جات جەردەگى قايراتكەرلەردى ەلگە اكەپ قايتا جەرلەۋدى ويلاسۋ قاجەت
شەت جەردە - گەرمانيادا ءجۇرىپ، قازاق جەرىنىڭ تاۋەلسىزدىگى ءۇشىن كۇرەسكەن حارەس (قارەس، قارىس) قاناتباي ۇلكەن ساياساتكەر تۇلعا ەدى. عاجابى، ارعى جاقتا وزىمەن جاھاتتاس جولداستارى ماۋلەكەش قايبالدين ( اسان كايگين), ءامىرحان تىلەۋماعامبەتوۆ ( ءاليحان اعاەۆ), ءماجيت ايتباەۆ ( قوبىزشى قورقىت) وزدەرىنە بۇركەنشىك ەسىم-سوي الىپ جاتقاندا، ەش قايمىقپاستان قۇجاتقا «قارەس قوسايۇلى قاناتباي» دەپ شىن ءنامىن جازدىرتقان قايتپاس قايسار دا ەدى.
بۇگىن حارەستىڭ شوبەرەسى سەرىك قاناتباي ءبىر جايسىز حابار جەتكىزدى. وعان "ازاتتىقتىڭ" ءتىلشىسى ءسانيا تويكەن حابارلاسقانىن، ىسساپارمەن ميۋنحەنگە بارعان جۋرناليست سونداعى مۇسىلمان زيراتىنان حارەس قاناتبايدىڭ قابىرىن تابا الماعانىن ايتقانىن جەتكىزدى. تولەم اقشاسىن وتەۋ مەرزىمى اياقتالعاندىقتان قابىر جويىلىپ، ورنىنا باسقا كىسىنىڭ مۇردەسى جەرلەنگەن.
باۆاريانىڭ فەدەرالدىق جەرلىك زاڭناماسى بويىنشا، قابىرگە مارقۇمنىڭ جاقىن-جۋىقتارى 20 جىلعا تولەم تولەۋى ءتيىس. جىلىنا 50€ ەسەبى. تولەنبەگەن جاعدايدا، بۇرىنعى سۇيەكتىڭ ۇستىنە جاڭادان سۇيەك سالىنىپ، ىلگەرگى قۇلپىتاس الىنادى، ال كەيىنگى زاڭ بويىنشا ەسكى سۇيەك ورتەلەدى (كرەماتسيالانادى).
ءسانيا ايتقان دەرەك بويىنشا، حارەستىڭ سۇيەگىن پاكەتكە سالىپ، جيناپ قويعان. كوردى لاقاتتاپ قازىپ سالعان با، الدە جەر بەتىنە شىعارىپ اكەتكەن بە، ورتەپ كۇلىن قالدىرعان با، ول جاعى بەلگىسىز.
ميۋنحەننىڭ قيىر باتىسىنداعى بۇل ۆالدفريدحوۆ قورىمىندا ("ورمانداعى زيرات") بىرنەشە قازاق قايراتكەرى جەرلەنگەن. 1969 جىلى قايعىلى قازاعا ۇشىراعان ماۋلەكەش قايبالديننىڭ مۇردەسى باسقا ءبىر مارقۇمنىڭ مۇردەسىنىڭ استىندا قالدى. ەندى، مىنە، قاناتبايدىڭ دا قابىرى سونىڭ اياعىن قۇشىپ تۇر. ولاردان باسقا ۆالدفريدحوفتا داۋلەتكەرەي تاعىبەرلى جانە ابدوللا ءدۇسىپۇلى جاتىر ء(بىر جاسىندا شەتىنەگەن فاتيما دەگەن قىزىمەن ەكەۋى ءبىر قابىرگە جەرلەنگەن). ماۋلەكەش ۇيلەنبەگەن كىسى، ال حارەس انناليزا دەيتىن نەمىس ايەلىنە ۇيلەنگەن، بىراق ەكەۋىنەن بالا بولماعان. تاعىبەرلى مەن ابدوللادان تۇقىم بار، ەستۋىمىزشە. سوندا دا، ولاردىڭ قابىرى نە بولادى الدا، كوڭىل كۇپتىگەي.
قازاق جاقىنىنىڭ، جالپى ازاماتىنىڭ سۇيەگىن جاتتا قالدىرماعان." ەتى - سەنىكى، سۇيەگى - مەنىكى" دەگەن سوزدە وسى ءاتاداستۇر تۇجىرىلعان. جاۋ قولىندا قالعان مۇردەنى باسىن قاتەرگە تىگە الىپ شىعىپ، ارۋلەپ جەر قوينىنا بەرگەن. ءامىرحان تىلەۋماعامبەتوۆ(اليحان اعاەۆ) ءتورت جولداسىمەن جاتقان سايعا جۋىردا بەلگى قويىپ كەلدىك. سۇيەگىمىزدى ەلدە قالدىرايىق دەپ كەلگەن عوي. چەكيستەر ءبىر شۇڭقىرعا تەبە كومىپ تاستاسا دا ايتەۋ جۇزدەرىن تۋعان جەردىڭ توپىراعى جاسىردى. سولاردى قازىپ الىپ، جانازاسىن شىعارىپ پاكتەپ جەرلەۋدىڭ داستۇرگە ەش شەتتىگى جوق. شۇكىر، جەردى قوپارىپ ىزدەپ جاتپاي-اق سۇيەكتەر جاتقان ورىندى تاۋىپ بەرەتىن جەرۇستىلىك 3D لازەرلىك سكانەر، ۇشولشەمدى ەلەكترتوموگرافيا سەكىلدى وسى زاماندىق تەحنولوگيالار بار.
"ەتى - سەنىكى، سۇيەگى - مەنىكى". قازاق وسى ءسوزدى بىردەڭەنى بىلگەسىن ايتقان شىعار. ياعني، جات جەردە جاتقان قايراتكەرلەرىمىزدىڭ سۇيەكتەرىن ەلگە اكەپ قايتا جەرلەۋ توڭىرەگىندە ەل بولىپ، وكىمەت بولىپ شاعىپ ويلاساتىن ۋاقىت جەتكەندەي.
12 قىركۇيەك، 2024 جىل.
ماقسات ءتاج-مۇرات
