قازاقستاندا ادام ساۋداسى قۇرباندارىن قولداۋ جانە ولاردىڭ قايتا قوعامعا بەيىمدەلۋىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن ارنايى رەابيليتاتسيا ورتالىقتارى جۇمىس ىستەيدى. بۇل ورتالىقتار قۇرباندارعا مەديتسينالىق، پسيحولوگيالىق، قۇقىقتىق كومەك كورسەتۋ، سونىمەن قاتار الەۋمەتتىك جانە كاسىبي قايتا بەيىمدەلۋگە ارنالعان باعدارلامالار ۇسىنادى. الايدا، بۇل سالا ءالى دە جەتىلدىرۋدى قاجەت ەتەدى، جانە رەابيليتاتسيا ورتالىقتارىنىڭ قىزمەتى بىرقاتار قيىندىقتار مەن شەكتەۋلەرگە تاپ بولۋدا.
قازاقستانداعى رەابيليتاتسيا ورتالىقتارىنىڭ قازىرگى جاعدايى
قازاقستاندا ادام ساۋداسىنىڭ قۇرباندارىن قورعاۋعا باعىتتالعان بىرنەشە رەابيليتاتسيا ورتالىعى جۇمىس ىستەيدى. بۇل ورتالىقتاردىڭ نەگىزگى ماقساتى – ادام ساۋداسىنان زارداپ شەككەندەردى فيزيكالىق، پسيحولوگيالىق جانە الەۋمەتتىك تۇرعىدان قالپىنا كەلتىرۋ. قازىرگى تاڭدا ەلدە 12-13 ارنايى رەابيليتاتسيا ورتالىعى بار. ولار نەگىزىنەن ءىرى قالالاردا، مىسالى، الماتى، نۇر-سۇلتان جانە شىمكەنتتە ورنالاسقان.
رەابيليتاتسيا ورتالىقتارىندا قۇرباندارعا پسيحولوگيالىق كەڭەس بەرۋ، مەديتسينالىق كومەك كورسەتۋ، قۇقىقتىق كەڭەس بەرۋ، سونداي-اق كاسىبي داعدىلاردى دامىتۋ بويىنشا باعدارلامالار ۇسىنىلادى. بۇل قىزمەتتەردى جۇزەگە اسىراتىن مەكەمەلەر كوبىنەسە مەملەكەتتىك ەمەس ۇيىمدار (ۇەۇ) نەمەسە ۇكىمەتتىك باعدارلامالار ارقىلى قارجىلاندىرىلادى.
مەملەكەتتىك جانە ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ ءرولى
مەملەكەت ادام ساۋداسىنىڭ قۇرباندارىن قورعاۋعا باعىتتالعان بىرقاتار شارالار قابىلداعانىمەن، ءالى دە قوعامدىق سەكتوردىڭ قولداۋىمەن ىنتىماقتاستىق قاجەت. ۇەۇ قازاقستاندا ادام ساۋداسىمەن كۇرەسكە ارنالعان جوبالار مەن رەابيليتاتسيا باعدارلامالارىن ىسكە اسىرادى. ولار قۇربانداردى انىقتاۋ، ولارعا ۋاقىتشا باسپانا بەرۋ، مەديتسينالىق كومەك كورسەتۋ جانە الەۋمەتتىك بەيىمدەلۋگە كومەك بەرۋ سياقتى قىزمەتتەر ۇسىنادى.
«قۇقىقتىق باستاما» قورى مەن «انتيديسكريميناتسيا» قوعامدىق قورى سياقتى ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار ادام ساۋداسىنان زارداپ شەككەندەرگە قايتا بەيىمدەلۋ باعدارلامالارىن ۇسىنادى، بىراق ولاردىڭ قىزمەتى كوبىنەسە رەسۋرستاردىڭ جەتىسپەۋشىلىگى مەن گەوگرافيالىق شەكتەۋلەرگە بايلانىستى تيىمدىلىككە جەتۋدە قيىندىقتارعا تاپ بولادى.
