الماتىداعى ۇلتتىق كىتاپحانادا مامىردىڭ 24 جۇلدىزى «ادىرنا» ۇلتتىق-ەتنوگرافيالىق بىرلەستىگى «تاريحتان تاعىلىم: ۇلتتىق يدەيا جانە ءدىن ماسەلەلەرى» اتتى رەسپۋبليكالىق عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنتسيا وتكىزدى. اتالعان كونفەرەنتسيا قر اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ مينيسترلىگى قولداۋىمەن «ازاماتتىق باستامالاردى قولداۋ ورتالىعى» كەاق مەملەكەتتىك گرانت نەگىزىندە «ءداستۇرلى رۋحاني قۇندىلىقتاردى قولداۋ جونىندەگى جۇمىستاردى ۇيىمداستىرۋ» اتتى الەۋمەتتىك جوبا اياسىندا ءوتتى.
كونفەرەنتسيانىڭ نەگىزگى ماقساتى – تاريحي مىسالدار نەگىزىندە زايىرلى قوعام ۇعىم-تۇسىنىكتەرىن ناسيحاتتاۋ، رۋحاني قۇندىلىقتار ارقىلى ءدىني-ەكستريميستىك اعىمدارعا قارسى تۇرۋ ماسەلەلەرى تالقىلاندى. شارانىڭ شىمىلدىعىن قر ۇلتتىق كىتاپحاناسىنىڭ ديرەكتورى باقىتجامال قايىربەكقىزى وسپانوۆا اشىپ، ارى قاراي بىرلەستىك پرەزيدەنتى ارمان اۋباكىردىڭ ۇلتتىق يدەيا، ۇلتتىق قۇندىلىقتار جايلى كىرىسپە سوزىمەن جالعاستى.
اعارتۋشىلىق جۇمىستارعا ءدىني باسقارمانى تارتۋ ارقىلى ءداستۇرلى قۇندىلىقتاردى ىلگەرىلەتۋ بويىنشا اقپاراتتىق-ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن ۇيىمداستىرۋ; ءدىني مەكەمەلەردەگى قالىپتاسقان تۇسىنىك بويىنشا قاتىپ قالعان ءدىني قاعيدالاردى، يمامداردىڭ كوزقاراستارىن زامان اعىمىنا جانە ۇلتتىق ەرەكشەلىكتەرىمىزگە ساي يكەمدەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ; ءدىني ەكسترەميزم مەن تەرروريزمنىڭ الدىن الۋ بويىنشا جۇمىستىڭ ساپاسىن ارتتىرۋ ءۇشىن رەسمي ءدىني باسقارمانى قايتا دايارلاۋ جانە بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋعا قولداۋ كورسەتۋ جانە جەكە اۋىلدىق بىلىكتى يمامداردى جۇمىسقا تارتۋ مۇمكىندىگىن ۇسىنۋ بويىنشا 13 مامىر كۇنى استاناداعى «نۇر مۇباراك» مەدرەسەسىندە يمامدارعا جانە ءدىني ءبىلىم الىپ جاتقان ستۋدەنتتەرگە ۇلتتىق تاريحىمىز مەن ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىز تۋرالى سەمينار-ترەنينگ وتكىزىلدى. سەمينار-ترەنينگكە 63 ادام قاتىستى. ادىرنا - ۇلتتىق-ەتنوگرافيالىق بىرلەستىگى قق-ى "ازاماتتىق باستامالاردى قولداۋ ورتالىعى" كەاق-نىڭ (@cisc_official) مەملەكەتتىك گرانتى اياسىندا قر اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ مينيسترلىگىنىڭ قولداۋىمەن جۇزەگە اسىرىلا باستاعان ء"داستۇرلى رۋxاني قۇندىلىقتاردى قولداۋ جۇمىسىن ۇيىمداستىرۋ" جوباسى بويىنشا ەكىنشى ءىس-شاراسىن ۇيىمداستىردى.
