شىعىستاعى قوس وبلىس اكىمىنىڭ ءبىر مەزگىلدە اۋىسۋى قوعام نازارىن اۋداردى. كەتكەندەردەن گورى كەلگەندەردىڭ الەۋەتى رەزونانس تۋدىرعانداي. دەگەنمەن ساراپشىلار نە دەيدى؟
بۇگىن شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى بولىپ بۇعان دەيىن وبلىس اكىمىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى رەتىندە قىزمەت اتقارعان نۇرىمبەت ساقتاعانوۆ تاعايىندالدى. بىراق جۇرتتىڭ نازارى اتالعان تاعايىنداۋدان گورى اباي وبلىسىنا اكىم بولىپ تاعايىندالعان بەرىك ۋاليگە اۋدى. بەلگىلى تەلەجۋرناليست بۇعان دەيىن پرەزيدەنتىنىڭ كەڭەسشىسى – پرەزيدەنتتىڭ ءپاسپاسوز حاتشىسى رەتىندە قىزمەت اتقارعان. ونىڭ كانديداتۋراسىنا ءماسليحاتتىڭ 102 دەپۋتات داۋىس بەرسە، 24 دەپۋتات ەكىنشى كانديدات كۋرچاتوۆ قالاسىنىڭ اكىمى بولات ابدىراليەۆكە داۋىس بەرگەنى ايتىلۋدا.
«بوس جاتقان جەر جاۋ شاقىرادى» جانە ساقتاعانوۆتىڭ سيپاتى
ءماجىلىس دەپۋتاتى ەرمۇرات باپي شىعىس قازاقستان وبلىسى اكىمى نۇرىمبەت ساقتاعانوۆتىڭ تاجىريبەلى ازامات ەكەنىن ايتادى. سونداي-اق ول قوس تاعايىنداۋعا دا الابوتەن قارامايتىنىن ەسكەرتتى.
«ەجەلگى گرەكتەردە «قىش قۇمىرانى قۇدايلار كۇيدىرىپ جاسامايدى. ونى ادامدار جاسايدى» دەگەن ءتامسىل بار. وسى كوزقاراسپەن قاراسام، ەكى تاعايىنداۋعا دا الابوتەن قارامايمىن. قالىپتى داستۇردەگى تاعايىنداۋلار. ادەتتە اكىم قىزمەتتەن جوعارىلايتىن كەزدە «ورنىڭىزعا كىمدى ۇسىناسىز؟» دەپ سۇرايدى. ەرمەك كوشەرباەۆتىڭ ورنىنا كەلگەن ءوزىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى نۇرىمبەت ساقتاعانوۆ دەگەن ازامات وتە تاجىريبەلى مامان. بەردىبەك ساپارباەۆتىڭ شاكىرتى رەتىندە وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى مەن اۋدان اكىمى قىزمەتىن اتقارعان ازامات. ءبىر سوزبەن ايتقاندا مەملەكەتتىك باسقارۋ اپپاراتىنان وتكەن ءارى شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ قىر-سىرىن سوڭعى 10 جىلدىڭ كولەمىندە بىلەتىن ازامات رەتىندە تاعايىنداعان شىعار دەپ ويلايمىن. شىنىمدى ايتسام ەشقانداي الابوتەن ايتاتىنداي تەرىس كوزقاراسىم جوق»، - دەيدى دەپۋتات جۋرناليست.
ايتۋىنشا، جاڭادان تاعايىندالعان اكىم ەندى شەكارالىق اۋداندارعا كوڭىل ءبولۋ كەرەك. ويتكەنى پرەزيدەنتتىڭ جارلىعىمەن جاڭا اۋداندار قۇرىلعانىمەن ول اۋداندارعا جاسالىپ جاتقان كومەك جوق.
«حالىق ۇدەرە كوشكەن مارقاكول اۋدانىندا 9 مىڭعا جەتەر-جەتپەس حالىق قالدى. جاڭا اكىم شەكارالىق اۋدانداردى كوركەيتىپ، وندا حالىق تۇراقتاۋىنا بايلانىستى جۇمىس ىستەۋى كەرەك. سەبەبى «بوس جاتقان جەر جاۋ شاقىرادى» دەگەن ءتامسىل بار. ساقتاعانوۆ سۋ جاڭا اكىم رەتىندە وسى باعىتتا جۇيەلى جۇمىس جاسايدى دەگەن ءۇمىتىم بار»، - دەيدى ەرمۇرات باپي.
ول شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ تاۋ-كەن مەتاللۋرگيا سالاسىنىڭ وشاعى ەكەنىنە دە نازار اۋدارعان.
