ق. ي. ساتپاەۆتىڭ تۋعانىنا 120 جىل تولۋىنا وراي
كورنەكتى عالىم، قوعامدىق قايراتكەر قانىش ساتپاەۆ ەلىمىزدىڭ عىلىمىنىڭ تاريحىندا قۇرمەتتى ورىن يەلەنەدى. ول قازاقتان شىققان العاشقى عىلىم دوكتورى، شىعىس حالىقتارى عالىمدارى اراسىنان عىلىم مەن تەحنيكا سالاسى بويىنشا كسرو عىلىم اكادەمياسىنىڭ تۇعىش اكادەميگى، كسرو مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ جانە لەنين سىيلىعىنىڭ العاشقى لاۋرەاتى بولدى. ونىڭ ءومىرى — عىلىمعا، تۋعان حالقىنا قىزمەت ەتۋدىڭ جارقىن ۇلگىسى. ساتپاەۆتىڭ تۋعان كۇنى قازاقستاندا عىلىمي قىزمەتكەرلەر كۇنى رەتىندە اتالاتىندىعى سيمۆولدىق مانگە يە. تاڭداۋدىڭ وسى كۇنگە ءتۇسۋى كەزدەيسوق ەمەس: قانىش يمانتايۇلى رەسپۋبليكادا عىلىمي قىزمەتتى ۇيىمداستىرۋدىڭ باستاۋىندا تۇردى، ول العاش رەت 1946 جىلى قازاق كسر عىلىم اكادەمياسىنا باسشى بولىپ تاعايىندالدى.
بولاشاق عالىم 1899 جىلعى 12 ساۋىردە تەڭدىك اۋىلىنان 12 شاقىرىم ايرىق دەگەن جەردە دۇنيەگە كەلدى. قازىردە بۇل پاۆلودار وبلىسى باياناۋىل اۋدانىنا قاراستى ساتپاەۆ اۋىلدىق وكرۋگىنىڭ مۇسا شورمان كەنتى. نارەستەنىڭ ەسىمىن عابدول-عاني دەپ قويعان. اناسى ەركەلەتىپ عاني، عانىش دەپ اتاعان... كەيىن بالانى قانىش دەپ كەتكەن.
قانىش الدىمەن مولدادان وقىعان، اراب تىلىندە جانە فارسيشا ءبىلىم العان. ەكى جىل بويى العاش اقكەلىن اۋىلىندا اشىلعان قازاق-ورىس مەكتەبىنە بارادى. 1911جىلى پاۆلودارداعى قازاق-ورىس ۋچيليششەسىنە تۇسەدى. ءتورت جىلعا ەسەپتەلگەن ءبىلىم باعدارلاماسىن ءۇش جىلدا «ۇزدىك» دەگەن باعاعا ءبىتىرىپ، سەمەيدەگى مۇعالىمدەر سەمينارياسىنا بارىپ تۇسەدى. دەنساۋلىعى سىر بەرگەندىكتەن ديپلومدىق ەمتيحانداردى ەكستەرنمەن تاپسىرۋىنا تۋرا كەلەدى. 1920-1921 جىلدارى ول اۋىلعا ورالىپ، قالادا جابىسقان وكپە اۋىرۋىنان قىمىزبەن ەمدەلەدى. وسىندا ول 1921 جىلى باياناۋىلعا قىمىزبەن ەمدەلۋگە كەلگەن تومسك تەحنولوگيالىق ينستيتۋتىنىڭ پروفەسسورى م.ۋسوۆپەن كەزدەيسوق جولىعىسىپ قالادى. بۇل كەزدەسۋ ونىڭ گەولوگ، ءىرى عالىم، كورنەكتى عىلىمي ۇيىمداستىرۋشى اتانۋىنا سەبەپشى بولادى. ۋسوۆ 22 جاستاعى جىگىتتى ءوزىنىڭ گەولوگيا جونىندەگى اڭگىمەلەرىمەن قاتتى قىزىقتىرعانى سونشا، بۇنىڭ اياعى سول جىلى ساتپاەۆتىڭ حالىق سوتى رەتىندەگى قىزمەتىن تاستاپ، تومسك تەحنولوگيالىق ينستيتۋتىنا وقۋعا تۇسۋىنە اكەپ سوعادى.
