«Ana tili» gazetınıŋ 35 jyldyq merekelık räsımınde basylymnyŋ keşegısı men bügıngısıne şolu jasaldy. Gazet – Täuelsızdık qarsaŋynda qazaq tılı memlekettık tıl märtebesın alǧannan keiın şyqqan basylym. Jinalǧandar el qoǧamyndaǧy tıl mäselesı älı de oŋdy şeşılmei otyrǧanyn da aitty.
22 mamyrda Almatydaǧy Ūlttyq kıtaphanada «Ana tili» gazetınıŋ 35 jyldyq mereitoiy räsımı öttı. «Ana tili» aptalyǧynyŋ alǧaşqy sany 1990 jyly 22 nauryzda, Ūlystyŋ ūly künınde jaryq körgen bolatyn. Būl ūlttyq qūndylyqtar jaŋǧyryp, «aqtaŋdaqtar» aqtalyp, bolaşaqqa ümıt darytqan kün edı.
KÖRMELER MEN TŪSAUKESERLER
Aituly räsım «Ana tılı» arhivı, basylymnyŋ tarihynan syr şertetın qūndy suretter körmesı, Ūlttyq baspasözdıŋ altyn qory – qazaq jurnalistikasynyŋ şejıresınen körme jäne «Ana tili» gazetınıŋ foto-tılşısı Azamat Qūsaiynovtyŋ jeke şyǧarmaşylyǧyna arnalǧan «Ūlttyq ruh jäne bır sät» körmesımen aşyldy. Aldyŋǧy ekı körmege qazaq fotografiiasynyŋ ardagerlerı Nūrǧoja Jūbanov, Bersınbek Särsenov, Şükır Şahai jäne basqa fotoöner salasy mamandarynyŋ tarihi sureterı qoiyldy. Onda tek gazettıŋ tarihy ǧana emes, täueslızdık jariialanar qarsaŋdaǧy dümpulı oqiǧalar beinesımen de tanysuǧa bolady.
Atalǧan räsım kezınde ūlttyq basylymynyŋ alǧaşqy sandary būrynǧy bas redaktorlary Jarylqap Beisenbaiūly, Mereke Qūlkenov, Maqsat Täj-Mūrat jäne Qali Särsenbaiǧa saltanatty türde tabystaldy. Jinalǧandar būdan osydan keiın «Ana tili. Altyn qor» kıtabynyŋ tūsaukeserıne kuä boldy. Būl jinaqqa gazette 1997 jylǧa deiın gazette jariialanǧan taŋdamaly maqalalar toptastyrylǧan.
QŪTTYQTAULAR MEN ESTELIKTER
Jiyn «Qazaq gazetterı» JŞS Bas direktory, akademik Dihan Qamzabekūlynyŋ moderatorlyǧymen “Egemendık pen eldıktıŋ eŋselı mınberı” atty döŋgelek üsteldıŋ basynda jalǧasty. Baiandamalar aldynda belgılı änşı, kompozitor Äbiırbek Tınäliev äigılı «Anamnyŋ tılı» änın şyrqap, döŋgelek üstel şymyldyǧyp aşyp berdı.
Alǧaş bolyp söz berılgen «Ana tılı» gazetınıŋ alǧaşqy redaktory Jarylqap Beisenbaiūly täuelsızdık qarsaŋyndaǧy eleŋ-alaŋ oqiǧalar men tıl märtebesı jäne osy baǧyttaǧy gazettıŋ alar ornyna toqtalyp öttı. Ol gazettıŋ aşyluyna ūiytqy bolǧan sol kezdegı Qazaq SSR kompartiiasynyŋ ideologiia boiynşa hatşysy Özbekälı Jänıbekov ekenı aityp öttı.
Räsımnıŋ būl bölıgınde gazetınıŋ qoǧamda alar orny men maŋyzy atalyp, erekşe estelıkter men tılekter de aityldy. Prezident Qasym-Jomart Toqaevtyŋ «Ana tili», «Ūlan», «Mysl» jäne «Aqjelken» basylymdarynyŋ mereitoilaryna orai joldaǧan arnaiy qūttyqtau hatyn Prezident keŋesşısı Bauyrjan Omarūly oqyp, el basşysynyŋ tılegın jetkızdı. Bauyrjan Omarūly özı de qūramyna «Ana tili» gazetı kıretın«Qazaq gazetterı» JŞS Bas direktory qyzmetın atqarǧan. Ol sol künderdı jyly estelıkterımen eske alyp, gazettıŋ el tarihy men qoǧamynda alar orny men märtebesıne toqtaldy. Özı «jetı jylǧa bergısız jetı ai» dep ataǧan kezde Bauyrjan Omarūly «Bız qyzmetkerlerımızge tolyq erkındık berdık. Tolyq bolǧanda da tıptı esepsız erkındık. Qazır soǧan özımız de taŋ qalamyz. «Qazaq gazetterındegı» jetı jylǧa aiyrbastamaityn jetı aiymyz şynynda da jemıstı boldy»,-dedı.