«اتالعان ايماقتاعى تاۋ-كەن مەتاللۋرگيا ونەركاسىبىنىڭ پايداسى مەملەكەت پەن حالىققا قانداي پايدا بەرىپ جاتىر؟ وڭىردەگى زاۋىتتار مەن ونەركاسىپ كىمنىڭ قولىندا كەتتى دەگەن دۇنيەگە رەۆيزيا جاساپ، سونىڭ ەسەبىن بەرەتىن ۋاقىت بولدى. قازىرگى بيۋدجەت تاپشىلىعى كەزىندە وڭىردەگى تاۋ-كەن مەتاللۋرگيا ونەركاسىبىنىڭ حالىققا پايداسى بولۋى كەرەك. وسى جانە وزگە دە ىستەرگە ساقتاعانوۆ جەتە نازار اۋدارۋى كەرەك»، - دەيدى دەپۋتات ەرمۇرات باپي.
«كرەاتيۆتى شەشىم» جانە بەرىك ۋاليگە نە جەتپەيدى؟
ءماجىلىس دەپۋتاتى اباي وبلىسى بەرىك ءۋاليدى تاعايىنداۋ قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ كرەاتيۆتى تاعايىنداۋى بولدى دەپ ەسەپتەيدى.
«مەنىڭ بىلۋىمشە، بۇل – اكىم بولىپ تاعايىندالعان ءۇشىنشى جۋرناليست. ءبىرىنشى اكىم مۇحتار قۇل-مۇحاممەد بولسا، ەكىنشىسى بەيبىت يساباەۆ جانە ءۇشىنشى جۋرناليست رەتىندە بەرىك ءۋالي تاعايىندالىپ تۇر. بيزنەس قاۋىمداستىقپەن ەشقانداي بايلانىسى جوق، كەرىسىنشە ۇلتتىق جانە تۋعان جەرگە پاتريوتتىق مۇددەدەن باسقا بۇل ازاماتتا باسقا مۇددە بولمايدى دەپ ويلايمىن. پرەزيدەنتپەن سوڭعى 3-4 جىلدان بەرى قاتار جۇرگەندىكتەن مەملەكەت باسشىسى اباي وبلىسىنا ءتول تۇلەگىن تاعايىنداعان سياقتى»، - دەگەن دەپۋتات بەرىك ءۋاليدىڭ كەمشىلىگىن دە اتاپ وتكەن.
«كەزىندە جەتىم قىزداي وگەي بولىپ قالعان سەمەي ءوڭىرىن تۇلەتۋگە وسىنداي ۇلتتىق مۇددەگە جۇمىس ىستەيتىن پاراساتتى ازامات لايىق دەپ تاپسا كەرەك. ارينە، بەرىك ءۋاليدىڭ مەملەكەتتىك جانە وندىرىستىك باسقارۋ تاجىريبەسى كەمشىن. بىراق ول ءار سالا بويىنشا مىقتى-مىقتى ورىنباسارلار تاڭداپ الاتىن بولسا، ال ءوزى جەرگىلىكتى جەردىڭ جاعدايىنا بايلانىستى ۇيىمداستىرا بىلسە بولدى. بەرىك ءۋالي «تۋعان جەرگە تۋىڭدى تىك» دەگەندەي اباي وبلىسىنىڭ ءتول پەرزەنتى. وعان ەندى ازاماتتىق قانا مىندەت ەمەس، پەرزەنتتىك مىندەت جۇكتەلىپ وتىر. بويىندا قۋاتى بار، كۇش-جىگەرى بار، ءوزىنىڭ تۋعان ولكەسىن دامىتۋعا بارلىق كۇش-جىگەرىمەن كىرىسەدى دەگەن سەنىمدەمىن»،- دەدى ول.
الەۋمەتتىك جەلىدە «بەرىك ءۋالي اباي قۇنانبايۇلىنىڭ 180 جىلدىعىن اتاپ ءوتۋ ءۇشىن تاعايىندالدى» دەپ جازىپ جاتقان ازاماتتار بار. ايتسە دە ەرمۇرات باپي جۇرتتىڭ بۇل پىكىرىمەن كەلىسپەيدى.
«بۇل ەندى قوعامدىق ورتاداعى كونسپيرولوگيالىق پىكىر عوي. جەكە ءوز باسىم بەرىك ءۋاليدى ابايدىڭ 180 جىلدىعىنا بايلانىستى تاعايىندادى دەپ ويلامايمىن. بۇل ەندى وتە ۇساق پىكىر بولادى. تۇتاس ءوڭىردىڭ باسقارۋ ماسەلەسىن ءبىر مەرەيتويمەن بايلانىستىرىپ قويۋعا بولمايدى دەپ ويلايمىن. ارينە، اباي مەرەيتويىن وتكىزۋ قازاق ءۇشىن عانا ەمەس، الەمدىك رۋحانياتقا قاجەتتى ماسەلە. سەبەبى اباي الەمدىك تۇلعا عوي. مەرەيتوي وتەدى دە، كەتەدى. وبلىستى باسقارىپ، ونى ودان ءارى جەتىلدىرۋ ماسەلەسى كۇندەلىكتى قاجىر-قايراتتى قاجەت ەتەدى»، - دەيدى ەرمۇرات باپي.