ق.ساتپاەۆتىڭ بيوگرافى، جازۋشى مەدەۋ سارسەكە قانىش جايىنداعى كىتابىندا بىلاي دەپ جازادى: «تەحنولوگيالىق ينستيتۋت پوچتامت جانە بۋلۆار كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىندا، قالانىڭ ءدال ورتالىعىندا دەرلىك جەردە ەڭسەلەنە كورىنەتىن دوڭگەلەك توبەنىڭ بەتكەيىندە تۇرعان. جانىندا ۋنيۆەرسيتەت عيماراتتارى ورنالاسقان. ول كەزدە بۇلار بۇكىل ءسىبىر بويىنشا بىردەن-ءبىر جوعارى وقۋ ورىندارى ەدى. سول سەبەپتى تومسكىنى ەرتەدەن-اق ءسىبىردىڭ افيناسى اتاپ، ەجەلگى دۇنيەنىڭ عىلىمي استاناسىنا تەڭدەستىرگەن. ول كەزدەگى تومسكىنىڭ داڭقىن سوناۋ ءحىح عاسىردا اشىلعان ۋنيۆەرسيتەتپەن بىرگە 1900 جىلى قۇرىلعان تەحنولوگيالىق ينستيتۋت تا اۋەلەتىپ تۇراتىن».
1926 جىلى ق.ساتپاەۆ تەحنولوگيالىق ينستيتۋتتاعى وقۋىن تابىسپەن اياقتاپ، تاۋ-كەن ينجەنەر-گەولوگى ديپلومىن العان ءبىرىنشى قازاق رەتىندە حالىق شارۋاشىلىعى ورتالىق كەڭەسىنىڭ قاراماعىنا جىبەرىلەدى. وعان "اتباستسۆەتمەت" ترەسىنىڭ گەولوگيا ءبولىمىن باسقارۋ سەنىپ تاپسىرىلادى. جاس گەولوگقا ماڭىزدى مىندەت — جەزقازعان-ۇلىتاۋ الابىنداعى پايدالى قازبالاردىڭ قورىن جوسپارلى تۇردە انىقتاۋ ماقساتىمەن العاشقى ستاتسيونارلىق گەولوگيالىق-بارلاۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ جۇكتەلەدى. بۇعان دەيىن اعىلشىندار مەن حكك جانىنداعى گەولوگيالىق كوميتەت جەزقازعاننىڭ قازبا بايلىعىنىڭ قورىن ماردىمسىز دەپ باعالاسا، ساتپاەۆ بۇل ايماقتا كەننىڭ وتە كوپ مولشەردە كومۋلى جاتقانىنا قالتقىسىز سەندى.
1932 جىلى ول ءوزىنىڭ «جەزقازعان جەزدى-كەندى اۋدانى جانە ونداعى مينەرال رەسۋرستار» اتتى ءبىرىنشى عىلىمي مونوگرافياسىن جاريالايدى. بۇل كەزدە جەزقازعان كەندەرىندە بۇرىن ايتىلىپ جۇرگەندەي 60 مىڭ توننا جەز ەمەس، 2 ملن. توننادان اسا جەز بار ەكەندىگى انىقتالعان ەدى. مۇنىڭ ءوزى قانىش يمانتايۇلىنىڭ عىلىمي كورەگەندىگىنىڭ العاشقى دالەلى بولدى. 1934 جىلى كسرو عا سەسسياسىندا ق. ساتپاەۆ «جەزقازعان-ۇلىتاۋ الابىنداعى جەز، كومىر، تەمىر، مارگانەتس كەندەرى جانە باسقا دا پايدالى قازبالار» دەيتىن بايانداما جاساپ، وندا جەزقازعان كەن ورنىنىڭ جانە بۇكىل الاپتىڭ باي كەلەشەگىن جان-جاقتى نەگىزدەپ بەرەدى. ۆ. ا. وبرۋچەۆ باستاعان ماسكەۋدىڭ اقباس عالىمدارى جاس عالىمنىڭ تابىسقا جەتپەي تىنبايتىنىنا كوزدەرى جەتەدى. 1937 جىلعا تامان جەزقازعانداعى بارلانعان جەز قورى ونى الەمدەگى اسا ءىرى جەز كەن ورنى دەپ اتاۋعا جانە وسىندا تاۋ-كەن كاسىپورنى قۇرىلىسىن سالۋدى نەگىزدەۋگە مۇمكىندىك بەردى. 1938 جىلعى 13 اقپاندا اۋىر ونەركاسىپ حالىق ءمينيسترىنىڭ جەزقازعان تاۋ-كەن-مەتاللۋرگيا كومبيناتىنىڭ قۇرىلىسى تۋرالى بۇيرىعى شىقتى».
