«جەر استىنان جىك شىقتى، ەكى قۇلاعى تىك شىقتى» دەگەندەي، «شىعىس اقپاراتتان» تاعى دا شۋ شىقتى. شىعىستىڭ جۋرناليستەرى ايتەۋىر شىرىلدايدى دا جاتادى. ونىڭ باسى-قاسىندا وبلىستىق «ديدار» گازەتىنىڭ ءتىلشىسى قىزمەتىن اتقارعان ءوزىم دە بارمىن. دەسە دە، بۇل جولعى شۋ ەرەكشە اششى، ەرەكشە اۋىر. ءبارى دە سول «شىعىس اقپارات» حولدينگىنە قاراستى قوس گازەتتىڭ «ديدار» مەن «رۋدنىي التاي» گازەتتەرىنىڭ جاڭا جىلدان بەرى شىقپاي قالۋىنان باستالدى...
راس، قاڭتار ايىنىڭ ورتاسى بولسا دا، وقىرماننىڭ قولى قوس گازەتكە جەتپەي وتىر. گازەت قايدا؟ تۇراقتى وقىرمانداردىڭ تاعاتى تاۋسىلدى. بىلتىر شىققان سوڭعى نومىرىندە «گازەتتىڭ كەلەسى سانى 2024 جىلدىڭ 11 قاڭتارىندا شىعادى» دەپ جازىلعان. ەسىمى وڭىرگە، قالا بەردى رەسپۋبليكاعا كەڭىنەن تانىمال جۋرناليست، اقىن، شىعىستاعى رۋحانياتتىڭ مىقتى جاناشىرى مۇراتحان كەنجەحانۇلى ءمان-جايدى سۇراپ دەرەۋ گازەتتىڭ باس رەداكتورى سەرىك ابىلحانعا قوڭىراۋ شالادى. سەكەڭنەن «ەشتەڭە ايتا المايمىن، وسى جىلدىڭ باسىنان باستاپ مەن باس رەداكتور ەمەسپىن» دەگەن جاۋاپ الادى. ماسساعان! امالى تاۋسىلعان مۇراتحان فەيسبۋكتەگى پاراقشاسىنا «ديدار» نەگە شىقپاي قالدى؟» دەگەن پوست جازادى. سول-اق ەكەن «شىعىس اقپاراتتاعى» ءبىراز بىلىقتىڭ بەتى اشىلادى.
گازەتتىڭ شىقپاي قالعانى قالاي؟ نە بولدى؟ بۇل نە دەگەن جاۋاپسىزدىق؟ «شىعىس اقپاراتتىڭ» باسشىسى قايدا قاراپ وتىر؟ كاسىبي جۋرناليست رەتىندە مەن مۇنداي ارەكەتتى استە تۇسىنە المايمىن. مۇراتحاننىڭ جازباسىنىڭ استىنا پىكىرىمدى اشىق جازدىم. ارسەني دۇيسەنوۆتى «شىعىس اقپاراتتىڭ» ديرەكتورى ەتىپ اكەلگەنى وبلىس اكىمىنىڭ ۇلكەن قاتەلىگى بولعانىن ايتتىم. شىنىندا دا، «شىعىس اقپاراتتاعى» شۋ، گازەتتەردىڭ شىقپاي قالۋى ءجاي عانا شۋ ەمەس قوي. مۇنىڭ ارتىندا ۇلتتىق يدەولوگيا، مەملەكەتتىك ءتىل ماسەلەسى، شەكارالىق وڭىردەگى اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىك ماسەلەسى تۇر. مۇنداي جاعداي گازەتتىڭ تاريحىندا بولىپ كورمەگەن. گازەت شىعارۋ ىسىنە بۇلايشا جەڭىلتەك قاراۋعا بولا ما؟ ارينە، شىندىق قاشان دا اششى. جازبا استىنداعى جازىلعان پىكىرلەر ارسەني مىرزانىڭ شىمبايىنا قاتتى باتتى. كاسىپورىننىڭ 264 ميلليون قارىزعا باتقانىن، تابىستىڭ، كىرەر كىرىستىڭ جوعىن ايتتى. «ەشكىم بۇل كومپانياعا «كەلە قويىپسىڭ، ءما اقشا» دەپ قارجى بەرمەيدى دەدى. تالان-تاراجعا تۇسكەن كومپانيانى «ساۋىقتىرۋ» كەرەگىن جەتكىزدى. قويشى، ارسەني مىرزانىڭ سەزىنە سەنسەڭ، كومپانيا ابدەن «دەرتكە شالدىققان»، ىشىنەن ءىرىپ شىرىگەن... ەندى سول شالا جانسار كاسىپورىندى امان الىپ قالۋ ءۇشىن، باسپاحانانى تاراتىپ، گازەتتى اپتاسىنا ءبىر-اق رەت شىعارعان ءتيىمدى كورىنەدى. ەستىدىڭىز بە، اپتاسىنا ءبىر رەت! اپتاسىنا ءبىر رەت شىعاتىن ول گازەتتىڭ ءوزى، اي ورتاسىنان اۋسا دا، ءالى جارىق كورگەن جوق. تەك الەۋمەتتىك جەلىدەگى وسىناۋ شۋدان كەيىن عانا حولدينگ باسشىلىعى «شىعىس اقپارات» جشس كاسىپورنىندا كەشەندى رەبرەندينگ وتكىزىلۋىنە جانە قايتا قۇرىلۋىنا بايلانىستى وبلىستىق «Didar» جانە «رۋدنىي التاي» گازەتتەرىنىڭ 2024 جىلدىڭ 25-قاڭتارىندا جارىققا شىعاتىنى تۋرالى حابارلاندىرۋ جاريالادى.
