اۋعانستان سىرتقى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ساياسي ماسەلەلەر جونىندەگى ورىنباسارى شەر موحامماد-ابباس ستانيكزاي قىزداردى وقىتۋعا تىيىم سالۋدى ادىلەتسىز دەپ اتادى جانە ۇكىمەتتى «بارلىق ادامدار ءۇشىن ءبىلىم بەرۋ ەسىكتەرىن اشۋعا» شاقىردى. بۇل مالىمدەمە ول حوست پروۆينتسياسىنداعى مەدرەسە تۇلەكتەرىنىڭ سالتاناتتى شاراسىندا ايتىلدى، دەپ حابارلايدى “ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى. Fergana.news اگەنتتىگىنە سىلتەپ.
ستانيكزايدىڭ پىكىرىنشە، قىزدارعا مەكتەپكە بارۋعا تىيىم سالۋ شاريعات نورمالارىنا سايكەس كەلمەيدى. ول سونداي-اق تالىپتەردىڭ مۇنداي شەشىمدەرىمەن ەلدەگى 40 ميلليون ادامنىڭ 20 ميلليونىنا قاتىستى ادىلەتسىزدىك جاساپ جاتقانىن قوستى.
«ءبىز ايەلدەردى بارلىق قۇقىقتارىنان ايىردىق. ولار كۇيەۋدى وزدەرى تاڭداي المايدى، ءماجبۇرلى نەكە كەزىندە قۇرباندىققا شالىنۋدا، ولاردى وقۋعا، مەشىتتەرگە بارۋعا، ۋنيۆەرسيتەتتەر مەن مەكتەپتەرگە، سونىڭ ىشىندە ءدىني وقۋ ورىندارىنا بارۋعا رۇقسات ەتپەيدى»، — دەپ اتاپ ءوتتى ستانيكزاي.
ول مەملەكەت باسشىلارىن قىزداردىڭ ءبىلىم الۋىنا ارنالعان تىيىمدى الىپ تاستاۋعا شاقىرىپ، بۇل ماسەلەدە «مۇحاممەدتىڭ پايعامباردىڭ زامانىندا ءبىلىم ەسىكتەرى ەرلەرگە دە، ايەلدەرگە دە اشىق بولعانىن» نەگىز ەتتى.
الايدا سول ءىس-شارادا اۋعانستان ۇكىمەتىنىڭ ەكونوميكالىق ماسەلەلەر جونىندەگى ورىنباسارى مۋللا ابدۋل گاني بارادار دىندارلىقپەن بىرگە عىلىمنىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ ءوتتى. ونىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى ۋاقىتتا تەحنولوگيالار ءداۋىرى باستالدى، سوندىقتان زامان تالابىنا ساي ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن ەنگىزۋ ءدىن مەن ۇلتتىڭ يگىلىگى ءۇشىن ماڭىزدى. الايدا ول قىزدارعا ارنالعان مەكتەپتەردىڭ اشىلۋى تۋرالى ەشتەڭە ايتقان جوق.
ستانيكزاي مەكتەپتەردە ءبىلىم الۋ مۇمكىندىگىن جالپىعا بىردەي بولۋ ماسەلەسىن ءبىرىنشى رەت كوتەرىپ وتىرعان جوق. 2022 جىلى ول تالىپتەردى قىزدارعا قاۋىپسىز ءبىلىم بەرۋ مۇمكىندىگىن قامتاماسىز ەتۋگە شاقىرعان ەدى. سونىمەن قاتار، سىرتقى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى اۋعان ايەلدەرىنىڭ مەملەكەتتىك مەكەمەلەردە جۇمىس ىستەۋى، ەلدىڭ قوعامدىق-ساياسي جانە ەكونوميكالىق ومىرىنە بەلسەنە قاتىسۋى ءتيىس ەكەنىن مالىمدەگەن بولاتىن.
ايتا كەتسەك، 2021 جىلدىڭ تامىز ايىندا اۋعانستاندى تالىپتەر باسىپ العاننان كەيىن ولار ايەلدەردىڭ قۇقىقتارىن بىرتىندەپ شەكتەي باستادى، بىراق 1996-2001 جىلدارداعى العاشقى بيلىك كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا بۇل جولى وزدەرىن كوبىرەك ۇستامدى ۇستاناتىندارىن ايتتى.
الايدا كوپ ۇزاماي راديكالدى قوزعالىس قىزداردىڭ مەكتەپكە بارۋىنا تىيىم سالدى جانە مەملەكەتتىك قىزمەتتە جۇمىس ىستەيتىن ايەلدەرگە شەكتەۋلەر ەنگىزدى. ايەلدەر ءىسى مينيسترلىگى تاراتىلىپ، ونىڭ ورنىنا «يسلامنىڭ جاقسى قاسيەتتەرىن ناسيحاتتاۋ جانە ارسىزدىقتى بولدىرماۋ مينيسترلىگى» قۇرىلدى.