قانىش يمانتايۇلى ءوزىنىڭ كوپسالالى قىزمەتىندە گەولوگيالىق بارلاۋ جۇمىستارىمەن شەكتەلىپ قالماي، گەولوگيا عىلىمىنىڭ بارلىق باعىتتارى بويىنشا كوپقاباتتى تولىمدى جۇمىس جۇرگىزدى. 1941 جىلى ول كسرو عا قازاق فيليالى گەولوگيا ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى بولىپ تاعايىندالادى، ال جىل ارالاتىپ اتالعان فيليالدىڭ – بولاشاق قر عا-نىڭ باسشىسى بولىپ سايلانادى. سوعىس ۋاقىتىنىڭ قيىن جاعدايىندا ق. ساتپاەۆ ءوزىنىڭ قايناعان كۇش-جىگەرىن قورعانىس ءىسىن ۇيىمداستىرۋعا جۇمسايدى. 1943 جىلعى كۇزدە ق. ساتپاەۆ عىلىمدى دامىتۋعا سىڭىرگەن ەڭبەگى جانە ءىرى عىلىمي تابىستارى ءۇشىن كسرو عا مۇشە-كوررەسپوندەنتى بولىپ سايلانادى. بۇل جىلدارى ول قازاقستان ماگنيتكاسىن، بالقاش كەن ورنى جانە اتاسۋ تاۋ-كەن كومبيناتىن جوبالاۋ، سالۋ بارىسىنا ايرىقشا كوڭىل بولەدى. 1946 جىلى ماۋسىم ايىندا ول قازاقستان عا-نىڭ ءبىرىنشى پرەزيدەنتى بولىپ سايلانادى. سول جىلعى كۇزدەن باستاپ كسرو عا-نىڭ تولىق مۇشەسى. ق. ساتپاەۆ عىلىمدى باسقارۋ جانە قازاقستاننىڭ يندۋستريالىق دامۋىنا قامقورلىق جاساۋ جونىندەگى وراسان ۇيىمداستىرۋشىلىق قىزمەتىن ونەركاسىپتىك كومپلەكستەرگە پراكتيكالىق كومەك كورسەتۋ ىسىمەن ۇشتاستىرىپ وتىرادى. سوعان سايكەس جاڭادان يادرولىق فيزيكا، ماتەماتيكا، مەحانيكا، گيدروگەولوگيا جانە گيدروفيزيكا، مۇناي حيمياسى جانە تابيعي تۇزدار، حيميالىق-مەتاللۋرگيالىق، تاۋكەن-مەتاللۋرگيالىق، يحتيولوگيا جانە بالىق شارۋاشىلىعى، ەكسپەريمەنتالدىق بيولوگيا، ەكونوميكا، فيلوسوفيا جانە قۇقىق، ادەبيەت جانە ونەر، ءتىلتانۋ سالالارى بويىنشا اكادەميالىق ينستيتۋتتار اشىلدى. ونىڭ ەنتسيكلوپەديالىق بىلىمدىلىگى ۇلكەن عىلىمنىڭ وسىناۋ ورتالىقتارىن قۇرۋعا تىكەلەي قاتىسۋىنا مۇمكىندىك جاسادى. ول ماڭعىستاۋ تۇبەگىنىڭ تابيعي رەسۋرستارىن كومپلەكستى زەرتتەۋگە جانە كومىردىڭ، مۇنايدىڭ، گازدىڭ، قارا مەتاللۋرگيا كەندەرىنىڭ جاڭا كەنىشتەرىن