حەللوۋين – 31 قازان كۇنى اتالىپ وتەتىن «مەرەكە». جەلىدە وعان ءۇن قوسىپ جاتقاندار دا، قارسىلار دا بار. ساۋالناما جۇرگىزىپ كورگەندە قازاقستانداعى ادامدار ونى قولداي قويمايتىنى بايقالادى. دەگەنمەن جاستار اراسىندا مۇنى مەرەكەلەپ كەتپەسە دە، وعان بەيتاراپ قارايتىندار كەزدەسەدى.
حريستياندىق داۋىرگە دەيىن كەزەڭدە قازىرگى انگليا مەن يرلانديانىڭ، سونداي-اق فرانتسيانىڭ اۋماعىندا كەلتتەر ءومىر سۇرگەن. كەلتتەردىڭ جىل ساناۋى قىس جانە جاز بولىپ ەكى بولىكتەن تۇراتىن. ولار كۇندى وزدەرىنىڭ جوعارى قۇدايى دەپ سانايتىن.
تۋرا 31 قازان كۇنى كەلتتەر وزدەرىنىڭ سامحەين دەپ اتالاتىن ەڭ ۇلكەن مەيرامدارىن تويلايتىن. بۇل مەيرام كۇزگى ءونىمدى جيناۋ ناۋقانىنىڭ اياقتالعانىن جانە ەسكى جىلدىڭ اياقتالۋى مەن جاڭا جىلدىڭ باستالۋىن بىلدىرەتىندىكتەن، ەرەكشە مانگە يە.
الماتىدا ءار جاستاعى ادامدار اراسىندا ساۋالناما جۇرگىزىپ كورگەندە جاستارىمىزدىڭ باسىم بولىگى بۇل مەرەكەگە نەيترالدى كوزقاراسپەن قارايتىنى بايقالدى. ەرەسەكتەردىڭ دە پىكىرىن بىلدىك.
ازامات، 18 جاس
- بىلاي قاراپ وتىرساق، قازاقستان كوپدىندى مەملەكەت بولىپ سانالادى. ءدىن جاعىنان يسلام دىنىندە حەللوۋين مەرەكەسىن تويلاۋعا تيىم سالىنادى، ول حريستيانداردىڭ، كاتوليكتەردىڭ مەرەكەسى بولىپ سانالادى. ەگەر ءدىن جاعىنان ۇستاپ تۇرسا، وندا ونى تويلاماۋعا بولادى، ارينە ول جاڭا ايتقانداي ادام ءوزى بىلەدى. ءبىزدىڭ قازاقتار يسلام ءدىنىن ۇستانعاندىقتان، كوبى قارسى شىعۋ مۇمكىن جانە بىزدە باسقا ءدىندى ۇستاناتىندار بار. ولار بۇل مەرەكەنى تويلاۋى مۇمكىن.
مەنىڭ كوزقاراسىمدا ءدال قازاقتاردىڭ تويلاعانى دۇرىس ەمەس دەپ سانايمىن. ويتكەنى ول ءبىزدىڭ ۇلتتىق مۇددەدە بولماعان نارسە، ول ءبىزدىڭ تاريحىمىزدا جوق. سۋبەكتيۆتى پىكىرىم – مەن بۇل مەرەكەگە قارسىمىن.
ءمولدىر، 18 جاس
- مەنىڭ ويىمشا بۇل مەرەكە ءبىزدىڭ قازاقستاننىڭ دىلىنە كەلمەيدى. ويتكەنى ول كوبىنە اقش، كانادا سىندى ەلدەردە تويلانادى. «قازاقستانعا حەللوۋين مەرەكەسى ەرسى» دەۋىمنىڭ تاعى ءبىر سەبەبى ول مەرەكەدە تاماقتاردان قورقىنىشتى دۇنيەلەر جاسايدى جانە قورقىنىشتى كيىنەدى. ال قازاقتا «وبال بولادى» دەگەن تاربيەمىز بار. سونداي-اق، ءدىلىمىز ءوز الدىندا، دىنىمىزگە دە قاراما-قايشى. ول مەرەكە «جاستاردىڭ پسيحيكاسىنا اسەر ەتەدى» دەپ ويلايمىن. ويتكەنى قورقىنىشتى سۋرەتتەر سالىنىپ، قورقىنىشتى كەيىپكەرلەردىڭ كيىمىن كيەدى.