«ماسەلە ادامىندا ەمەس»
ءماجىلىس دەپۋتاتىنىڭ پىكىرىمەن ساياساتتانۋشى قازىبەك بەيسەباەۆ مۇلدە كەلىسپەيدى. ساراپشى اكىمدى پرەزيدەنت اكىمشىلىگى ەمەس، جەرگىلىكتى ءماسليحات ءوزى پرەزيدەنتكە ۇسىنىپ، تاعايىندالۋى كەرەك ەكەنىن ەسكەرتتى.
«شىعىس قازاقستان وبلىسىن باسقارعان ەرمەك كوشەرباەۆ – 1,5 جىل، ال اباي وبلىسىن نۇرلان ۇرانحاەۆ 3,5 جىل باسقاردى. اتالعان ازاماتتار ءوڭىردى جاقسى باسقاردى ما، جوق الدە ناشار باسقاردى ما، ول تۋرالى ناقتى اقپاراتتى بىلمەيمىز. بىراق وبلىس باسقارعان ادام 3 جىلدا ماردىمدى شارۋا ىستەي الا ما؟ قاندايدا ءبىر جوبا نەمەسە زاۋىت سالىپ ۇلگەرە مە؟ قىسقا مەرزىمدە اۋقىمدى جۇمىستى ىستەپ ۇلگەرمەيدى عوي. اكىمدەر تاعايىندالادى دا، ارادا 2 جىل وتپەي اۋىستىرىپ تاستايدى. از عانا ۋاقىتتىڭ ىشىندە قالاي كەشەندى جۇمىستاردى ىستەۋگە بولادى؟» - دەيدى قازىبەك بەيسەباەۆ.
ول اكىمدەردى تاعايىنداۋعا ەسكەرۋ كەرەك جايت رەتىندە مىنانى ايتتى.
«بىزدە كونستيتۋتسيا بويىنشا وبلىس اكىمدەرىن پرەزيدەنت تاعايىندايدى. استاناداعى پرەزيدەنت اكىمشىلىگىندە وتىرعان ادام ءوزى بىلمەيتىن وڭىردەگى ەكى ۇمىتكەردى قالاي ۇسىنادى؟ ەگەر اباي مەن شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ ءماسليحاتى ەكى ۇمىتكەردى وزدەرى تاڭداپ، پرەزيدەنتكە ۇسىنسا اڭگىمە باسقاشا بولار ەدى. بۇل ادامدار وبلىس اكىمى بولىپ قانشا ۋاقىت وتىرادى؟ شامالى ۋاقىت وتكەننەن كەيىن جوعارى جاقتان ەشتەڭە تۇسىندىرمەستەن الىپ تاستاي سالادى. شىنىن ايتقاندا حالىقتىڭ وبلىس اكىمىنىڭ تاعايىنداۋعا ەشقانداي ىقپالى جوق. بۇل مۇلدە دۇرىس ەمەس»، - دەيدى ساياساتتانۋشى.
ول اكىمدەر ىسىنە سىن بولعان جايدى دا اتاپ ءوتتى.
«مىسالى، بىلتىر ەكى وبلىستىڭ ساعات بەلدەۋى وزگەردى. سوندا 2 وبلىستىڭ اكىمى دا حالىققا ىڭعايسىز ساعات بەلدەۋىنە بايلانىستى ءبىر ءسوز ايتپاي، ۇندەمەي وتىردى. ساعات بەلدەۋىن اۋىستىرۋ شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ حالقىنا قاتتى كەدەرگى كەلتىردى. بىراق ەرمەك كوشەرباەۆ پەن نۇرلان ۇرانحاەۆ ءبىر دە ءبىر پىكىر بىلدىرگەن جوق»، - دەيدى قازىبەك بەيسەباەۆ.
ول وبلىس اكىمدەرىن بۇرىننان جالعاسىپ كەلە جاتقان قازىرگىدەي تاعايىنداۋ جۇيەسى مۇلدە دۇرىس ەمەس دەگەن سەنىمدە.
«بەرىك ءۋالي بولا ما، جوق الدە نۇرىمبەت ساقتاعانوۆ بولا ما، ماسەلە ادامدا ەمەس. ءبىزدىڭ ەلدەگى وبلىس اكىمدەرىن تاعايىنداۋ جۇيەسى دۇرىس ەمەس. سەبەبى حالىقتىڭ تالاپ-تىلەگىمەن ساناسپايدى. ءبىز بيلىك اباي مەن شىعىس قازاقستان وبلىستارىنىڭ اكىمدەرىن قانداي كريتەري بويىنشا تاڭداعانىن بىلمەيمىز»،- دەيدى ساياساتتانۋشى.
