كەشە اقىن، سەمەيدە شىعاتىن "اباي" جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى مۇراتبەك وسپانوۆ قايتىس بولدى. اقىن قازاسىنا وراي كەشە جاريالانعان باۋىرجان ومارۇلىنىڭ جازباسىن نازارلارىڭىزعا ۇسىنامىز.
بۇگىنگى ساسكەدەن بەرى اباي ەلىن مۇڭ باسىپ تۇر. قارا ولەڭنىڭ قاعباسى قونىس تەپكەن قاسيەتتى مەكەننەن تاعى ءبىر شايىر كەتتى. ءبىرجولا كەتتى. كەلمەسكە كەتتى. وزگە ءوڭىردىڭ اقىنى بولۋدىڭ ءجونى باسقا دا، اباي تۋعان توپىراقتىڭ اقىنى اتانۋدىڭ جولى بولەك. جورگەكتە جاتقانىڭدا جىرعا شومىلدىرىپ الاتىن شىڭعىستاۋدىڭ شايىرى بولعان سوڭ، ءشوپتى دە، شوڭگەنى دە ولەڭ قىلۋعا مۇلدە قاقىڭ جوق. بۇل اقىن دا سولاردىڭ سويىنان-دى. قازاقتىڭ ەڭ مىقتى جىر جامپوزدارىنىڭ وزىنە ء"سوزىنىڭ ءبىرى - جاماۋ، ءبىرى - قۇراۋ" دەپ قاتاڭ تالاپ قويعان ۇلى ابايدىڭ وسكەن ءوڭىرىن ورىسىنە اينالدىرعان مۇراتبەك وسپانوۆتىڭ ولەڭ ولكەسىندەگى جورعا ءجۇرىسى قالىڭ وقىرمانعا ماعۇلىم-ءدۇر. سول مۇراتبەك ءتۇس الەتىندە باقيعا اتتاندى. جۇرەگىنە سالماق ءتۇسىپتى. جىرىنىڭ ءبارىن جۇرەكپەن جازعاندىكى شىعار.
سوناۋ ستۋدەنت كەزىمىزدە قاتار وقىدىق. كەي جىلداردا ءبىر بولمەدە تۇردىق. اقىن ەدى. ارقالى ەدى. اساۋ ەدى. ارقانداۋعا كونبەيتىن ەدى. بەسىنشى جاتاقحانانىڭ شەگىركوز كوممەندانتى ليۋبوۆ شالاماي تاڭ اتپاي ماتراتسىنا قوسىپ، كورپە-توسەگىن كوتەرىپ كەتكەندە، ەش ساسپاستان بوس كەرەۋەتىنىڭ تۇسىندا ءىلۋلى تۇرعان سەرگەلدەڭى كوپ سەرگەي اقىننىڭ سۇلۋ سۋرەتىنە قاراپ وتىرىپ:
بوس جاتىر مەنىڭ توسەگىم،
بوزادان بولدى-اۋ كەسەلىم.
نە دەيىن ساعان، ەسەنين،
نە دەيىن ساعان، ەسەنين؟!، -
دەپ جىرلاعان ماڭعاز مۇراتبەك قوي بۇل... شىن اقىن-دى. شىنايى جازاتىن-دى. ولەڭنىڭ ءمولدىر تامشىلارىنان مونشاق تۇزەتىن. تاڭعى شىقتاي تازا جىر كەستەلەيتىن. تۇنىق تۇماداي تابيعي شيعىرلار شيراتىلىپ توگىلىپ جاتاتىن ونىڭ قارا قالامىنان. "ۇزبەشى گۇلدى، ۇزبەشى گۇلدى، ومىردەن ونىڭ ءۇمىتى بار عوي. انىعىن بىلمەي سۇيمەشى قىزدى، جىگىتى بار عوي، جىگىتى بار عوي...", - دەپ قيىلعان جانى نازىك شايىردىڭ ىشكى الەمى دە ىزگىلىك پەن ينابات يىرىمدەرىنە تولى ەدى.
سوناۋ ءبىر جىلى كازگۋ-گرادقا اكەسى قابيدەن ۇلىن ىزدەپ كەلدى. ءبىر-ءبىرىنىڭ اۋزىنان ءتۇسىپ قالعانداي ەكەن. ۇقساس بولعاندا دا ءتىپتى ەندى... تەك بىرەۋى تىنباي ولەڭ جازادى. ەكىنشىسىنىڭ ولەڭ-سولەڭدە شارۋاسى شامالى. سوزدەرى ءىرى بولعانىمەن، وزدەرى جۇقا، مىنەزدەرى سىپا، مويىندارى قىلقيعان ەكى وسپانوۆتىڭ ءوڭ-كەلبەتىنە، قارىم-قابىلەتىنە ءبىراز بويلاپ كورسەم دە، باسقا پالەندەي ايىرماشىلىق تابا المادىم.