Ol gazettıŋ tūŋǧyş redaktory bolǧan Jarylqap Beisenbaiūlyn «Ūlt ūǧymyn ūlǧaitqan ardaqty adam. Bırde-bır tılşısın dauǧa da, jauǧa da bermegen, eşqaisysyna zekırmek tügılı dauys köterıp körmegen abzal aǧa. Alǧaşqy jyldardaǧy «Ana tılıne» «Qazaq» gazetınıŋ ruhyn darytqan alymdy aqparatşy», - dep atady.
Būdan bölek jiynda gazettıŋ är jyldarǧy bas redaktorlyǧy qyzmetın atqarǧan belgılı qalamgerler Mereke Qūlkenov, Qali Särsenbai jäne Maqsat Täj-Mūrat «Ana tili» basylymynda ötken künderın yqylaspen eske aldy jäne gazettıŋ qazırgı ūjymyn qūttyqtap, syi-siiapattaryn tabystady. Resmi oryndardan Almaty qalasy äkımdıgı de gazettı arnaiy qūttyqtap, marapattaryn jetkızdı.
Būǧan qosa belgılı ǧalymdar, qalamgerler söilep, gazettıŋ qazaq tılı memlekettık tıl märtebesın alǧannan keiın jaryq körgenın, alaida Qazaqstan qoǧamynda sodan berı älı de tıl mäselesı oŋdy şeşılmei kele jatqanyn da eskerttı.
Merekelık räsım aiasynda «Nūrly jūldyz – babam tılı» poeziia baiqauy men «Menıŋ ömırımdegı Ana tili» atty esse baiqauynyŋ jeŋımpazdary marapattalyp, konserttık baǧdarlamaǧa ūlasty.
ŞAǦYN ŞEJIRE
«Ana tili» gazetınıŋ alǧaşqy sany 1990 jyly, Ūlystyŋ ūly künı nauryzdyŋ 22-sınde jaryq kördı. Eldegı tıl taqyrybynda şyǧatyn resmi jalǧyz basylym. Gazettıŋ 90-jyldardaǧy taralymy 100 myŋnan asatyn. Bügıngı taŋda gazettıŋ 26 myŋdai jazylyp oqityn oqyrmany bar.
«Ana tili» gazetı 2005 jyly Qazaqstan Jurnalistika Akademiiasynyŋ «Altyn jūldyz» syilyǧymen, bırneşe märte Aqparat ministrlıgınıŋ Qūrmet gramotasymen, arnauly diplomdarymen, ärtürlı bäigelerdıŋ bas jüldelerımen marapattaldy.
1990-97 jyldar aralyǧynda basylymnyŋ bas redaktory Jarylqap Beisenbaiūly bolsa, 1997-2006 jyldarda belgılı jazuşy, Prezident syilyǧynyŋ iegerı Mereke Qūlkenov, 2006 jyldyŋ tamyzynan jeltoqsan aiyna deiın QR Prezidentı syilyǧynyŋ iegerı, saiasi ǧylymdar kandidaty Jūmabek Kenjalin, 2006 jyldyŋ qaraşa aiynan 2009 jyldyŋ nauryzyna deiın filologiia ǧylymdarynyŋ kandidaty Maqsat Täj-Mūrat, 2009 jyldyŋ nauryzynan 2018 jyldyŋ şıldesıne deiın jazuşy-jurnalist, Qazaqstan Respublikasynyŋ Mädeniet qairatkerı Samat İbraim basqardy. 2018 jyldyŋ şıldesınen 2021 jyldyŋ qaŋtaryna deiın aqyn-jurnalist Janarbek Äşımjan basqardy. 2021 jyldyŋ qaŋtarynan 2023 jyldyŋ qaŋtaryna deiın jurnalist-jazuşy Qali Särsenbai basqardy. 2023 jyldyŋ qaŋtarynan qazırge deiın «Ana tili» gazetın Memlekettık «Daryn» Jastar syilyǧynyŋ laureaty Erlan Jünıs basqaryp keledı.