اشۋ ىسىنە تىكەلەي باسشىلىق جاسادى، ەرتىس-قاراعاندى سۋ ارناسىنىڭ قۇرىلىسىنا بەلسەندى تۇردە قولداۋ كورسەتتى. اكادەميك ساتپاەۆتىڭ قارىمى وتە كەڭ بولعان جانە ول جاراتىلىستانۋ عىلىمدارىنىڭ شەگىنەن شىعىپ كەتەتىن. ول شىن مانىندە قازاق تاريحىنىڭ، ادەبيەتىنىڭ، مادەنيەتىنىڭ، ەتنوگرافياسىنىڭ، مۋزىكاسى مەن فولكلورىنىڭ ۇلكەن بىلگىرى بولاتىن. ونىڭ ورتالىق قازاقستان اۋماعىندا جۇرگىزگەن ارحەولوگيالىق قازبا جۇمىستارى، پەداگوگيكا جانە ادەبيەت بويىنشا جازعان ەڭبەكتەرى ءوز الدىنا ءبىر توبە. مۇحتار اۋەزوۆتىڭ اتاقتى «اباي جولى» ەپوپەياسىنىڭ ماڭىزىن ءبىرىنشى بولىپ باعالاعان دا قانەكەڭ. ول سونداي-اق قازاق فولكلورىن جيناۋشى ا. زاتاەۆيچكە 25 حالىق ءانىن ءوزى ايتىپ وتىرىپ نوتاعا تۇسىرتكەن، سونداي-اق ونىڭ قالامىنان تەاترعا، ونەرگە، مادەنيەتكە، جاستار تاربيەسىنە بايلانىستى ءبىرتالاي ماقالا قورىتىلىپ شىققان .
سولاي بولا تۇرسا-داعى ق. ساتپاەۆتىڭ ەڭ الدىمەن گەولوگيا عىلىمى بويىنشا اسا ءىرى عالىم بولعانىن ايتۋ ءجون. قازاقستانداعى مەتاللوگەنيا مەكتەبى تىكەلەي ساتپاەۆ اتىمەن بايلانىستى. قانەكەڭنىڭ قازاقستان عىلىمىن شەتەلگە تانىتۋ جولىنداعى ەڭبەگى دە توتەنشە مول. 1947 جىلى ول كسرو جوعارعى كەڭەسى دەلەگاتسياسى قۇرامىندا انگلياعا بارعان ساپارىندا ءوز ەلىنىڭ عالىمدارىنىڭ مارتەبەسىن كوتەرىپ تاستاعانى بەلگىلى. سونىڭ ارقاسىندا ول كەڭەستىك پارلامەنتتىك توپ مۇشەسى رەتىندە ۋينستون چەرچيللدىڭ جانە انگليانىڭ پرەمەر-ءمينيسترى ەتتليدىڭ قابىلداۋىندا بولادى. 1958 جىلى اكادەميك ق. ساتپاەۆ باستاعان قازاقستاندىق عالىم-گەولوگتار توبىنا الەمدىك گەولوگيالىق تاجىريبەدە تەڭدەسى جوق تابىس – ورتالىق قازاقستاننىڭ بولجامدىق مەتاللوگەندىك كارتالارىنىڭ ادىسنامالىق نەگىزىن جانە كارتالاردىڭ ءوزىن جاساعانى ءۇشىن لەنين سىيلىعى بەرىلەدى. بۇل جۇمىس قازاقستاندىق عالىمداردىڭ جانە ق. ساتپاەۆ مەكتەبىنىڭ ماڭىزىن بۇكىل الەمگە تانىتتى.