ءوز باسىمنان وسىنداي ءبىر وقيعا وتكەن ەدى، الىس تۋىسىمنىڭ كىشكەنتاي قىزى سول حەللوۋين مەرەكەسىن تويلاپ، كەيىن ولاردىڭ تۇستەرىنە قورقىنىشتى كەيىپكەرلەر كىرىپ، ءبىراز كۇن بويى ۇيقى بولماعان جانە جالعىز قالۋعا قورقىپ، شوشىنىپ قالعان. بۇل دەگەنىمىز ولاردىڭ پسيحيكاسىنا، ولاردىڭ ومىرىنە بۇل اسەر ەتەدى. سوندىقتان مۇنى «ءوزىم تويلاپ قاجەت ەمەس» دەپ ويلايمىن. شەتەل تويلادى ەكەن دەپ، ءبىزدىڭ دە تويلاۋىمىز مىندەت ەمەس.
قاراقات، 18 جاس
- مەن ءدىندى بەرىك ۇستاناتىن، 5 ۋاقىت پارىزىمدى وتەپ جۇرگەن جاستاردىڭ ءبىرىمىن. الايدا مەنىڭ بۇل مەيرامعا كوزقاراسىم نەيترالدى. ياعني، تورەلانتتىلىقپەن قارايمىن. ءيا، دىندە شىنى كەرەك، بۇل – حارام. ءۇزىلدى-كەسىلدى قارسى، ءتىپتى كۇناعا جاتقىزىلعان مەرەكە.
بىراق مىسالى، ءبىز قازاقپىز. «ءداستۇر مەن ءدىندى ءبولىپ قاراستىرماۋىمىز كەرەك» دەپ ايتىپ جاتامىز. بۇل – امەريكانىڭ ءداستۇرى. ءيا، ولاردا دا ءدىندى ۇستاناتىن ادامدار بار. تيك-توك، ينستاگرام جەلىلەرىندە كورەمىز ورامالداعى قىزدار مەن ساقالدى مۇسىلمان جىگىتتەر حەللوۋيندى تويلاپ جۇرە بەرەدى. نەگە، مىسالى ءبىز دە جاڭا جىلدى تويلايمىز عوي، ويتكەنى ول ء–بىزدىڭ قانىمىزعا ءسىڭىپ كەتكەن. سول سياقتى بۇل دا بىرەۋدىڭ بالا كەزدەگى كەرەمەت، ىستىق ەستەلىكتەرى بولار. ءبىز وعان كەلىپ «مىناۋىڭ دۇرىس ەمەس» دەپ شەكتەۋ قويا المايمىز، ءتىل دە تيگىزە المايمىز.
ەگەر مەن امەريكادا تۇرسام، حەللوۋين مەرەكەسى اتالىپ جاتسا، مەنىڭ بالالارىم بولسا، ارينە ولارعا بىرىنشىدەن ءتۇسىندىرىپ ايتامىن. بىراق بالا بولعاندىقتان قاتارىنان قالعىسى كەلمەيدى دەگەندەي، وندا قاتتى قورقىنىشتى بولماسا دا، كورشىنىڭ بالالارى كەلىپ حەللوۋيننىڭ شارتىندا بار «ءومىر نەمەسە كامپيت» دەپ تۇرسا نەگە بەرمەسكە، بەرە سالامىن. مەن بۇعان بارىنشا تولەرانتتى كوزقاراسپەن قارايمىن.
