Májilis depýtaty Nursultan Baıtilesov Qazaqstanda kitap oqý mádenıetin damytý jáne halyqtyń oqý saýattylyǵyn arttyrý qajettigin kóterip, Úkimetke depýtattyq saýal joldady.
Onyń aıtýynsha, álemniń damyǵan elderi bul baǵytta belsendi saıasat júrgizip keledi. Mysaly, AQSh, Ulybrıtanııa, Franııa jáne Italııa eń kóp kitap oqıtyn elder qatarynda. Azııada qytaılyqtar jylyna 154 saǵat, japondar 135 saǵat, koreıler 125 saǵat kitap oqýǵa ýaqyt bóledi. Al Qazaqstanda bul kórsetkish nebári 65 saǵatty quraıdy.
PIRLS-2021 halyqaralyq zertteýiniń nátıjesi qazaqstandyq oqýshylardyń oqý saýattylyǵy 2016 jylmen salystyrǵanda 32 balǵa tómendegenin kórsetti. Depýtat munyń negizgi sebepteri retinde qyzyqty kitap oqý sharalarynyń az uıymdastyrylýyn jáne ıfrlyq kontenttiń basymdyqqa ıe bolýyn atady. Qysqa formattaǵy materıaldarǵa úırengen kópshilik ınternette orta eseppen nebári 55 sekýnd qana oqýǵa ýaqyt bóledi. Bul tereń oılaý men bilimdi damytýǵa jetkiliksiz.
Depýtat elimizdegi kitaphanalardyń qazirgi jaı-kúıine de nazar aýdaryp, olardyń materıaldyq-tehnıkalyq bazasyn jańartý qajettigin aıtty. Búginde kitaphanalardyń kóbi eskirgen, zamanaýı formattaǵy oqý keńistikteri, ıfrlyq qyzmetter jáne oqyrmandarǵa arnalǵan kovorkıng-aımaqtar jetkiliksiz.
«Ótken jyly joldaǵan depýtattyq saýalymda osy salanyń jumysyn úılestirýge, damytýǵa jaýapty ortalyq organnyń qurylymdyq fýnkııalaryn qaıta qaraýdy usynǵan edim. Alaıda búgingi tańda bul baǵytta aıtarlyqtaı ózgerister baıqalmaıdy», – dedi depýtat.
Baıtilesov kitap oqý mádenıetin damytýda Túrkııa, Fınlıandııa, Japonııa sııaqty elderdiń oń tájirıbesin mysalǵa keltirdi.
Túrkııa men Fınlıandııada «Halyqtyq kitaphanalar» júıesi jańǵyrtylyp, táýlik boıy jumys isteıtin, pikirtalas, shyǵarmashylyq is-sharalar ótetin mádenı habtar qurylǵan. Al Japonııada mektep baǵdarlamasyna «Tańǵy oqý» dástúri engizilgen. Ár kúnniń basynda 15-20 mınýt boıy búkil mektep ujymymen birge kitap oqý mindettelgen. Bul oqýshylardyń konentraııasyn arttyryp, oqý daǵdysyn damytýǵa yqpal etedi. Álemniń keıbir elderinde mektepter men kitaphanalarda aptasyna birneshe ret 20-30 mınýttyq ujymdyq únsiz oqý ádisi qoldanylady.
Osy máselelerdi eskere otyryp, Nursultan Baıtilesov kitap oqý mádenıetin damytý úshin kelesi sharalardy usyndy:
Oqý oryndarynda ǵylymı negizdelgen oqý ádisterin engizý. Tıimdi kitap oqý daǵdylaryn nasıhattaıtyn resýrstardy damytý qajet.
Kitaphanalar ınfraqurylymyn jańartý. «Kitap aptalyǵy», «Bir el – bir kitap» sııaqty turaqty jobalardy ótkizip, qoǵam nazaryn kitap oqýǵa aýdarý kerek.
Jergilikti deńgeıde halyq arasynda oqý saıystaryn uıymdastyrý. Ádebı baıqaýlar ótkizip, oqýshylar men eresekterdiń qyzyǵýshylyǵyn arttyrý qajet.
Ulttyq kitap oqý kúnin engizý. Qazaqstanda arnaıy bir kúndi kitap oqýǵa arnap, bul dástúrdi ulttyq deńgeıde qalyptastyrý mańyzdy.
Bul bastama júzege assa, halyqtyń oqý saýattylyǵy artyp, jastardyń bilim deńgeıi kóteriledi. Depýtat Úkimetten bul máseleni jiti qarastyryp, naqty sharalar qabyldaýdy surady.
