تۋعان جەر – ءاربىر ادام ومىرىندەگى كيەلى مەكەن سانالادى. ادام بالاسىنىڭ ەرتەڭگى ۇلكەن ومىرگە قاعاتىن قاناتىن تۋعان جەرى قاتايتادى. ءوزىڭ تۋعان، ءوزىڭ وسكەن جەردىڭ تىنىس-تىرشىلىگى مەن سالت-ساناسى كۇنى ەرتەڭ سەنىڭ ۇلكەن ومىرىڭە بەرىلەتىن جولداما ىسپەتتەس. ەڭ الدىمەن ءوز ۇيىڭدە بويىڭا سىڭگەن مىنەز-قاسيەتتى ءوزىڭ تۋعان اۋىلىڭنىڭ سالت-ساناسى بەكىتە تۇسەدى.
مەن قازاقستاننىڭ شالعاي اۋىلدارىنىڭ ءبىر – قاراتوبە دەگەن اۋىلدا دۇنيەگە كەلدىم. بالالىق شاقتان باستاپ-اق ادامدا وتانعا دەگەن ماحاببات سەزىمى ويانادى. وسىناۋ عاجايىپ سەزىمدى وياتاتىن ەڭ الدىمەن ءوزىڭ تۋعان توپىراق. وزگەلەر ءۇشىن كىشكەنتاي دەپ سانالسا دا، ءوزىم تۋعان قاراتوبە اۋىلى جۇماقتان كەم ەمەس. ويتكەنى وسى اۋىلدا مەنىڭ ومىرىمدەگى ەڭ باقىتتى سانالاتىن بالالىق كۇندەرىم ءوتتى. ءبىر توپ بالا بولىپ جۇگىرسەك، شاڭى كوككە كوتەرىلەتىن اۋىلىمنىڭ ءاربىر بۇرىشى مەن قالتارىسى بۇگىنگە دەيىن جادىمدا جاتتاۋلى.سەبەبى، سول اۋىلدا مەنىڭ كوڭىلدى دە، شاتتىقتى، ۋايىمسىز بالالالىق شاعىم ءوتتى. ءۇيدىڭ ماڭىنداعى اۋلادا ويناعانىم جانە بالا-باقشاعا بارعان كوشەم ءبارى-ءبارى ەسىمنەن شىققان ەمەس. سول ءبىر شاقتا اسا بيىك، شىعۋ مۇمكىن ەمەستەي كورىنەتىن اۋىل شەتىندەگى قىرقالار مەن سارقىراي اققان وزەننىڭ كۇرىلىن ساعىنىشپەن ەسكە الامىن. ەسەيىپ كەتسەك تە، جىل سايىنعى ءداستۇر بويىنشا جاز ايلارىندا مىندەتتى تۇردە اۋىلعا جينالامىز. وتباسىمىزداعى توعىز بالا دا، بۇرىنعى سىنىپتاستارىم دا جىل سايىن باس قوسامىز. سونداي شاقتاردا باياعى بالالىق ارەكەتتەرىمىزدى ەسكە الىسىپ، اراسىندا بالا دا بولىپ تۋعان جەردىڭ توپىراعىنا ارمانسىز سايران سالامىز. سونداي كەزدەرى ادامنىڭ تۋعان جەرى دە اتا-اناسى سەكىلدى دەپ ويلايمىن. اتا-انا عانا ءوز بالاسىنىڭ بار ەركەلىگىن كوتەرە الاتىنى سياقتى، تۋعان توپىراعىڭ عانا سەنىڭ سوتقارلىعىڭدى، بۇزىقتىعىڭدى، ەركەلىگىڭدى كوتەرەدى ەكەن. ءوز اۋىلىڭنان، تۋعان جەرىڭنەن ۇزاي قالساڭ، كەشەگى بالالىقتان دا، سوتقارلىقتان دا تۇك قالمايدى. سىرتتا سەن بوتەن ادامسىڭ. قازاق حالقىنىڭ ءسابيىنىڭ بويىنا تۋعان جەردىڭ ەرەكشەلىگىن دۇنيەگە كەلگەن ساتتەن باستاپ سىڭىرەتىنى سونشا، كەز كەلگەن قازاقستاندىق ازامات ءوز تۋعان جەرىن باسقامەن الماستىرۋدى ويلامايدى دا. تۋعان جەرىڭدى باسقا مەكەنمەن ايىرباستاۋ ءبىز ءۇشىن مۇمكىن دە ەمەس.
جۇمىس بارىسىمەن الەمنىڭ بىرنەشە ەلىندە بولىپ، ءتىپتى كەيبىرىندە بىرنەشە جىل ءومىر ءسۇردىم دە. سول كەزدە ءتۇسىنىپ، تۇيگەنىم، تۋعان جەردەي جەر بولمايدى ەكەن. ەلىمنەن، تۋعان توپىراعىمنەن مىڭداعان شاقىرىم الىستا جۇرسەم دە، مەنى ۇنەمى ءبىر ساعىنىش جەتەلەيتىن. جۋساننىڭ يىسىنە تۇنعان تۋعان جەرىمە دەگەن ساعىنىش ءبارىبىر تۇبىندە اۋىلىما قايتاردى. تۋعان جەر – مەنىڭ الپەشتەگەن انام، ايالاپ وسىرگەن اكەم، تۋعان-تۋىسىم، اعا-اپكەلەرىم، مەنى ءبىلىم جولىنا جەتەلەگەن ۇستازدارىم، سول بىلىمگە ۇمتىلۋ جولىنداعى تاي-قۇلىنداي تەبىسكەن جورا-جولداستارىم دۇنيەگە كەلگەن جەر. شەتەلدە جۇرگەندە دە ءوز ەلىم تۋرالى ماقتانىپ، اۋىز تولتىرىپ كوپ دۇنيە ايتاتىنمىن. قازاقستاندى الەمگە تانىتقان جاعدايدىڭ ءبىرى – بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ تورىنە شىعىپ، قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنە توراعالىق ەتۋىمىز. وسىنىڭ ءبارى ەلىمنىڭ ازاتتىعىنىڭ جەمىسى دەيتىنمىن شەتەلدىك دوستارىما.
باۋىرجان مومىشۇلىنىڭ «وپاسىزدا - وتان جوق» دەگەن ءسوزى بار. وتانىن، سالت-ءداستۇرىن، ۇلتتىق قۇندىلىقتارىن تارك ەتىپ، باسقانىڭ جەتەگىندە كەتىپ جاتقان، ءوز ەلىن تاستاپ بوتەن ەلگە قونىس اۋدارىپ جاتقان جاستارىمىز دا كەزدەسەدى. بۇل وكىنىشتى جاعداي. الايدا، ءتۇپتىڭ تۇبىندە بۇگىن ەلدەن كەتكەندەر، ءوز سالتى مەن ساناسىنان اداسقاندار ءبارىبىر تۋعان توپىراعى مەن تۋعان سالت-ساناسىنا قايتا ورالاتىنىنا سەنىمدىمىن. ويتكەنى جەر شارىن جەتى رەت اينالساڭ دا، تۋعان جەرىڭنەن ارتىق مەكەندى تابۋ مۇمكىن ەمەس.
مارجان تىلەكتەسقىزى.
بۇل ماقالا ازاماتتىق باستامالاردى قولداۋ ورتالىعىنىڭ
«تۋعان جەر» گرانتتىق جوباسى اياسىندا جازىلدى
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