ءامىرحان، 67 جاس
- جالپى، ءبىز – ەلىكتەگىش حالىقپىز. كوپ نارسەگە ەلىكتەيمىز. سونىڭ ءبارى نەگىزىنەن مەن ويلايمىن – بىلىمسىزدىكتەن ءوزىمىزدىڭ سالت-ءداستۇرىمىزدى سىيلاماعاندىقتان، اتا ءداستۇردى سىيلاماعاندىقتان، ءوز-ءوزىمىزدى بىلمەگەندىكتەن، ءوزىمىزدىڭ حالقىمىزدى – ءوزىمىز جەتە تانىماعاندىقتان. وسىنىڭ ءبارى – وسىنداي ءبىزدىڭ كەمشىلىگىمىزدەن بارىپ ىسكە اسىپ جاتادى. مىسالى، سابيلەەرگە ات قويۋدى الايىقشى. قايداعى ءبىر جوق ەسىمدەردى، قايدا جوق اتتاردى قويىپ جاتادى. يتاليانىڭ با، يسپانيانىڭ با، انگليانىڭ با ەسىمدەرى بىزگە نە كەرەك؟
مىنا حەللوۋين دەيتىندى اقش-تا اۋەس كورىپ مەيرامدايدى. مەن وسىعان قوسىلمايمىن. بۇل – بىلىمسىزدىكتىڭ، كەرەك دەسەڭ مادەنيەتسىزدىكتىڭ كورىنىسى. ءبىزدىڭ جاستارىمىز وزدەرىنىڭ اتا داستۇرىنە حالقىمىزدىڭ سالتىنا ادام بولۋ كەرەك. بىزدە نە ءبىر كەرەمەت مەيرامدار بار مىسالى ناۋرىزدى الشى، قانداي ادەمى مەيرام؟! سول كۇنى كيىنىپ ال، قازاقشا ويىن وينا، قازاقشا بيلە! ال ەندى وزگە حالىقتىڭ مەيرامىن مەيرامداۋ ونى قويشى، حللوۋيننىڭ ءوزى ءبىر ەسى دۇرىس مەيرام ەمەس، جىن-شايتاندارشا كيىنىپ العان دەگەن دۇرىس ەمەس. مەن ءوزىم بۇنى كينودان ءبىر-ەكى رەت كورگەنمىن. سوندىقتان بۇل – قۇرعاق ەلىكتەۋشىلىك، بۇنى جاستارىمىز دوعارۋ كەرەك.
نۇرلىايىم، 47 جاس
- حەللوۋينگە 100 پايىز قارسىمىن. نەگە؟ ادەتتە قورقىنىشتى نارسەگە بويى ۇيرەتكەن ادام – ەشتەڭەدەن قورىقپايتىن بولادى. بالالاردىڭ ەشتەڭەدەن شوشىمايتىنى، ۋايىمداتپايتىنى، ءتىپتى جاندىكتىڭ ولىمىنەن قورىقپايتىنى، ونداي زاتتارعا نەمقۇرايدى قارايتىنى وسىنىڭ سالدارى دەپ ويلايمىن.
كەيبىر مۋلتفيلمدەردە دە مەن بايقادىم، ادام ءولتىرىپ جاتسا، وعان بۇرىنعى بۋىن شوشىپ جاتساق، جاس بۋىن تىپ-تىنىش قاراپ وتىرادى. ول نەنى بىلدىرەدى؟ ەگەر بولاشاقتا تولىعىمەن سول مەرەكە كەلەتىن بولسا ءبىزدىڭ جاس بۋىن ءتىپتى ادام ولىمىنە دە نەمقۇرايدى قارايتىن بولادى. قازىردىڭ وزىندە دە بايقاۋعا بولادى، كوشەدە كولىك اپاتى بولىپ، ادام جەردە جاتىپ قينالىپ جاتسا تىنىش قانا ءوتىپ كەتە بەرەدى نەمەسە ۆيدەوعا ءتۇسىرىپ تۇرادى.
وسىدان 1-2 كۇن بۇرىن امەريكادا تۇراتىن قازاق قىزىنىڭ حەللوۋينگە ءوزىنىڭ وتباسىمەن دايىندىعىن كوردىم. ول جەردە قازاق اۋديتورياسىنا حەللوۋيندى ناسيحاتتاپ وتىر. «ءبىزدىڭ قازاقستاندا سىنداي حەللوۋين سياقتى وتباسىلىق مەرەكە جەتىسپەيدى. قاراڭىزدارشى، مەن وتباسىممەن مىنانداي ويىنشىقتار جاساپ جاتىرمىن» دەيدى. سونداعىسى چۋپا-چۋپس سياقتى كونفەتتەن باستارىن وراپ، كوزدەرىن بوياپ، قورقىنىشتى ماسكا جاساپ وتىر. «سىزدەر وسىدان قورقاسىزدار. قورىقپاڭىزدار، بۇل ءبىزدىڭ وتباسىمىزدى بىرىكتىرىپ جاتىر» دەيدى. اشۋىما تيگەن سوڭ مەن پىكىر جازدىم. اۋديتوريانىڭ كوبى وعان قارسى بولىپ پىكىر جازدى. جارتىسى قولداپ جاتتى، ونىڭ ءسوزىن سويلەپ. جالپى مەن – قارسىمىن.
يسلام ادەن
