ءماجىلىس دەپۋتاتى نۇرسۇلتان بايتىلەسوۆ قازاقستاندا كىتاپ وقۋ مادەنيەتىن دامىتۋ جانە حالىقتىڭ وقۋ ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ قاجەتتىگىن كوتەرىپ، ۇكىمەتكە دەپۋتاتتىق ساۋال جولدادى.
ونىڭ ايتۋىنشا، الەمنىڭ دامىعان ەلدەرى بۇل باعىتتا بەلسەندى ساياسات جۇرگىزىپ كەلەدى. مىسالى، اقش، ۇلىبريتانيا، فرانتسيا جانە يتاليا ەڭ كوپ كىتاپ وقيتىن ەلدەر قاتارىندا. ازيادا قىتايلىقتار جىلىنا 154 ساعات، جاپوندار 135 ساعات، كورەيلەر 125 ساعات كىتاپ وقۋعا ۋاقىت بولەدى. ال قازاقستاندا بۇل كورسەتكىش نەبارى 65 ساعاتتى قۇرايدى.
PIRLS-2021 حالىقارالىق زەرتتەۋىنىڭ ناتيجەسى قازاقستاندىق وقۋشىلاردىڭ وقۋ ساۋاتتىلىعى 2016 جىلمەن سالىستىرعاندا 32 بالعا تومەندەگەنىن كورسەتتى. دەپۋتات مۇنىڭ نەگىزگى سەبەپتەرى رەتىندە قىزىقتى كىتاپ وقۋ شارالارىنىڭ از ۇيىمداستىرىلۋىن جانە تسيفرلىق كونتەنتتىڭ باسىمدىققا يە بولۋىن اتادى. قىسقا فورماتتاعى ماتەريالدارعا ۇيرەنگەن كوپشىلىك ينتەرنەتتە ورتا ەسەپپەن نەبارى 55 سەكۋند قانا وقۋعا ۋاقىت بولەدى. بۇل تەرەڭ ويلاۋ مەن ءبىلىمدى دامىتۋعا جەتكىلىكسىز.
دەپۋتات ەلىمىزدەگى كىتاپحانالاردىڭ قازىرگى جاي-كۇيىنە دە نازار اۋدارىپ، ولاردىڭ ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازاسىن جاڭارتۋ قاجەتتىگىن ايتتى. بۇگىندە كىتاپحانالاردىڭ كوبى ەسكىرگەن، زاماناۋي فورماتتاعى وقۋ كەڭىستىكتەرى، تسيفرلىق قىزمەتتەر جانە وقىرماندارعا ارنالعان كوۆوركينگ-ايماقتار جەتكىلىكسىز.
«وتكەن جىلى جولداعان دەپۋتاتتىق ساۋالىمدا وسى سالانىڭ جۇمىسىن ۇيلەستىرۋگە، دامىتۋعا جاۋاپتى ورتالىق ورگاننىڭ قۇرىلىمدىق فۋنكتسيالارىن قايتا قاراۋدى ۇسىنعان ەدىم. الايدا بۇگىنگى تاڭدا بۇل باعىتتا ايتارلىقتاي وزگەرىستەر بايقالمايدى»، – دەدى دەپۋتات.
بايتىلەسوۆ كىتاپ وقۋ مادەنيەتىن دامىتۋدا تۇركيا، فينليانديا، جاپونيا سياقتى ەلدەردىڭ وڭ تاجىريبەسىن مىسالعا كەلتىردى.
تۇركيا مەن فينليانديادا «حالىقتىق كىتاپحانالار» جۇيەسى جاڭعىرتىلىپ، تاۋلىك بويى جۇمىس ىستەيتىن، پىكىرتالاس، شىعارماشىلىق ءىس-شارالار وتەتىن مادەني حابتار قۇرىلعان. ال جاپونيادا مەكتەپ باعدارلاماسىنا «تاڭعى وقۋ» ءداستۇرى ەنگىزىلگەن. ءار كۇننىڭ باسىندا 15-20 مينۋت بويى بۇكىل مەكتەپ ۇجىمىمەن بىرگە كىتاپ وقۋ مىندەتتەلگەن. بۇل وقۋشىلاردىڭ كونتسەنتراتسياسىن ارتتىرىپ، وقۋ داعدىسىن دامىتۋعا ىقپال ەتەدى. الەمنىڭ كەيبىر ەلدەرىندە مەكتەپتەر مەن كىتاپحانالاردا اپتاسىنا بىرنەشە رەت 20-30 مينۋتتىق ۇجىمدىق ءۇنسىز وقۋ ءادىسى قولدانىلادى.
وسى ماسەلەلەردى ەسكەرە وتىرىپ، نۇرسۇلتان بايتىلەسوۆ كىتاپ وقۋ مادەنيەتىن دامىتۋ ءۇشىن كەلەسى شارالاردى ۇسىندى:
وقۋ ورىندارىندا عىلىمي نەگىزدەلگەن وقۋ ادىستەرىن ەنگىزۋ. ءتيىمدى كىتاپ وقۋ داعدىلارىن ناسيحاتتايتىن رەسۋرستاردى دامىتۋ قاجەت.
كىتاپحانالار ينفراقۇرىلىمىن جاڭارتۋ. «كىتاپ اپتالىعى»، «ءبىر ەل – ءبىر كىتاپ» سياقتى تۇراقتى جوبالاردى وتكىزىپ، قوعام نازارىن كىتاپ وقۋعا اۋدارۋ كەرەك.
جەرگىلىكتى دەڭگەيدە حالىق اراسىندا وقۋ سايىستارىن ۇيىمداستىرۋ. ادەبي بايقاۋلار وتكىزىپ، وقۋشىلار مەن ەرەسەكتەردىڭ قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ قاجەت.
ۇلتتىق كىتاپ وقۋ كۇنىن ەنگىزۋ. قازاقستاندا ارنايى ءبىر كۇندى كىتاپ وقۋعا ارناپ، بۇل ءداستۇردى ۇلتتىق دەڭگەيدە قالىپتاستىرۋ ماڭىزدى.
بۇل باستاما جۇزەگە اسسا، حالىقتىڭ وقۋ ساۋاتتىلىعى ارتىپ، جاستاردىڭ ءبىلىم دەڭگەيى كوتەرىلەدى. دەپۋتات ۇكىمەتتەن بۇل ماسەلەنى ءجىتى قاراستىرىپ، ناقتى شارالار قابىلداۋدى سۇرادى.