ا.دۇيسەنوۆتىڭ تيپوگرافيا ءوزىن ءوزى اقتامايدى دەگەن سوزىنە مەنىڭ كۇمانىم بار. 2010 جىلى ينديادان ميلليون دوللارعا ساتىپ الىنعان باسپا ماشيناسى وندا ەڭبەك ەتكەن جۇمىسشىلاردىڭ ايتۋىنشا ءالى جاپ-جاڭا. وسكەمەندەگى «رەكلامنىي دايدجەست» باسپاحاناسىنىڭ قوندىرعىلارىنىڭ ءوزى ونىڭ شاڭىنا ىلەسە المايدى. 2013 جىلى ليزينگتى تولىق وتەپ بولعان سوڭ، كاسىپورىن كىرىسكە دە شىعا باستاعانىن ايتادى بىلەتىندەر. بىراق ارسەني مىرزا بۇل باسپا ماشيناسىن ساتقاننان باسقا، تىعىرىقتان شىعار جولدى كورمەي تۇر. ايتۋىنشا، باسپاحانا جىلىنا 170 ملن. شىعىنعا باتىرادى ەكەن. ال تاباتىن تابىسىن بىردە 60, بىردە 58 ميلليون دەپ جازادى. ياعني، بۇل - ارسەني مىرزا باسپاحانا جۇمىسىمەن اينالىسقىسى كەلمەيدى دەگەن ءسوز. كاسىپتىڭ كوزىن تاپقان مەديا مەنەدجەر ەشقاشان مۇنداي قادامعا بارماسا كەرەك. «بۇل ارسەني مىرزانىڭ ءوزى - ناشار مەنەدجەر دەگەن ءسوز. ماركەتينگ دۇرىس جولعا قويىلماعاندىقتىڭ بەلگىسى» دەيدى بۇل تۋرالى «سەمەي تاڭى» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى ريزا مولداشەۆا. «ەگەر «وڭتايلاندىرۋدىڭ» داقپىرتىمەن باسپاحانا ساتىلىپ كەتسە، ول - ۇلكەن قىلمىس. ەرتەڭ جاعداي تۇزەلىپ، گازەتتەردىڭ شىعۋ سانى ارتىپ جاتسا، باسپاحانا نەگە كەرەك بولماسىن؟ سوندىقتان، اسىعىستىقپەن وسى وڭىرگە قىزمەت جاسايتىن باسپاحانا ساتىلىپ كەتسە –ول سول ساتۋشىنىڭ ار-وجدانىنا تۇسكەن قارا تاڭبا دەپ بىلەمىن» دەپ جازادى ۇزاق جىلدار وبلىستىق «ديدار» گازەتىن باسقارعان رەداكتور، جازۋشى اعامىز ايتمۇحامەت قاسىموۆ.
