ءماجىلىس دەپۋتاتى ءۇنزيلا شاپاق ەلدەگى ءورت قاۋىپسىزدىگىنە قاتىستى ماسەلەنى كوتەرىپ ۇكىمەت باسشىسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى رومان سكليارعا دەپۋتاتتىق ساۋال جولدادى، دەپ حابارلايدى “ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى.
«پرەزيدەنت ق.ك. توقاەۆ 2021 جىلعى 11 ماۋسىمدا ۇكىمەتكە «ەلدە ءورت قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋدىڭ ءىس-شارالارى كەشەنىن قابىلداۋدى» تاپسىرعان.
جوعارىدا اتالعان ءىس-شارالار كەشەنىن ىسكە اسىرۋ 2024 جىلى اياقتالۋى ءتيىس. بىراق شەشىلمەگەن ماسەلە شاش ەتەكتەن.
اۋىلدىق جەردەگى حالىقتىڭ ءبىرىنشى تالابى: اۋىلدا ءورت بولا قالعان جاعدايدا، ونى سوندىرەتىن ەشقانداي ارنايى تەحنيكا جوق. ال اۋدان ورتالىعىنان كومەك كەلىپ، جەتكەنشە ورتەنگەن نىساننىڭ كۇلى دە قالمايدى. ياعني، اۋىلدىق وكۋرگتەردە ورتتەن قورعاناتىن ەشقانداي مۇمكىندىك جوق. كەرىسىنشە بۇل ماسەلە ۇلكەن قالالار مەن قالا تيپتەس ورتالىقتاردا جاقسى شەشىمىن تاپقان. ياعني، قالا تۇرعىندارى ءورت قاۋىپسىزدىگىنەن قورعالىپ، ال اۋىل ادامدارى ورتەنە بەرسىن دەگەن نيەت ەمەس شىعار بۇل. ءبارىمىز ءبىر ەلدىڭ ازاماتى، ءبىر مەملەكەتتىڭ تۇرعىندارىمىز، زاڭ ورتاق، سويتە تۇرا اۋىل تۇرعىندارىنىڭ قاۋىپسىزدىك قۇقىعىن شەكتەۋگە ەشقانداي نەگىز جوق.
وكىنىشكە قاراي، ەلىمىزدىڭ تاريحىندا بۇرىن-سوڭدى بولماعان الاپات ءورت وقيعالارى «ءتىلسىز جاۋ» تراۋردىڭ جاريالانۋىنا اكەپ سوقتىرعانىن بىلەسىزدەر.
ستاتيستيكاعا جۇگىنسەك، وتكەن جىلى رەسپۋبليكا كولەمىندە 11 805 ءورت وقيعاسى، ونىڭ ىشىندە 5991 ءورت قالالىق ەلدى مەكەندەردە، 5814 ءورت اۋىلدىق جەرلەردە ورىن العان. سالدارىنان 375 ادام (قالادا 219, اۋىلدىق جەردە 156 ادام) قازا تاۋىپ، ماتەريالدىق شىعىن كولەمى 16 ملرد-تان استى.
ورتكە ۇرىنعان ادام 5-6 مينۋتتا ومىرىمەن قوشتاسىپ ۇلگەرسە، نىساندار 20-30 مينۋتتىڭ ىشىندە كۇلگە اينالادى ەكەن»، – دەيدى دەپۋتات.
دەپۋتاتتىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى تاڭدا ەلىمىز كولەمىندە 29 شاعىن قالا-كەنت، 6 293 اۋىل بار.
«ال وسىلاردىڭ ءورت قاۋىپسىزىدىگىنەن ساقتاندىرۋ شارالارىنا قاتىستى تەحنيكالىق مۇمكىندىكتەرىنە توقتالساق، اۋىلدىق ەلدى مەكەندەردى ورتتەن قورعاۋدى 231 ءورت ءسوندىرۋ دەپوسى، 705 ءورت ءسوندىرۋ بەكەتى جانە 209 ەرىكتى ورتكە قارسى قۇرىلىمدار قامتاماسىز ەتەدى.
ءبىر ءورت ءسوندىرۋ دەپوسىنا جانە بەكەتىنە ءبىر-بىرىنەن الشاق ورنالاسقان بىرنەشە ەلدى مەكەندەر قارايدى. ءورت سوندىرۋشىلەر جوسپارلانعان 20 مينۋت ىشىندە باقىلاۋداعى ەلدى مەكەندەرگە قالايدا جەتە المايدى. مىسالى، 2023 جىلى ورىن العان 719 جاعدايدا ءورت سوندىرۋشىلەر ءتيىستى نىسانعا جەتۋ ءۇشىن كەمى ءبىر ساعات ۋاقىتىن جولعا جۇمساعان. ناتيجەسى قايعىلى وقيعا!
قر «ازاماتتىق قورعاۋ تۋرالى زاڭنىڭ» تالاپتارىندا جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندارى ەلدى مەكەندەردە ءورت ءسوندىرۋ بەكەتتەرىن ۇيىمداستىرۋ قۇزىرەتى بەكىتىلگەن. بۇل قۇقىقتىق قۇجاتقا جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار نەمقۇرايلى قارايدى»، – دەدى دەپۋتات.
ءماجىلىس دەپۋتاتى رومان ۆاسيلەۆيچكە ءۇش ۇسىنىس ايتتى.
«جوعارىدا ايتىلعانداردى ەسكەرە وتىرىپ ءبىرىنشى كەزەكتە، رەسپۋبليكا شەڭبەرىندە اياقتالماي جاتقان ءورت ءسوندىرۋ دەپولارىنىڭ قۇرىلىسىن جەدەل اياقتاۋ.
ەكىنشىدەن، ءورت ءسوندىرۋ بەكەتتەرىن تولىققاندى زەردەلەپ ماتەريالدىق-تەحنيكالىق نىعايتۋ شەڭبەرىندە زاماناۋي تەحنيكالىق قۇرىلعىلارمەن قامتاماسىز ەتۋ.
ۇشىنشىدەن، بارلىق اۋىلدىق ەلدى مەكەندەردەگى ءورت ءسوندىرۋ بەكەتتەرىن جانە ەرىكتى ءورت ءسوندىرۋ قۇرىلىمدارىن پىسىقتاپ، تەكسەرىپ تۇرعىندارى بار بۇكىل اۋىلداردى جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار ارقىلى ءبىر جىلى بوكسپەن جانە كومەكشى تەحنيكامەن جابدىقتاۋدى مىندەتتەۋ كەرەك»، – دەيدى ول.