بۇل جولعى ءىس-شارا استانا مەدرەسەسىندە ىسكە استى. وندا ءدىنتانۋشى كەڭشىلىك تىشحانۇلى جانە ر.ب. سۇلەيمەنوۆ اتىنداعى شىعىستانۋ ينستيتۋتىنىڭ كىشى عىلىمي قىزمەتكەرى ارمان اۋباكىر رۋxاني قۇندىلىقتار جايىندا سەمينار-ترەنينگ وتكىزدى. 17 مامىر كۇنى الماتى وبلىسى، تالدىقورعان قالاسىنداعى پوليتەحنيكالىق كوللەدجدە ادىرنا - ۇلتتىق-ەتنوگرافيالىق بىرلەستىگى قق-ى "ازاماتتىق باستامالاردى قولداۋ ورتالىعى" كەاق-نىڭ مەملەكەتتىك گرانتى اياسىندا قر اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ مينيسترلىگىنىڭ قولداۋىمەن جۇزەگە اسىرىلا باستاعان ء"داستۇرلى رۋxاني قۇندىلىقتاردى قولداۋ جۇمىسىن ۇيىمداستىرۋ" جوباسى بويىنشا «رۋحاني قۇندىلىقتار جانە تەرىس ءدىني اعىمداردىڭ الدىن الۋ» تاقىرىبى بويىنشا ارنايى سەمينار-ترەنينگ ءوتتى. ادىرنا - ۇلتتىق-ەتنوگرافيالىق بىرلەستىگى قق-ى "ازاماتتىق باستامالاردى قولداۋ ورتالىعى" كەاق-نىڭ مەملەكەتتىك گرانتى اياسىندا قر اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ مينيسترلىگىنىڭ قولداۋىمەن جۇزەگە اسىرىلا باستاعان ء"داستۇرلى رۋxاني قۇندىلىقتاردى قولداۋ جۇمىسىن ۇيىمداستىرۋ" جوباسى بويىنشا ءۇشىنشى ءىس-شاراسىن ۇيىمداستىردى.
بۇل جولعى ءىس-شارا الماتى وبلىسى، تالدىقورعان قالاسىنىڭ پوليتەحنيكالىق كوللەدجىندە ىسكە استى. وندا الماتى وبلىسى ءدىن ىستەرى باسقارماسى ء"دىني ەكستەرميزم قۇرباندارى مەن دەسترۋكتيۆتى اعىم ۇستانۋشىلارىن وڭالتۋ ورتالىعىنىڭ" ءبولىم باسشىسى ماتاەۆ ەرلان جۇمانۇلى جانە ر.ب. سۇلەيمەنوۆ اتىنداعى شىعىستانۋ ينستيتۋتىنىڭ كىشى عىلىمي قىزمەتكەرى ارمان اۋباكىر رۋxاني قۇندىلىقتار جايىندا سەمينار-ترەنينگ وتكىزدى.
13 مامىر كۇنى «ادىرنا» - ۇلتتىق-ەتنوگرافيالىق بىرلەستىگى "ازاماتتىق باستامالاردى قولداۋ ورتالىعى" كەاق-نىڭ مەملەكەتتىك گرانتى اياسىندا قر اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ مينيسترلىگىنىنىڭ قولداۋىمەن جۇزەگە اسىرىلا باستاعان ء"داستۇرلى رۋxاني قۇندىلىقتاردى قولداۋ جۇمىسىن ۇيىمداستىرۋ" جوباسى بويىنشا ل. گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ءدىنتانۋ كافەدراسىندا ءدىنتانۋشى كەڭشىلىك تىشحانۇلى جانە وسى ر.ب. سۇلەيمەنوۆ اتىنداعى شىعىستانۋ ينستيتۋتىنىڭ كىشى عىلىمي قىزمەتكەرى ارمان اۋباكىر رۋxاني قۇندىلىقتار جايىندا ءدارىس وتكىزدى.
دارىسكە ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ "پيراميدا" جاس ءدىنتانۋشىلار كلۋبى (جەتەكشىسى ارۋلان قۋاتوۆ) مەن "الاش تانىمى" كلۋبىنىڭ (جەكتەكشىسى اجار قادىسقىزى) مۇشەلەرى قاتىستى.
ءدارىس بارىسىندا ستۋدەنتتەر ۇلتتىق قۇندىلىقتار مەن ءدىني ماسەلەلەرگە قاتىستى كوكەيلەرىندە جۇرگەن ءارتۇرلى سۇراقتاردى قويىپ بارىنشا بەلسەندىلىك تانىتا ءبىلدى. ءوز بايانداماسىندا ءدىنتانۋشى كەڭشىلىك تىشحانۇلى: «قازاق عالىمدارىنىڭ قۇران جانە حاديس ماتىندەرىن ءتۇسىندىرۋ جولدارىن نەمەسە ايات، حاديستەر مەن عالىمداردىڭ شىعارمالارىنىڭ اراسىنداعى بايلانىسىن زەرتتەۋ وتە اۋقىمدى تاقىرىپ بولماق. بولاشاقتا بۇل قادام قولعا الىنادى دەپ سەنەمىز. ەگەر وسى ماسەلەنى جاڭعىرتاتىن بولساق، ءتول ءدىني تۇسىنىگىمىزگە ورالساق، قازىرگى ءدىن سالاسىندا بولىپ جاتقان كوپتەگەن قايشىلىقتار مەن تۇسىنىسپەۋشىلىكتەر ءوز شەشىمىن تابارى ءسوزسىز. سوندىقتان اسىرە دىنشىلدىك پەن راديكاليزمنىڭ الدىن الۋدىڭ ەڭ توتە جولى ءدىني ساباقتاستىقتى ساقتاۋ، وتكەننىڭ مۇراسىن جاڭعىرتۋ بولماق.