بۇگىن تاۋەلسىزدىك جولىندا كۇرەسكەن الاش ازاماتى مۇستافا شوقايدىڭ قايتىس بولعان كۇنى، دەپ حابارلايدى "ادىرنا" ءتىلشىسى.
قوعام قايراتكەرى تۇركى دۇنيەسىنىڭ بىرىگۋى يدەسىن ۇستانىپ، تاۋەلسىزدىك ءۇشىن كۇرەسكەن تاريحي تۇلعا. مۇستافا شوقاي:
"ۇلتتىق رۋحسىز ۇلت تاۋەلسiزدiگi بولۋى مۇمكiن بە؟ تاريح وندايدى كورگەن جوق تا، بiلمەيدi دە. ۇلت ازاتتىعى – ۇلتتىق رۋحتىڭ ناتيجەسi. ال ۇلتتىق رۋحتىڭ ءوزi ۇلت ازاتتىعى مەن تاۋەلسiزدiگi اياسىندا ءوسiپ-داميدى، جەمiس بەرەدi", - دەگەن ەدى.
مۇستافا شوقاي 1941 جىلدىڭ نەمىس لاگەرلەرىندەگى تۇركىستاندىقتارعا كومەككە كەلگەن ەدى. ول 1941 جىلدىڭ تامىز-قاراشا ايلارىندا تۇتقىنداردى ءوز ماقسات-مۇددەلەرىنە وراي پايدالانۋدى كوزدەگەن نەمىس كوماندوۆانيەسىنىڭ تاپسىرماسىمەن، قاجەتتى ماعلۇماتتاردى جيناۋ ءۇشىن كونتسلاگەرلەردى ارالايدى.
الايدا مۇستافا شوقاي كەنەتتەن قايتىس بولادى. ونى 1941 جىلى بەرليندەگى ۆيكتوريا اۋرۋحاناسىنا اۋىر حالدە جەتكىزىلدى. سول جىلدىڭ 27 جەلتوقسانىندا ەشكىمگە تۇسىنىكسىز، جۇمباق جاعدايدا كوز جۇمدى.
مەديتسينالىق ساراپتاما قورىتىندىسىنا سايكەس شوقاي قانداعى بورتپە سۇزەگىنىڭ اسقىنۋىنان قايتىس بولعانى ايتىلادى. ال بۇل دەرتتى قايراتكەر كونتسلاگەرلەردى ارالاپ ءجۇرىپ جۇقتىرۋى مۇمكىن دەپ بولجاعان.
بىراق قايراتكەردىڭ جارى، وپەرا ءانشىسى ماريا گورينا كۇيەۋىنىڭ بۇل دەرتپەن تۇركىستاندا ءجۇرىپ جازىلعانىن، ءتىپتى وعان قارسى تۇراتىن كۇش-قۋاتى بارىن ايتقان-دى.
تۇركىستان ءۇشىن وت كەشكەن قايراتكەر مۇستافا شوقاي بەرليندەگى تۇرىكتەردىڭ زيراتىندا جەرلەنگەن.