قالاي دەسەك تە، ارسەني دۇيسەنوۆ مىرزانىڭ بۇل قادامى قاتە شەشىم بولدى دەپ سانايمىن مەن دە. ارسەني مىرزا رەسپۋبليكاداعى، ءتىپتى وزگە ەلدەردەگى پايدا اكەلىپ وتىرعان باسپاحانالاردىڭ جۇمىسىن نەگە زەرتتەمەيدى؟ نەگە ىزدەنبەيدى؟ باسپا ءىسىن وتە جاقسى بىلەتىن مىقتى مەنەدجەر جالداسىن. قوسىمشا قارجى كوزىن قاراستىراتىن مىقتى ماماننان جوعارى ايلىقتى دا اياماسىن. رەسپۋبليكالىق دەڭگەيدەگى تاپسىرىستاردى قابىلداسا دا وعان ەشكىم قوي دەمەيدى عوي. بارلىق تالاپقا ساي زاماناۋي تيپوگرافيا قالايشا ءوزىن-ءوزى اقتامايدى؟ ساتۋ، قيراتۋ تالانتسىز، ەشتەڭەگە باس قاتىرعىسى كەلمەيتىن مەديا مەنەدجەردىڭ شەشىمى دەپ ايتار ەدىم. ول وسىدان باسقا ماسەلەنىڭ شەشىمىن كورىپ تۇرعان جوق. كوزى، كوكىرەگى «سوقىر» باسشى عانا وسىنداي قادامعا بارادى. مۇنىڭ سوڭى ۇلكەن داعدارىسقا اكەلەدى. شىعىستاعى قازاق رۋحانياتىنىڭ قۇلدىراۋىنا اپارىپ سوعادى. كەڭەس وداعى تاراعان سوڭ، تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارى رەسپۋبليكا بويىنشا 16 مىڭنان استام كىتاپحانانى قيراتىپ تاستادىق قوي. سوڭى نە بولدى؟ قازىر ساۋاتسىزدىقتىڭ بەلەڭ الىپ بارا جاتقانى وتىرىك ەمەس قوي. قازاق «كىتاپ وقىمايتىن» ەلگە اينالدى. جەلىگە بايلانىپ وتىرعان جۇرتتىڭ اڭگىمەسى وسەك پەن توسەكتىڭ اينالاسىنان اسپايدى. الەۋمەتتىك جەلىنى اشىپ قالساڭ، ەستيتىنىڭ كىسى ءولىمى، زورلاۋ، قورلاۋ. «شىعىس اقپاراتتىڭ» باسشىسى ارسەني دۇيسەنوۆ مىرزا دا ماعان شىعىس جۇرتىن «تۇنەككە» باستاپ الىپ بارا جاتقانداي كورىنەدى.
ال ەندى ءوزىمنىڭ «ديدار» گازەتىنەن نەگە كەتكەنىمدى جازايىن. ناقتىسىن ايتقاندا، كەتىردى دەسەم ءجون بولار. ويتكەنى شىعارماشىلىق ادامىن ارتىنان اڭدىپ، قاراۋىل قويۋ، گازەت باسشىسىنان مەنىڭ ءاربىر قادامىم تۋرالى قىزمەتتىك حات تالاپ ەتۋ، ءار جازعان ماقالامدى «دۇربىمەن» تەكسەرىپ، تىرناق استىنان كىر ىزدەۋ، بۇل ەندى كەتىرۋدىڭ امالى ەمەي، نەمەنە. گازەتتىڭ باس رەداكتورىنىڭ ورىنباسارى قىزمەتىن اتقارعان ەرجان ءابىشتىڭ ءوزى دە مەنىڭ جۇرگەن-تۇرعانىم تۋرالى باستىققا ەسەپ جازامىن دەپ، قاتتى قينالىپ كەتتى، بىلەم. مەن ارسەني مىرزانىڭ وسى ارەكەتىنەن-اق «شىعىس اقپاراتتا» قالۋدىڭ ءمانى جوق ەكەنىن ءتۇسىندىم. ەندىگى جەردە شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەۋ مۇمكىن ەمەس ەدى. ارينە، ىشتەي قينالدىم. بىراق شەشىمىمە وكىنگەن جوقپىن. وسى جەردە «ديدار» گازەتىنە قايتا ورالۋ تۋرالى دا نيەتىم جوق ەكەنىن ايتا كەتەيىن.