اكادەميك ق. ساتپاەۆ قازاقستاننىڭ حالىقارالىق بايلانىستارىن قالىپتاستىرۋ جانە ونى دامىتۋ ىسىنە، قازاق عالىمدارىنىڭ رەسەي، ۋكراينا، تاجىكستان، وزبەكستان، گرۋزيا، قىرعىزستان عالىمدارىمەن ىنتىماقتاستىعىن نىعايتۋعا جانە تەرەڭدەتۋگە كوپ كۇش جۇمساعان قايراتكەر. وسى ءسوزدىڭ جارقىن دالەلى ونىڭ كسرو عا تورالقاسىنىڭ مۇشەسى جانە تاجىكستاننىڭ عا قۇرمەتتى مۇشەسى بولىپ سايلانۋى بولدى.
البەتتە، ق. ساتپاەۆتىڭ باسىن بۇلت شالعان كۇندەر دە بولماي قالعان جوق. ونداي كۇندەر 1946 جىلدىڭ اياق شەنىنەن باستالعان. سودان كەيىنگى جىلدارى رەسپۋبليكا عىلىم اكادەمياسىنىڭ بيولوگيالىق سيپاتتاعى عىلىمي مەكەمەلەرى تەكسەرۋدەن كوز اشپادى. 1951 جىلى ق. ساتپاەۆ پارتياعا كىرگەندە الەۋمەتتىك تەگىن جاسىردى، ۇلتشىلداردى قورعادى جانە 1917 جىلى الاش-وردا ۇكىمەتىندە ۇگىتشى بولعانىن بۇگىپ قالدى دەگەن ايىپتاۋعا ۇشىرادى. ال قازاقستان كپ وك بيۋروسى ءوزىنىڭ 1951 جىلعى 23 قاراشاداعى شەشىمىمەن ونى قازاق كسسر عا پرەزيدەنتى قىزمەتىنەن الىپ، تورالقا مۇشەلىگىنەن بوساتتى. سونىمەن بىرگە ونىڭ گەولوگيا عىلىمدارى ينستيتۋتى ديرەكتورى قىزمەتىنەن كەتۋ قاۋپى تۋدى. ونىڭ باسشىلىق ستيلىنە بايلانىستى سىن پىكىر قارشا جاۋدى. جوعارى جاققا ودان دا باسقا مىقتى ارىزدار بارىپ، سونىڭ سالدارىنان ينستيتۋت تەكسەرۋدىڭ استىندا قالدى. ايتەۋىر كسرو عا باسشىلىعىنىڭ قولداۋىمەن اكادەميك ديرەكتورلىق قىزمەتىن ساقتاپ قالدى.
1954 جىلى رەسپۋبليكا باسشىلىعى اۋىسقاننان كەيىن ساتپاەۆقا 1951 جىلى تاعىلعان ايىپقا بايلانىستى ءىس قايتا قارالىپ، عالىم كىناسىز دەپ تانىلدى. 1955 جىلعى ماۋسىم ايىندا قانىش يمانتايۇلى قايىرا رەسپۋبليكالىق عا پرەزيدەنتى بولىپ سايلاندى. ال 1956 جىلدان باستاپ ول قازاقستان كومپارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ مۇشەسى بولىپ سايلاندى. قازاقستان كپ وك مۇشەسى.