قيىندىقتار مەن شەكتەۋلەر
قازاقستانداعى رەابيليتاتسيا ورتالىقتارى بىرقاتار ماسەلەلەرمەن بەتپە-بەت كەلەدى. ولاردىڭ نەگىزگى قيىندىقتارى اراسىندا تومەن قارجىلاندىرۋ، مامانداردىڭ جەتىسپەۋشىلىگى جانە قۇربانداردى قابىلداۋعا ارنالعان ينفراقۇرىلىمنىڭ تاپشىلىعى بار. قۇقىق قورعاۋ جانە مەديتسينالىق قىزمەتتەردىڭ ۇيلەسىمدىلىگى دە وزەكتى ماسەلە بولىپ قالا بەرەدى. كوبىنەسە، قۇرباندار وزدەرىنىڭ جاعدايى تۋرالى اشىق ايتۋعا نەمەسە كومەك سۇراۋعا قورقادى، بۇل ولاردىڭ رەابيليتاتسيالىق پروتسەسىنە تەرىس اسەر ەتۋى مۇمكىن.
سونىمەن قاتار، رەابيليتاتسيا ورتالىقتارىنىڭ كوپشىلىگى تەك ءىرى قالالاردا ورنالاسقان، ال اۋىلدىق جەرلەردە ادام ساۋداسىنان زارداپ شەككەندەرگە كومەك كورسەتۋ قىزمەتى جەتكىلىكسىز. بۇل ايماقتىق تەڭسىزدىك قۇربانداردىڭ كومەككە قول جەتىمدىلىگىن شەكتەيدى.
دامۋ پەرسپەكتيۆالارى
قازاقستانداعى رەابيليتاتسيا ورتالىقتارىنىڭ دامۋ پەرسپەكتيۆاسى مەملەكەت تاراپىنان قوسىمشا قولداۋ كورسەتۋ مەن ۇەۇ-دىڭ قىزمەتىن كەڭەيتۋدى قاجەت ەتەدى. ورتالىقتار ءۇشىن قارجىلاندىرۋ كوزدەرىن ارتتىرۋ، مامانداردىڭ بىلىكتىلىگىن كوتەرۋ جانە جاڭا تەحنولوگيالار مەن ادىستەردى ەنگىزۋ قاجەت. سونىمەن قاتار، اۋىلدى ايماقتاردا دا رەابيليتاتسيا ورتالىقتارىنىڭ جەلىسىن كەڭەيتۋ ماڭىزدى.
بۇدان باسقا، حالىقارالىق تاجىريبەنى ەسكەرە وتىرىپ، كاسىبي ءبىلىم بەرۋ كۋرستارى, پسيحوتەراپەۆتتەر مەن الەۋمەتتىك قىزمەتكەرلەر ءۇشىن ارنايى ترەنينگتەر وتكىزۋ جانە ءتۇرلى الەۋمەتتىك توپتارعا ارنالعان ارنايى باعدارلامالاردى دامىتۋ قاجەت. مۇنىڭ ءبارى ادام ساۋداسى قۇرباندارىنىڭ ءتيىمدى رەابيليتاتسياسىنا ىقپال ەتەدى.
قازاقستانداعى رەابيليتاتسيا ورتالىقتارى ادام ساۋداسىنىڭ قۇرباندارىن قورعاۋدا ماڭىزدى ءرول اتقارادى، بىراق بۇل سالا ءالى دە دامۋ ۇستىندە. قازىرگى ۋاقىتتا قۇربانداردى تولىققاندى قالپىنا كەلتىرۋ ءۇشىن قاجەت بارلىق قىزمەتتەر مەن رەسۋرستار جەتكىلىكسىز. ورتالىقتاردىڭ ءتيىمدى جۇمىسىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن قوسىمشا قارجىلاندىرۋ، ءبىلىم بەرۋ جانە ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ قاجەت. سونىمەن قاتار، رەابيليتاتسيا قىزمەتتەرىن جاقسارتۋ ءۇشىن حالىقارالىق ۇيىمدارمەن جانە ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدارمەن ىنتىماقتاستىقتى كۇشەيتۋ قاجەت.