جالپى، بۇل كىسى ءۇشىن ادامدى تۇككە العىسىز ەتىپ قۇنسىزداندىرا سالۋ تۇككە تۇرمايدى. مىسالى فەيسبۋكتەگى مۇراتحاننىڭ پوستىنىڭ استىنا قالدىرعان جازباسىنىڭ بىرىندە «جۋرناليست اتى بار قىزمەتكەر وزىمەن ءوزى ويىنا كەلگەنىن جازىپ جۇرگەن، ونىڭ نارىقتىق قۇنى بار ما، جوق پا – ەشكىمنىڭ شارۋاسى بولماعان» دەپ جازادى. ونىڭ ويىنشا، جۇمىستان قىسقارعان جۋرناليستەر، ىشىندە مەن دە بارمىن، قۇر بوس، «ويناپ» جۇرگەن سەكىلدى. بۇل دەگەنىڭىز ءجۋرناليستىڭ كاسىبي شەبەرلىگىنە شاك كەلتىرۋ، ابىروي-بەدەلىنە نۇقسان كەلتىرۋ عوي. ساۋاتتى، بىلىكتى مەديا مەنەدجەر بۇلاي ەشقاشان دا ايتپايدى. جالپى، ونىڭ بۇلاي سويلەۋگە قانداي قاقىسى بار؟ وسى ءسوزى ءۇشىن دە ارسەني مىرزانى سوتقا بەرۋگە بولادى. ا.دۇيسەنوۆ مىرزاعا دەيىن دە بۇل كاسىپورىندا مەملەكەتتىك تاپسىرىس دەگەن بولعان، ەشكىم دە لاعىپ جۇرگەن جوق، جۋرناليستەر باسشىلىقتىڭ تاپسىرماسىن ورىندادى.
جارايدى، ا.دۇيسەنوۆ مىرزانىڭ سوزىمەن ايتقاندا، «جۋرناليست ويىنا كەلگەنىن جازىپ»، لاعىپ ءجۇردى دەيىك، ال فوتوگراف، كوررەكتور، گازەتتى بەتتەۋشى ديزاينەر جۇمىستان نەگە قىسقاردى؟ ولار دا سوندا «ويناپ» وتىرعان با؟ وتىز جىلدىق ەڭبەك ءوتىلى بار «ديدار» گازەتىنىڭ كوررەكتورى گۇلنار مۇسانوۆانىڭ ەڭبەگىن باعالامانى قالاي؟ گازەتكە بارىن، ءنارىن بەردى. گازەتتىڭ قاتەسىن جوندەۋگە سانالى عۇمىرىن ارناعان كوررەكتوردى دالاعا لاقتىردى دا تاستادى. قازىر ەلۋدەن اسقان ادامعا جۇمىس تابۋ دا قيىن. ال بەتتەۋشى ديزاينەردىڭ كىناسى نە؟ سايات باۋىرىمىز جۇمىسىن جانىنداي ءسۇيىپ، بەرىلىپ ىستەيتىن. «ول جىگىت ماعان ۇنامايدى» دەپ، ونى دا «قىسقارتىپ» تاستادى. وبلىستىق، رەسپۋبليكالىق، حالىقارالىق سۋرەتشىلەر بايقاۋلارىنىڭ لاۋرەاتى، تالانتتى فوتوگراف تىلەۋبەك شاياحمەت باۋىرىمنىڭ دا كوڭىلىندە رەنىش، وكپە قالعانى راس. ال «رۋدنىي التاي» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى ناتاليا ەرشوۆا نەگە جۇمىستان كەتتى؟ وسى گازەتتىڭ مىقتى ءجۋرناليسى ەرىك ابيتوۆتىڭ جۇمىستان كەتۋىنە نە سەبەپ؟ قالعان «التاينيۋس» سايتىندا قىزمەت ىستەگەن تاعى ءبىراز ارىپتەستەردىڭ جۇمىستان كەتكەنىن ايتپاي-اق تا قويايىق. ويتكەنى، ارسەني دۇيسەنوۆ مىرزا كادردىڭ قادىرىن بىلمەيدى. سەبەبى، ونىڭ ءوزى جۋرناليست ەمەس. مىقتى مەديا مەنەدجەر بولسا، شىعارماشىلىق ۇجىمدى شاشاۋ شىعارماي ۇستاپ وتىرار ەدى. ءار ماماندى باعالار ەدى. ال ەندى «شىعىس اقپاراتتىڭ» باسشىسى «جۇمىستان كەتەمىن» دەگەن «ديدار» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى سەرىك ءابىلحاننىڭ «شىلبىرىنا» نەگە جارماستى؟ ويتكەنى، ول سەرىك ءابىلحان ورنىنان كەتسە، ۇلكەن شۋ شىعارىن، باسى بالەگە قالارىن ءبىلدى. سەرىك كەتسە، ءوزى دە «ۇشىپ» كەتەرىن جاقسى ءتۇسىندى. ايتەۋىر، ءبىر ورنىنان الىپ، قايتا تاعايىنداپ، شىعىس جۇرتى شۋلاپ جاتقان سوڭ، جالىنىپ-جالپايىپ الىپ قالدى. ءوزىنىڭ پاراقشاسىندا جاريالاعان جازباسىندا: «سەرىك ءابىلحان ءىنىمىزدى الىپ تاستاماق تۇگىلى قوسىمشا لاۋازىم بەرىپ وسىردىك. اتاۋى «پروديۋسەر-باس رەداكتور» دەپ جازادى ا.دۇيسەنوۆ. وسىلايشا، قازاق گازەتىنىڭ تاريحىندا «پروديۋسەر-رەداكتور» دەگەن جاڭا ماماندىق پايدا بولدى، حالايىق. بۇل دا زاماننىڭ تالابى شىعار، بالكىم. قارسىلىعىم جوق. ەرتەڭ «رەداكتور-پەدياتر» دەگەن جاڭا ماماندىق شىقسا دا، تاڭقالمايمىن. ويتكەنى «شىعىس اقپارات» حولدينگىنىڭ باسشىسى ارسەني دۇيسەنوۆ مىرزانىڭ نەگىزگى ماماندىعى پەدياتر-دارىگەر عوي...
جالپى، بارعان جەرىندە شىعارماشىلىق ۇجىممەن الىسۋ ارسەني مىرزانىڭ مىقتى «قارۋى» كورىنەدى. بۇل دا جەلىدەگى «ايتىس» كەزىندە بەلگىلى بولدى. بۇل تۋرالى التىناي ماعزۇموۆا بىلاي دەپ جازدى: «شىعىس اقپارات» مەديا حولدينگىنە ارسەن ديۋسەنوۆ باستىق بولىپ كەلگەنىن ەستىگەندە-اق ۇيىپ وتىرعان ۇجىمدى ۇشپاققا شىعارماسىن سەزىم ەدىم. كوپ ۇزاماي كۇدىگىم راسقا اينالىپ كەلەدى. كارى جۇرەك الداماپتى... ولاي دەيتىن سەبەبىم، وسى دۇيسەنوۆ قازاقستان-وسكەمەن تەلەارناسىنا ديرەكتور بولىپ كەلە ساپ، سول كەزدە ءدال قازىرگى «ديدار» گازەتىندەگىدەي جاپپاي قىسقارتۋ، جۇمىستان شىعارۋ بىزدە بولعان... ماسەلەن، وسى تەلەارنادا 30 جىلعا جۋىق ەڭبەك ەتسەم دە مەنى 2013 جىلى ەبىن تاۋىپ جۇمىستان قىسقارتىپ تاستادى. «اققا قۇداي جاق» دەگەن شىندىقتىڭ تۋىن كوتەرىپ تۋرا ءبىر جىل سوتتاسىپ ءجۇرىپ، ناتيجەسىندە جۇمىستان زاڭسىز شىعارىلعانىمدى دالەلدەپ قىزمەتىمە قايتا ورالدىم».
كەزىندە ارسەني مىرزانىڭ «قۋعىن-سۇرگىنىنە» ۇشىراعاندار تەلەۆيدەنيەدە كوپ ەكەن عوي. تەلەفونمەن «مەنىڭ دە سوڭىما ءتۇستى» دەپ حابارلاسىپ جاتقاندار ءالى بار.
