الەۋمەتتىك جەلىلەر ءبىزدىڭ كۇندەلىكتى ءومىرىمىزدىڭ اجىراماس بولىگىنە اينالعانى ءسوزسىز. Instagram, TikTok, Facebook سياقتى پلاتفورمالار دوستارمەن بايلانىس ورناتۋدىڭ، اقپارات الماسۋدىڭ جانە كوڭىل كوتەرۋدىڭ نەگىزگى قۇرالدارىنا اينالدى. الايدا، ۆيرتۋالدى الەمگە شەكتەن تىس ەنۋ شىنايى ومىردەن الشاقتاتىپ، تاۋەلدىلىككە الىپ كەلەتىنى دە جاسىرىن ەمەس.
2023 جىلى جۇرگىزىلگەن زەرتتەۋلەر قازاقستانداعى جاستاردىڭ 60%-دان استامى الەۋمەتتىك جەلىلەردە كۇنىنە 4 ساعاتتان ارتىق ۋاقىت وتكىزەتىنىن كورسەتتى. كوپشىلىگىمىز الەۋمەتتىك جەلىگە "از عانا ۋاقىتقا" كىرىپ، ونى ساعاتتارعا سوزىپ جىبەرەمىز. وسىلايشا، ۋاقىتتىڭ قالاي وتكەنىن بايقاماي قالامىز. الەۋمەتتىك جەلىلەردىڭ تارتىمدىلىعى مەن وڭاي قولجەتىمدىلىگى ءبىزدىڭ نازارىمىزدى تولىعىمەن جاۋلاپ الادى. ناتيجەسىندە، شىنايى ومىردەگى ماڭىزدى ىستەردەن قول ءۇزىپ، ۆيرتۋالدى كەڭىستىككە تاۋەلدى بولىپ قالامىز.
پسيحولوگتاردىڭ ايتۋىنشا، الەۋمەتتىك جەلىلەردە كوپ ۋاقىت وتكىزۋ ادامنىڭ پسيحولوگيالىق جاعدايىنا تەرىس اسەر ەتەدى. جاستار ءوز ءومىرىن باسقالاردىڭ يدەالعا اينالعان بەينەلەرىمەن سالىستىرىپ، ءوزىن تومەن باعالاۋى مۇمكىن. الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى جاساندى باقىت پەن جەتىستىكتەر كەيدە كۇيزەلىس پەن جالعىزدىق سەزىمىن كۇشەيتەدى. "بارلىعى باقىتتى، تەك مەن عانا وسىنداي قيىندىقتا ءجۇرمىن" دەگەن ويلار ادامنىڭ كوڭىل-كۇيىن ءتۇسىرىپ، ءوز-ءوزىن تومەن ساناۋعا الىپ كەلەدى. مۇنىڭ ارتى پسيحيكالىق دەنساۋلىققا، ونىڭ ىشىندە كۇيزەلىس پەن مازاسىزدىقتىڭ ورشۋىنە اكەلۋى مۇمكىن.
فيزيكالىق دەنساۋلىققا دا زيانى وراسان. ۇزاق ۋاقىت ەكران الدىندا وتىرۋ كوزگە، ومىرتقاعا، جالپى اعزاعا زيان تيگىزەدى. دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ مالىمەتتەرىنە سايكەس، جاستار اراسىندا دەنە بەلسەندىلىگىنىڭ تومەندەۋى، ارتىق سالماق قوسۋ جانە ۇيقىنىڭ بۇزىلۋى سىندى ماسەلەلەر الەۋمەتتىك جەلىلەرگە شەكتەن تىس اۋەستەنۋدىڭ سالدارىنان تۋىندايدى.
قازاقستاندا الەۋمەتتىك جەلىلەردىڭ زيانى تۋرالى ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارى ءالى دە جەتكىلىكسىز. اقپاراتتىق كامپانيالار مەن مەكتەپتەردە سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ناسيحاتتاۋ شارالارىن كوبەيتۋ قاجەت. بۇل ماسەلەنىڭ الدىن الۋ ءۇشىن اتا-انالار مەن ۇستازداردىڭ جاستاردىڭ جەلىدە قانشا ۋاقىت وتكىزەتىنىن باقىلاپ، ولارعا شىنايى ومىردەگى قارىم-قاتىناستىڭ ماڭىزدىلىعىن ءتۇسىندىرۋى اسا ماڭىزدى.
الەۋمەتتىك جەلىلەر – بايلانىس ورناتۋدىڭ ءتيىمدى قۇرالى بولعانىمەن، ونى شەكتەۋسىز قولدانۋ ادام ءومىرىن قيىنداتۋى مۇمكىن. ۆيرتۋالدى الەمدە ءوزىمىزدىڭ شىنايى ومىرىمىزدەن ايىرىلىپ قالماۋىمىز كەرەك. ءار ادام ءوز ۋاقىتىن ءتيىمدى پايدالانۋعا تىرىسىپ، الەۋمەتتىك جەلى مەن شىنايى ءومىر اراسىنداعى تەپە-تەڭدىكتى ساقتاۋدى ۇيرەنۋى قاجەت.
شىنايى ومىردەگى قارىم-قاتىناستار مەن ەستەلىكتەر الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى لايكتار مەن پىكىرلەردەن ماڭىزدىراق. ۆيرتۋالدى الەمدە قانشا ۋاقىت وتكىزگەنىمىزگە ەمەس، ناقتى ومىردە نە ىستەپ، كىممەن بىرگە بولعانىمىزعا ءمان بەرۋىمىز كەرەك. تەك وسىلاي عانا ءبىز الەۋمەتتىك جەلىگە تاۋەلدىلىكتەن ارىلىپ، ءوز ءومىرىمىزدى تولىققاندى ەتە الامىز.