جالپى قازاقستان اۋماعىمەن بارلىعى 2174 وزەن اعىپ وتەدى، سونىڭ ىشىندە، ەرتىس، ەسىل، ورال، سىرداريا، ىلە جانە باسقالارى بۇرىن كەمە جۇرگەن ۇلكەن وزەندەر. دەگەنمەن وسىناۋ مول سۋدىڭ 5,5 پايىزى عانا ورتالىق قازاقستاننىڭ ەنشىسىنە تيەدى ەكەن. وسى ورايدا ساتپاەۆ 1959 جىلعى جازدا كسرو مەملەكەتتىك جوسپارلاۋ كوميتەتىنىڭ توراعاسى ا. كوسىگينگە كىرىپ، ورتالىق قازاقستاندى كوكتەي وتەتىن ءبىر سۋ ارناسى كەرەك ەكەندىگىن دالەلدەي وتىرىپ، ونىڭ قۇرىلىسىن جەتىجىلدىق جوسپارعا ەنگىزۋگە قول جەتكىزەدى. بۇگىندە ول كانال ق.ساتباەۆ اتىنداعى سۋ ارناسى اتىمەن بەلگىلى.
اكادەميك ق. ساتپاەۆ 1964 جىلعى 31 قاڭتاردا دۇنيەدەن وزدى. دەنەسى الماتى قالاسىنا قويىلدى. اكادەميك جايىندا اڭىز دا كوپ، ولەڭ دە كوپ. ول قايتىس بولعان كۇنى بۇكىل قازاق ەلى ازا تۇتتى. قازاق قانا ەمەس، باۋىرلاس حالىقتار دا قايعىردى. سول كۇندەرى الماتىعا كەڭەس وداعىنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن قايعىعا ورتاقتاسقان جەدەلحاتتار لەگى تولاستامادى. قازا عالىمداردىڭ عانا ەمەس، قاراپايىم كولحوزشىلاردىڭ، جۇمىسشىلاردىڭ، ينجەنەرلەردىڭ قابىرعاسىن ايازداي قارىدى.
بۇل كۇندە ساتپاەۆ اتىمەن قاراعاندى وبلىسىندا قالا، گەولوگيالىق عىلىمدار ينستيتۋتى، جەزقازعان تاۋ-كەن مەتاللۋرگيا كومبيناتى، شوقجۇلدىزداعى كىشى پلانەتا، مينەرال، جوڭعار الاتاۋىندا مۇزارت پەن تاۋ شىڭى، گۇلسۇرىپ، ەلىمىزدىڭ قالالارى مەن كەنتتەرىندە كوشەلەر مەن كەنتتەر اتالعان. سونداي-اق ونىڭ اتىمەن رەسپۋبليكالىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ جاراتىلىستانۋ عىلىمدارى بويىنشا كورنەكتى تابىستارى ءۇشىن بەرىلەتىن سىيلىعى تاعايىندالعان. ساتپاەۆتىڭ حالىقارالىق قورى قۇرىلعان. اتىراۋ، اقتاۋ، قاراعاندى، پاۆلودار، اقسۋ، الماتى، جەزقازعان، ستەپنوگور قالالارىندا جانە باياناۋىلدا ەسكەرتكىش تۇرعىزىلعان...
بيىل، 2019 جىلى ەلىمىزدە كورنەكتى عالىم، گەولوگ قانىش ساتپاەۆتىڭ تۋعانىنا 120 جىل تولۋ مەرەكەسى كەڭ كولەمدە اتالىپ ءوتتى. 4 ءساۋىر كۇنى «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىرۋ، عالىمنىڭ 120 جىلدىق تويى جانە عىلىم كۇنى اياسىندا «ق. ساتپاەۆ: قازاقستان عىلىم اكادەمياسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى، عىلىمدى ۇيىمداستىرۋشى، كورنەكتى عالىم جانە قوعامدىق قايراتكەر» اتتى حالىقارالىق عىلىمي-پراكتيكالىق كونفەرەنتسيا وتكىزىلدى. ءماسليحاتتى قر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى عىلىم كوميتەتىنىڭ قولداۋىمەن اكادەميك ق. ساتپاەۆتىڭ مەموريالدىق مۋزەيى جانە ش. ءۋاليحانوۆ اتىنداعى تاريح جانە ەتنولوگيا ينستيتۋتى ۇيىمداستىردى. كونفەرەنتسيادا قر ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى، گەولوگيا-مينەرالوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى س. وزدوەۆ، قر ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ ۆيتسە-پرەزيدەنتى، يۋنەسكو-نىڭ قازاقستان جانە ورتالىق ازيا ەلدەرى بويىنشا كلاستەرلىك بيۋروسىنىڭ جاراتىلىستانۋ ءبولىمىنىڭ باسشىسى كريستينا توۆماسيان حانىم، رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ جانە تاجىكستان رەسپۋبليكاسىنىڭ الماتى قالاسىنداعى باس كونسۋلدارى، ەلىمىزدىڭ جەتەكشى عالىمدارى جانە ت.ب. ءسوز سويلەدى.
