«Ana tili» گازەتىنىڭ 35 جىلدىق مەرەكەلىك راسىمىندە باسىلىمنىڭ كەشەگىسى مەن بۇگىنگىسىنە شولۋ جاسالدى. گازەت – تاۋەلسىزدىك قارساڭىندا قازاق ءتىلى مەملەكەتتىك ءتىل مارتەبەسىن العاننان كەيىن شىققان باسىلىم. جينالعاندار ەل قوعامىنداعى ءتىل ماسەلەسى ءالى دە وڭدى شەشىلمەي وتىرعانىن دا ايتتى.
22 مامىردا الماتىداعى ۇلتتىق كىتاپحانادا «Ana tili» گازەتىنىڭ 35 جىلدىق مەرەيتويى ءراسىمى ءوتتى. «Ana tili» اپتالىعىنىڭ العاشقى سانى 1990 جىلى 22 ناۋرىزدا، ۇلىستىڭ ۇلى كۇنىندە جارىق كورگەن بولاتىن. بۇل ۇلتتىق قۇندىلىقتار جاڭعىرىپ، «اقتاڭداقتار» اقتالىپ، بولاشاققا ءۇمىت دارىتقان كۇن ەدى.
كورمەلەر مەن تۇساۋكەسەرلەر
ايتۋلى ءراسىم «انا ءتىلى» ءارحيۆى، باسىلىمنىڭ تاريحىنان سىر شەرتەتىن قۇندى سۋرەتتەر كورمەسى، ۇلتتىق ءباسپاسوزدىڭ التىن قورى – قازاق جۋرناليستيكاسىنىڭ شەجىرەسىنەن كورمە جانە «Ana tili» گازەتىنىڭ فوتو-ءتىلشىسى ازامات قۇسايىنوۆتىڭ جەكە شىعارماشىلىعىنا ارنالعان «ۇلتتىق رۋح جانە ءبىر ءسات» كورمەسىمەن اشىلدى. الدىڭعى ەكى كورمەگە قازاق فوتوگرافياسىنىڭ ارداگەرلەرى نۇرعوجا جۇبانوۆ، بەرسىنبەك سارسەنوۆ، شۇكىر شاحاي جانە باسقا فوتوونەر سالاسى ماماندارىنىڭ تاريحي سۋرەتەرى قويىلدى. وندا تەك گازەتتىڭ تاريحى عانا ەمەس، تاۋەسلىزدىك جاريالانار قارساڭداعى ءدۇمپۋلى وقيعالار بەينەسىمەن دە تانىسۋعا بولادى.
اتالعان ءراسىم كەزىندە ۇلتتىق باسىلىمىنىڭ العاشقى ساندارى بۇرىنعى باس رەداكتورلارى جارىلقاپ بەيسەنبايۇلى، مەرەكە قۇلكەنوۆ، ماقسات ءتاج-مۇرات جانە قالي سارسەنبايعا سالتاناتتى تۇردە تابىستالدى. جينالعاندار بۇدان وسىدان كەيىن «Ana tili. التىن قور» كىتابىنىڭ تۇساۋكەسەرىنە كۋا بولدى. بۇل جيناققا گازەتتە 1997 جىلعا دەيىن گازەتتە جاريالانعان تاڭدامالى ماقالالار توپتاستىرىلعان.
قۇتتىقتاۋلار مەن ەستەلىكتەر
جيىن «قازاق گازەتتەرى» جشس باس ديرەكتورى، اكادەميك ديحان قامزابەكۇلىنىڭ مودەراتورلىعىمەن “ەگەمەندىك پەن ەلدىكتىڭ ەڭسەلى مىنبەرى” اتتى دوڭگەلەك ۇستەلدىڭ باسىندا جالعاستى. باياندامالار الدىندا بەلگىلى ءانشى، كومپوزيتور ابيىربەك تىناليەۆ ايگىلى «انامنىڭ ءتىلى» ءانىن شىرقاپ، دوڭگەلەك ۇستەل شىمىلدىعىپ اشىپ بەردى.
العاش بولىپ ءسوز بەرىلگەن «انا ءتىلى» گازەتىنىڭ العاشقى رەداكتورى جارىلقاپ بەيسەنبايۇلى تاۋەلسىزدىك قارساڭىنداعى ەلەڭ-الاڭ وقيعالار مەن ءتىل مارتەبەسى جانە وسى باعىتتاعى گازەتتىڭ الار ورنىنا توقتالىپ ءوتتى. ول گازەتتىڭ اشىلۋىنا ۇيىتقى بولعان سول كەزدەگى قازاق سسر كومپارتياسىنىڭ يدەولوگيا بويىنشا حاتشىسى وزبەكالى جانىبەكوۆ ەكەنى ايتىپ ءوتتى.
ءراسىمنىڭ بۇل بولىگىندە گازەتىنىڭ قوعامدا الار ورنى مەن ماڭىزى اتالىپ، ەرەكشە ەستەلىكتەر مەن تىلەكتەر دە ايتىلدى. پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ «Ana tili»، «ۇلان»، «مىسل» جانە «اقجەلكەن» باسىلىمدارىنىڭ مەرەيتويلارىنا وراي جولداعان ارنايى قۇتتىقتاۋ حاتىن پرەزيدەنت كەڭەسشىسى باۋىرجان ومارۇلى وقىپ، ەل باسشىسىنىڭ تىلەگىن جەتكىزدى. باۋىرجان ومارۇلى ءوزى دە قۇرامىنا «Ana tili» گازەتى كىرەتىن«قازاق گازەتتەرى» جشس باس ديرەكتورى قىزمەتىن اتقارعان. ول سول كۇندەردى جىلى ەستەلىكتەرىمەن ەسكە الىپ، گازەتتىڭ ەل تاريحى مەن قوعامىندا الار ورنى مەن مارتەبەسىنە توقتالدى. ءوزى «جەتى جىلعا بەرگىسىز جەتى اي» دەپ اتاعان كەزدە باۋىرجان ومارۇلى «ءبىز قىزمەتكەرلەرىمىزگە تولىق ەركىندىك بەردىك. تولىق بولعاندا دا ءتىپتى ەسەپسىز ەركىندىك. قازىر سوعان ءوزىمىز دە تاڭ قالامىز. «قازاق گازەتتەرىندەگى» جەتى جىلعا ايىرباستامايتىن جەتى ايىمىز شىنىندا دا جەمىستى بولدى»،-دەدى.