قۇداي-اۋ، قۇرمەتتى ارسەني دۇيسەنۇلى، ءسىز ءبىر ايلىققا قاراپ، كۇنىن ازەر كورىپ جۇرگەن جۋرناليستەرمەن الىسپاي، اناۋ شىعىستاعى اقشاسى بار، قالتاسى قالىڭ، مىقتى الپاۋىت كاسىپورىن يەلەرىمەن نەگە الىسپايسىز؟ «بيزنەستىڭ الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىگى قايدا؟»، «رۋحانياتقا، گازەتكە نەگە قارجى قۇيمايسىڭدار؟ دەپ، اپشىسىن قۋىرساڭىز بولماي ما؟ الدە وعان بىلىگىڭىز، ءبىلىمىڭىز جەتپەي مە؟ وزىڭىزگە وسى مىندەتتى سەنىپ تاپسىرعان وبلىس اكىمى ەرمەك كوشەرباەۆتان نەگە «ديپلوماتيانىڭ» قىر-سىرىن، الەمدىك تاجىريبەنى سۇراپ، ۇيرەنبەيسىز؟ كاسىپورىننىڭ تالان-تاراجعا تۇسكەنىنە جۋرناليستەردىڭ قاتىسى قانشا؟ مەن سونى ۇقپايمىن. ءوزىم كاسىپورىننان ءبىر تيىن ارتىق اقشا الىپ كورگەن جوقپىن. «باقىتتى بولىپ ۇيرەنىپ ءجۇرمىن» دەگەن كىتابىمدى دا ءوزىمنىڭ تىرنەكتەپ جيناعان اقشاما شىعاردىم. شىعىسقا مارقۇم بەردىبەك ساپارباەۆ اكىم بولىپ تۇرعان كەزىندە گازەتتىڭ 80 جىلدىق مەرەيتويىنىڭ قۇرمەتىنە ماعان ءبىر پاتەر بەرەمىن دەپ ۋادە بەرىپ ەدى. ول دا بۇيىرمادى ماعان. سول كەزدە بەردىبەك اعامىزدىڭ قاسىندا جۇرگەن وسكەمەن قالاسىنىڭ اكىمى جاقسىلىق ومار مۇنى جاقسى بىلەدى. بۇل پاتەر تۋرالى وڭداسىن اعامىز ەل گازەتى «ەگەمەن قازاقستانعا» سۇيىنشىلەپ حابار بەردى. تاۋەلسىزدىك قازاقستاننىڭ جەتىستىگىن وتىز جىل بويى جىرلاپ كەلە جاتقان تاجىريبەلى، كاسىبي مامان بولسام دا، ەڭبەگىم ەش باعالانعان ەمەس. جىل سايىن جۋرناليستەر مەرەكەسى قارساڭىندا «اقپارات سالاسىنىڭ ۇزدىگى» بەلگىسىنە ۇسىنادى. بىراق مەنى ۇسىنعانىمەن، ول اتاققا كاسىپورىنداعى باسقا ادام يە بولادى. نەتكەن ەكىجۇزدىلىك؟ تاڭقالامىن.
«شىعىس اقپارات» كاسىپورنى باسشىسى ارسەني دۇيسەنوۆ مىرزا ءوزىنىڭ جازبالارىندا «سايت، الەۋمەتتىك جەلى الدىڭعى قاتارعا شىعۋ كەرەك» دەپ جازادى. وعان تالاسىم جوق. بىراق گازەتتى سونشا سۇمىرەيتۋگە دە بولمايدى عوي. اۋىل-ايماق ءالى تولىق تسيفرلانىپ كەتكەن جوق. ينتەرنەتى جوق اۋىلدار ءالى جەتەرلىك. گازەت وقيتىن وقىرمان ءالى بار. مىسالى، ءبىر عانا ۇلان اۋدانى تارعىن اۋىلىنداعى مەكتەپتىڭ 33 مۇعالىمى وبلىستىق «ديدار» گازەتىنە جازىلىپتى. بىراق ءالى گازەت قولدارىنا تيگەن جوق. بۇل دەگەنىڭىز وقىرماندى سىيلاماۋ عوي.
سودان كەيىن، «شىعىس اقپارات» كاسىپرورنىنىڭ باسشىسى قاراشا ايىنان باستاپ «رۋدنىي التاي» گازەتى جۋرناليستەرىنىڭ جالاقىسىن ءوسىرىپ، نەگە «ديدار» گازەتىنىڭ جۋرناليستەرىنىڭ جالاقىسىن كوتەرمەگەن؟ نەگە قازاق جۋرناليستەرىن «شومىشتەن» قاعا بەرەدى؟ ايقاي-شۋ شىققان سوڭ عانا، ارىپتەستەرىم بۇل «قۋلىقتى» ءبىلىپ قالدى. ونىڭ وزىندە دە ارسەني مىرزا ءوز جازباسىندا «كەشە عانا كەيبىر ازاماتتار وتكەن ايدىڭ 350 مىڭ جالاقىسىنىڭ ۇستىنە 120 مىڭ گونورار الىپ وتىر دەپ» كەزدەيساق قۇپياسىن ايتىپ قالدى. نەگە بۇلاي؟ نەگە «كەي ازاماتتار» جوعارى ايلىق الادى دا، كەي ازاماتتار المايدى؟ بۇل جەردە «كەي ازاماتتار» دەگەن سوزىنە ەرەكشە ءمان بەرىڭىزشى. وسىدان كەيىن عانا قازاق جۋرناليستەرىنىڭ ايلىعىن قاڭتار ايىنان باستاپ «قىسقارعان قىزمەتكەرلەردىڭ ەسەبىنەن» وسىرۋگە ۋادە بەرگەن.