سونداي-اق بيىلعى 21 مامىردا نۇر-سۇلتان قالاسىنداعى رەسەي عىلىم جانە مادەنيەت ورتالىعىندا كورنەكتى قازاق عالىمىنىڭ ءومىرى مەن قىزمەتىنە ارنالعان ەسكە الۋ كەشى بولىپ ءوتتى. رەسەي عىلىم جانە مادەنيەت ورتالىعى جانە ساتپاەۆ مۋزەيى بىرلەسىپ ۇيىمداستىرعان كەش اياسىندا عالىم ءومىرىنىڭ ارقيلى ساتتەرىن قامتىعان فوتوسۋرەتتەر، العان ماراپاتتارى قويىلعان كورمە ۇيىمداستىرىلىپ، ارنايى تۇسىرىلگەن دەرەكتى فيلم كورسەتىلدى. كەش كونتسەرتتىك باعدارلامامەن اياقتالدى.
ەسكە الۋ كەشىنە قاتىسقان رەسەي عىلىم جانە مادەنيەت ورتالىعىنىڭ باسشىسى كونستانتين ۆوروبەۆ ءوز سوزىندە كەشكە كەلۋشىلەرگە جانە سوناۋ الماتىدان نۇر-سۇلتانعا كەلىپ، ەكسپوزيتسيا ۇيىمداستىرعان ساتپاەۆ مۋزەيى ۇجىمىنا العىس ايتتى. «ساتپاەۆ نەگىزىن سالۋعا قاتىسقان ءبىزدىڭ ەلدەرىمىز اراسىنداعى عىلىمي ىنتىماقتاستىق جانە ادامي قارىم-قاتىناستار تاريح ەنشىسىنە وتە قويعان جوق جانە ولار اسىرەسە بۇگىنگىدەي ءبىزدىڭ ەلدەرىمىز ستراتەگيالىق مۇددەلەستەر، وداقتاستار رەتىندە بىرىڭعاي ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق كەڭىستىك قۇرۋ ىسىنە جۇمىلا كىرىسىپ وتىرعان ۋاقىتتا ايرىقشا ماڭىزدى جانە ءپرينتسيپتى نارسە»، – دەپ اتاپ كورسەتتى ول.
اتاپ وتەر جانە ءبىر ءجايت: حالىقارالىق مۋزەي كۇنى قارساڭىندا رەسەي جاعىنىڭ باستاماسىمەن عالىمنىڭ مەموريالدىق مۋزەيى جانە تومسك پوليتەحنيكالىق ۋنيۆەرسيتەتى اراسىندا تەلەكوپىر شاراسى ۇيىمداستىرىلدى. ونىڭ بارىسىندا تومسك ۋنيۆەرسيتەتىندە وقيتىن قازاقستاندىق ستۋدەنتتەردىڭ، تپۋ مۋزەي كومپلەكسى جانە ق. ساتپاەۆ مەموريالدىق مۋزەيى قىزمەتكەرلەرىنىڭ، سونداي-اق ش. ءۋاليحانوۆ اتىنداعى تاريح جانە ەتنولوگيا ينستيتۋتى عالىمدارىنىڭ قاتىسۋىمەن بەينەماسليحات بولىپ ءوتتى.
باقىتجامال ايتمۇحامبەتوۆا،
اكادەميك ق. ساتپاەۆ اتىنداعى
مەموريالدىق مۋزەيدىڭ ديرەكتورى