ول گازەتتىڭ تۇڭعىش رەداكتورى بولعان جارىلقاپ بەيسەنبايۇلىن «ۇلت ۇعىمىن ۇلعايتقان ارداقتى ادام. بىردە-ءبىر ءتىلشىسىن داۋعا دا، جاۋعا دا بەرمەگەن، ەشقايسىسىنا زەكىرمەك تۇگىلى داۋىس كوتەرىپ كورمەگەن ابزال اعا. العاشقى جىلدارداعى «انا تىلىنە» «قازاق» گازەتىنىڭ رۋحىن دارىتقان الىمدى اقپاراتشى»، - دەپ اتادى.
بۇدان بولەك جيىندا گازەتتىڭ ءار جىلدارعى باس رەداكتورلىعى قىزمەتىن اتقارعان بەلگىلى قالامگەرلەر مەرەكە قۇلكەنوۆ، قالي سارسەنباي جانە ماقسات ءتاج-مۇرات «Ana tili» باسىلىمىندا وتكەن كۇندەرىن ىقىلاسپەن ەسكە الدى جانە گازەتتىڭ قازىرگى ۇجىمىن قۇتتىقتاپ، سىي-سياپاتتارىن تابىستادى. رەسمي ورىنداردان الماتى قالاسى اكىمدىگى دە گازەتتى ارنايى قۇتتىقتاپ، ماراپاتتارىن جەتكىزدى.
بۇعان قوسا بەلگىلى عالىمدار، قالامگەرلەر سويلەپ، گازەتتىڭ قازاق ءتىلى مەملەكەتتىك ءتىل مارتەبەسىن العاننان كەيىن جارىق كورگەنىن، الايدا قازاقستان قوعامىندا سودان بەرى ءالى دە ءتىل ماسەلەسى وڭدى شەشىلمەي كەلە جاتقانىن دا ەسكەرتتى.
مەرەكەلىك ءراسىم اياسىندا «نۇرلى جۇلدىز – بابام ءتىلى» پوەزيا بايقاۋى مەن «مەنىڭ ومىرىمدەگى Ana tili» اتتى ەسسە بايقاۋىنىڭ جەڭىمپازدارى ماراپاتتالىپ، كونتسەرتتىك باعدارلاماعا ۇلاستى.
شاعىن شەجىرە
«Ana tili» گازەتىنىڭ العاشقى سانى 1990 جىلى، ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى ناۋرىزدىڭ 22-سىندە جارىق كوردى. ەلدەگى ءتىل تاقىرىبىندا شىعاتىن رەسمي جالعىز باسىلىم. گازەتتىڭ 90-جىلدارداعى تارالىمى 100 مىڭنان اساتىن. بۇگىنگى تاڭدا گازەتتىڭ 26 مىڭداي جازىلىپ وقيتىن وقىرمانى بار.
«Ana tili» گازەتى 2005 جىلى قازاقستان جۋرناليستيكا اكادەمياسىنىڭ «التىن جۇلدىز» سىيلىعىمەن، بىرنەشە مارتە اقپارات مينيسترلىگىنىڭ قۇرمەت گراموتاسىمەن، ارناۋلى ديپلومدارىمەن، ءارتۇرلى بايگەلەردىڭ باس جۇلدەلەرىمەن ماراپاتتالدى.
1990-97 جىلدار ارالىعىندا باسىلىمنىڭ باس رەداكتورى جارىلقاپ بەيسەنبايۇلى بولسا، 1997-2006 جىلداردا بەلگىلى جازۋشى، پرەزيدەنت سىيلىعىنىڭ يەگەرى مەرەكە قۇلكەنوۆ، 2006 جىلدىڭ تامىزىنان جەلتوقسان ايىنا دەيىن قر پرەزيدەنتى سىيلىعىنىڭ يەگەرى، ساياسي عىلىمدار كانديداتى جۇمابەك كەنجالين، 2006 جىلدىڭ قاراشا ايىنان 2009 جىلدىڭ ناۋرىزىنا دەيىن فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى ماقسات ءتاج-مۇرات، 2009 جىلدىڭ ناۋرىزىنان 2018 جىلدىڭ شىلدەسىنە دەيىن جازۋشى-جۋرناليست، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مادەنيەت قايراتكەرى سامات يبرايم باسقاردى. 2018 جىلدىڭ شىلدەسىنەن 2021 جىلدىڭ قاڭتارىنا دەيىن اقىن-جۋرناليست جاناربەك ءاشىمجان باسقاردى. 2021 جىلدىڭ قاڭتارىنان 2023 جىلدىڭ قاڭتارىنا دەيىن جۋرناليست-جازۋشى قالي سارسەنباي باسقاردى. 2023 جىلدىڭ قاڭتارىنان قازىرگە دەيىن «Ana tili» گازەتىن مەملەكەتتىك «دارىن» جاستار سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى ەرلان ءجۇنىس باسقارىپ كەلەدى.