جالپى، «قىسقارعان قىزمەتكەرلەردىڭ ەسەبىنەن قالعاندارىنىڭ جالاقىسىن كوتەرگەنىن» مىقتى مەديا مەنەدجەر ءوڭىردىڭ «اقساقالدارىنا» سۇيىنشىلەپ ايتىپ جاتىر. مۇنى دا جەتىستىگىم دەپ سانايتىن سەكىلدى. بىراق ارىپتەستەرىمنىڭ ايتۋىنشا، جۇمىس اۋقىمى ەكى، ءۇش ەسەلەنگەن. ولاردى گازەت شىققان سوڭ، گازەتكە دە، سايتقا دا جازۋعا مىندەتتەپ وتىر. ودان قالسا، ارقايسىسى روليك تە ءتۇسىرۋى كەرەك. جالپى ارسەني دۇيسەنوۆ مىرزا گازەت پەن تەلەۆيدەنيە جۇمىسىن شاتاستىرىپ العان سەكىلدى مە، قالاي؟ ءداستۇرلى گازەت جۋرناليستەرىن روليك تۇسىرۋگە مىندەتتەۋ پەدياتر مامانعا پاتسيەنتتىڭ ءتىسىن جۇل دەۋمەن بىردەي ەمەس پە؟ راس، جۋرناليست امبەباپ بولۋى كەرەك. وعان كەلىسەمىن. بىراق قازاقتا «ەكى قايىقتىڭ قۇيرىعىن ۇستاعان» سۋعا كەتەدى دەگەن تاعى ءبىر دانا ءسوز بار. وسىدان بارىپ گازەتتىڭ ساپاسى ناشارلايدى، «گازەتتە وقيتىن تۇششىمدى دۇنيە جوق» دەپ، وقىرمان وكپەلەيدى. ءجۋرناليستىڭ ءبىر ماقالاسىنىڭ ارتىندا قانشاما ىزدەنىس، قانشاما ەڭبەك بار. وي قورىتىپ، ونى قازازعا ءتۇسىرۋ وڭاي ەمەس. ونىڭ ۇستىندە وسكەمەندە اكىمدىك جينالىستارىنىڭ بارلىعى دەرلىك رەسمي تىلدە وتەتىنىن ۇمىتپاعان ابزال. ورىس جۋرناليستەرىنە وڭاي، ال مەملەكەتتىك تىلدە جازاتىن جۋرناليستكە اكىمدىك جينالىستارىن اۋدارۋ ءۇشىن ۋاقىت كەرەك. سوندا قازاق ءتىلدى جۋرناليست اۋدارماشىنىڭ دا مىندەتىن اتقارىپ وتىر دەگەن ءسوز. قازاق ءتىلدى جۋرناليستەردىڭ مۇنداي ەڭبەگى ەرەكشە باعالاۋعا لايىق. ارسەني مىرزا گازەت ءجۋرناليسى بولماعان سوڭ، مۇنداي نيۋانستاردى بىلمەيتىن شىعار، بالكىم.
جالپى، مەن ارسەني دۇيسەنوۆتىڭ كىم ەكەنىن بىلمەيمىن. بۇل كىم؟ پەدياتر دارىگەر ءباسپاسوز سالاسىنا قالاي كەلگەن؟ عالامتوردان ول كىسىنىڭ جازعاندارىن، تۇسىرگەن حابارلارىن ىزدەپ ەدىم، تاپپادىم. الدە «ماكە، سەكە، بيكە، ەرەكە، رەكە» دەپ، تامىر-تانىستىقپەن وسىنداي مانساپقا جەتكەن ادام با؟ كىم ول؟ قانداي ەڭبەگى بار؟ ايتىڭىزدارشى...
مەيرامتاي يمانعالي,
شىعىس قازاقستان وبلىستىق «ديدار» گازەتىنىڭ بۇرىنعى ءتىلشىسى