مۇراتبەكتىڭ مىنا ءبىر شۋماعىن بۇكىل ستۋدەنتتەر قالاشىعىنىڭ جىرقۇمار تۇرعىندارى جاتقا ايتاتىن:
اقىن دەيمىز، ولەڭ دەيمىز، جىر دەيمىز،
جىرىمىزدى جىرتىپ تاستاپ ءجۇر كەي قىز.
تاتىپ الساق، تالانتپىز دەپ شىعامىز،
تاقىم قىسىپ، نەگە تىنىش جۇرمەيمىز؟!
ءسويتىپ، ءوزى نوقتاعا باسى سىيمايتىن ادۋىن اساۋدىڭ ءبىرى بولسا دا، باسقا شايىرلاردى سابىرعا شاقىراتىن. ساۋعا سۇرايتىن. ارا اعايىندىققا كەلەتىن. اقىندىق ونەردى كيەلى ساناعاننان شىعار. بىراق ءوزى تيتىمدەي ەكەنىنە قاراماستان، سونداي شاقار. الگى ءبىر جىرىن جىرتىپ تاستاپ جۇرگەن جىرپىلداق قىزدارعا ەشقاشان ەسەسىن جىبەرمەيدى. قاراۋىلدىڭ قارا بالاسى قىز-قىرقىننىڭ دا، جىگىت-جەلەڭنىڭ دە ارتىق-اۋىس قىلىعىن قالت كەتىرمەي، قاعىتا قارپىپ كەلىپ قالادى. قارپي دا، تارپي دا بىلەتىن ول. سول اۋەننىڭ ءبىرى مىناۋ:
سەن كۇلمەشى، كۇلمەشى، نامىستانام،
سەندەيلەردىڭ كۇلكىسى تانىس ماعان.
تالاي-تالاي تارقىلداق-بارقىلداقتار،
كۇلكىسىمەن جانىمدى جانىشتاعان...
ءيا، ونىڭ جانى تالاي جانىشتالدى. تىنىشتالعانشا تۇيرەلدى. تۇيرەلگەن دە، كۇيرەلگەن دە شىعار. كۇلكىلەردەن دە، تۇلكىلەردەن دە ءزابىر كورگەن بولۋى مۇمكىن. انا ءبىر جىلدارى اباي اۋىلىنىڭ بالاسى، "اباي" جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى مۇراتبەك اقىن ءىرى قالالارعا دا ارا-تۇرا ات باسىن تىرەپ قوياتىن. جۇقالتاڭداۋ جۋرنالىنا قاراجات ىزدەيدى. "سەندەر باردا، تەندەر بار", - دەپ، قۇزىرلى مەكەمەلەرگە دە ءبىر سوعىپ قايتادى. بۇيىرعانى بولسا، الادى. ال ەندى بۇيىرا قويماسا:
بەرمەسەڭ، بەرمەي-اق قوي لوتتارىڭدى،
بازبىرەۋ بيلەپ تۇر عوي كوپ دارىندى.
ولتىرمەي ولەڭىممەن اسىرارمىن،
ءارتۇرلى الەۋمەتتىك توپتارىمدى، -
دەپ اندەتىپ، قارا ولەڭ مەن قارا سۋدى قاناعات كورىپ، اۋىلىنا جول تارتادى. ابايىنا اتتانادى. سەمەيىنە سىرعيدى. قاراۋىلىنا قايتادى. ءومىر بويى سول ولكەنى مەكەن ەتتى. ەشقايدا جىلجىعان جوق. سول ولكەدە تىنىس تاپتى. تىنىشتىق تاپتى. تىلسىم تىنىشتىق. ماڭگىلىك تىنىشتىق...
تىنىشتىق دەمەكشى، تىنىشتىقبەك كوكە، سىرباز سەمەيدەگى اقىندار ارمياسىنىڭ بەلگىلى باھادۇرىنەن ايرىلىپسىز... ارعىماققا وق ءتيىپتى. الدىمەن سىزگە كوڭىل ايتامىز. ءوزىڭىز باسقاراتىن شىڭعىستاۋدىڭ شايىرلار شەرۋىنىڭ ءبىر ساربازى كەم بولاتىن بولدى ەندى...
الدىڭنان جارىلقاسىن، مۇراتبەك! مۇڭاي، مۇڭاي... بۇگىن مۇڭاياتىن كۇن، شەرلى شىڭعىستاۋ...
باۋىرجان ومارۇلى
